ثبت اسناد: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ثبت اسناد''' دارای دو مفهوم می باشد؛ | '''ثبت اسناد''' دارای دو مفهوم می باشد؛ | ||
* ثبت سند عقود و قراردادها و ایقاعات همچون وصیت و اقرارنامه ها | * ثبت سند [[عقد|عقود]] و [[قرارداد|قراردادها]] و [[ایقاع|ایقاعات]] همچون [[وصیت]] و [[اقرارنامه]] ها | ||
* اداره ای است که عهده دار ثبت املاک در کشور و ثبت سند عقود و قراردادها و غیره می باشد که در این مفهوم اصطلاح تفصیلی آن «ثبت اسناد و املاک» می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=118240|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | * اداره ای است که عهده دار [[ثبت املاک]] در کشور و ثبت سند عقود و قراردادها و غیره می باشد که در این مفهوم اصطلاح تفصیلی آن «ثبت اسناد و املاک» می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=118240|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | ||
برابر [[ماده 65 قانون ثبت اسناد و املاک|ماده 65 قانون ثبت]]، امضای ثبت [[سند]] پس از قرائت آن به توسط طرفین [[معامله]] یا [[وکیل|وکلای]] آنها، دلیل [[رضایت]] آنها می باشد.<ref>[[ماده 65 قانون ثبت اسناد و املاک]]</ref> لذا درصورتی که طرفین معامله یا یکی از آن ها، مدعی این امر باشند که سند را نخوانده امضاء نموده اند، چنین امری مسموع نخواهد بود. لیکن به نظر می رسد درصورتی که بتوانند این ادعا را اثبات نمایند، باید قائل بر بی اعتباری سند باشیم.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=کتابفروشی اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=273572|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=7}}</ref> | |||
==مواد مرتبط== | ==مواد مرتبط== | ||
*[[ماده 7 قانون ثبت اسناد و املاک]] | *[[ماده 7 قانون ثبت اسناد و املاک]] | ||
*[[ماده 46 قانون ثبت اسناد و املاک]] | |||
*[[ماده 47 قانون ثبت اسناد و املاک]] | |||
*[[ماده 48 قانون ثبت اسناد و املاک]] | |||
*[[ماده 65 قانون ثبت اسناد و املاک]] | |||
==آیین نامه ها و بخشنامه های مرتبط== | ==آیین نامه ها و بخشنامه های مرتبط== | ||
*[[ماده 1 آیین نامه قانون ثبت اسناد و املاک]] | *[[ماده 1 آیین نامه قانون ثبت اسناد و املاک]] | ||
== اقسام ثبت اسناد == | |||
ثبت اسناد از جهت اختیاری و اجباری بودن به دو قسم ذیل تقسیم می شود؛ | |||
=== ثبت اختیاری اسناد === | |||
قاعده آن است که ثبت اسناد، اختیاری است.<ref name=":0">[[ماده 46 قانون ثبت اسناد و املاک]]</ref> | |||
=== ثبت اجباری اسناد === | |||
در موارد ذیل ثبت اسناد اجباری می باشد: | |||
* کلیه [[عقد|عقود]] و [[معامله|معاملات]] راجع به [[عین]] یا [[منافع]] املاکی که قبلاً در [[دفتر املاک]] ثبت شده باشد. | |||
* کلیه معاملات راجع به [[حق|حقوقی]] که قبلاً در دفتر املاک ثبت شده است.<ref name=":0" /> | |||
* همچنین در نقاطی که [[اداره ثبت اسناد و املاک]] و [[دفتر اسناد رسمی|دفاتر اسناد رسمی]] موجود بوده و وزارت عدلیه مقتضی بداند ثبت اسناد ذیل اجباری است: ۱- کلیه عقود و معاملات راجعه به [[عین]] یا [[منفعت|منافع]] [[مال غیرمنقول|اموال غیرمنقول]]<nowiki/>ه که در دفتر املاک ثبت نشده. ۲- [[صلحنامه]] و [[هبه‌نامه]] و [[شرکتنامه|شرکتنامه.]]<ref>[[ماده 47 قانون ثبت اسناد و املاک]]</ref> | |||
==== فلسفه ی ثبت اجباری اسناد ==== | |||
فلسفه ی الزامی شدن ثبت اسناد فوق الذکر، جلوگیری از انجام [[معامله معارض|معاملات معارض]] نسبت به [[مال غیرمنقول|اموال غیرمنقول]] می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اندیشه های حقوقی (مجموعه مقالات حقوقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=680072|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=2}}</ref> | |||
==== ضمانت اجرای عدم ثبت در ثبت اجباری ==== | |||
[[سند|سندی]] که مطابق مواد فوق باید به ثبت برسد و به ثبت نرسیده، در هیچ یک از ادارات و [[دادگاه|محاکم]] پذیرفته نخواهد شد.<ref>[[ماده 48 قانون ثبت اسناد و املاک]]</ref> | |||
==دفاتر ثبت املاک== | ==دفاتر ثبت املاک== | ||
دفاتر لازم براي ثبت املاك و عده و نوع و ترتيب آن ها مطابق نظامنامه كه از طرف وزارت عدليه تنظيم می شود معين خواهد شد.<ref>[[ماده 7 قانون ثبت اسناد و املاک]]</ref> این دفاتر مذکور مصداق [[سند]] بوده و تعریف سند نیز بر آن ها قابل اطلاق می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جعل و تزویر و جرایم وابسته|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3420908|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=منصورآبادی|نام۲=محمدجواد|نام خانوادگی۲=فتحی|چاپ=1}}</ref> | دفاتر لازم براي ثبت املاك و عده و نوع و ترتيب آن ها مطابق نظامنامه كه از طرف وزارت عدليه تنظيم می شود معين خواهد شد.<ref>[[ماده 7 قانون ثبت اسناد و املاک]]</ref> این دفاتر مذکور مصداق [[سند]] بوده و تعریف سند نیز بر آن ها قابل اطلاق می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جعل و تزویر و جرایم وابسته|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3420908|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=منصورآبادی|نام۲=محمدجواد|نام خانوادگی۲=فتحی|چاپ=1}}</ref> | ||
دفاتر موجود در هر اداره یا [[اداره ثبت اسناد و املاک|دائره ثبت]] براساس [[ماده 1 آیین نامه قانون ثبت اسناد و املاک|ماده 1 آیین نامه قانون ثبت]] عبارتند از: | دفاتر موجود در هر اداره یا [[اداره ثبت اسناد و املاک|دائره ثبت]] براساس [[ماده 1 آیین نامه قانون ثبت اسناد و املاک|ماده 1 آیین نامه قانون ثبت]] عبارتند از: | ||
*دفتر املاک | *[[دفتر املاک]] | ||
*دفتر نماینده املاک | *دفتر نماینده املاک | ||
*دفتر املاک توقیف شده (بازداشتی) | *دفتر املاک توقیف شده (بازداشتی) | ||
| خط ۲۵: | خط ۵۰: | ||
*دفتر آمار و ثبت اظهارنامه.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ماهنامه کانون سردفتران و دفتریاران شماره 50 اردیبهشت و خرداد 1383|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=مهنا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1977500|صفحه=|نام۱=کانون سردفتران|دفتریاران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | *دفتر آمار و ثبت اظهارنامه.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ماهنامه کانون سردفتران و دفتریاران شماره 50 اردیبهشت و خرداد 1383|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=مهنا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1977500|صفحه=|نام۱=کانون سردفتران|دفتریاران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | ||
مراد مقنن از دفاتر مذکور در [[ماده 7 قانون ثبت اسناد و املاک|ماده 7 قانون ثبت]]، تنها دفاتر کاغذی یا به عبارت دیگر معنای مادی آن نبوده است بلکه منظور از واژه دفتر، بخشی از یک [[موسسه]] یا نهاد بوده که انجام تکالیفی را عهده دار می باشد و بدین سبب که از ارکان اساسی [[سازمان]] تقسیم کار می باشد، در قانون ثبت، اداره ثبت به دفاتر متعددی تقسیم شده که هریک انجام وظیفه و تکلیف خاصی را برعهده دارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ماهنامه کانون سال 47 شماره 52 شهریور و مهر 1383|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=مهنا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1884928|صفحه=|نام۱=کانون سردفتران|دفتریاران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | مراد مقنن از دفاتر مذکور در [[ماده 7 قانون ثبت اسناد و املاک|ماده 7 قانون ثبت]]، تنها دفاتر کاغذی یا به عبارت دیگر معنای مادی آن نبوده است بلکه منظور از واژه دفتر، بخشی از یک [[موسسه]] یا نهاد بوده که انجام تکالیفی را عهده دار می باشد و بدین سبب که از ارکان اساسی [[سازمان]] تقسیم کار می باشد، در قانون ثبت، اداره ثبت به دفاتر متعددی تقسیم شده که هریک انجام وظیفه و تکلیف خاصی را برعهده دارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ماهنامه کانون سال 47 شماره 52 شهریور و مهر 1383|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=مهنا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1884928|صفحه=|نام۱=کانون سردفتران|دفتریاران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | ||
== اعتبار اسناد ثبت شده == | |||
بنابر ماده 73 قانون ثبت، قضاتی که از اعتبار دادن به اسناد ثبت شده استنکاف نمایند، قابل تعقیب انتظامی می باشند. همچنین اینکه اگر قضات بر اساس [[سند عادی|اسناد عادی]]، اسناد معتبر رسمی را بی اعتبار نمایند نیز قابل تعقیب انتظامی می باشد و این قبیل [[تخلف انتظامی|تخلفات]] را نباید حمل بر نظر قضایی دانست چرا که در این موارد [[اجتهاد]] برخلاف نص قانون صورت می گیرد که جایز نمی باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نقش ثبت سند در معاملات غیر منقول|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=آداک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3320972|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=صاحبی|چاپ=1}}</ref> | |||
آن چیزی که مربوط به محتویات سند می باشد قابلیت انکار ندارد و درصورت انکار مسموع نیست مگر اینکه ادعای [[جعل|جعلیت]] سند مطرح شود. حال درصورتی که ادعای [[انکار]] مطرح شود و قاضی به جای صدور [[قرار عدم استماع]] وارد رسیدگی به ادعای مزبور گردد، وی مرتکب تخلف انتظامی گردیده و قابل تعقیب خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ثبت کاربردی (جلد اول) (دعاوی اعتراضات ثبتی مربوط به املاک و آیین رسیدگی به آنها)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2851132|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=اصغرزاده بناب|چاپ=1}}</ref> | |||
== ممنوعیت ثبت سند == | |||
بنا بر [[ماده 101 قانون ثبت اسناد و املاک|ماده 101 قانون ثبت]]، [[ثبت اسناد|ثبت سند]]<nowiki/>ی ممنوع است که مفاد آن مخالفت صریح با قوانین موضوعه داشته باشد. لذا درصورتی که مفاد یک سند این مخالفت صریح را نداشته بلکه تنها بر حسب استنباط صاحب نظران این حوزه، مخالف قانون تلقی گردد، مشمول ماده مزبور نخواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ثبت اسناد و املاک|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=جهاد دانشگاهی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4012312|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=شهری|چاپ=37}}</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۲۴
ثبت اسناد دارای دو مفهوم می باشد؛
- ثبت سند عقود و قراردادها و ایقاعات همچون وصیت و اقرارنامه ها
- اداره ای است که عهده دار ثبت املاک در کشور و ثبت سند عقود و قراردادها و غیره می باشد که در این مفهوم اصطلاح تفصیلی آن «ثبت اسناد و املاک» می باشد.[۱]
برابر ماده 65 قانون ثبت، امضای ثبت سند پس از قرائت آن به توسط طرفین معامله یا وکلای آنها، دلیل رضایت آنها می باشد.[۲] لذا درصورتی که طرفین معامله یا یکی از آن ها، مدعی این امر باشند که سند را نخوانده امضاء نموده اند، چنین امری مسموع نخواهد بود. لیکن به نظر می رسد درصورتی که بتوانند این ادعا را اثبات نمایند، باید قائل بر بی اعتباری سند باشیم.[۳]
مواد مرتبط
- ماده 7 قانون ثبت اسناد و املاک
- ماده 46 قانون ثبت اسناد و املاک
- ماده 47 قانون ثبت اسناد و املاک
- ماده 48 قانون ثبت اسناد و املاک
- ماده 65 قانون ثبت اسناد و املاک
آیین نامه ها و بخشنامه های مرتبط
اقسام ثبت اسناد
ثبت اسناد از جهت اختیاری و اجباری بودن به دو قسم ذیل تقسیم می شود؛
ثبت اختیاری اسناد
قاعده آن است که ثبت اسناد، اختیاری است.[۴]
ثبت اجباری اسناد
در موارد ذیل ثبت اسناد اجباری می باشد:
- کلیه عقود و معاملات راجع به عین یا منافع املاکی که قبلاً در دفتر املاک ثبت شده باشد.
- کلیه معاملات راجع به حقوقی که قبلاً در دفتر املاک ثبت شده است.[۴]
- همچنین در نقاطی که اداره ثبت اسناد و املاک و دفاتر اسناد رسمی موجود بوده و وزارت عدلیه مقتضی بداند ثبت اسناد ذیل اجباری است: ۱- کلیه عقود و معاملات راجعه به عین یا منافع اموال غیرمنقوله که در دفتر املاک ثبت نشده. ۲- صلحنامه و هبه‌نامه و شرکتنامه.[۵]
فلسفه ی ثبت اجباری اسناد
فلسفه ی الزامی شدن ثبت اسناد فوق الذکر، جلوگیری از انجام معاملات معارض نسبت به اموال غیرمنقول می باشد.[۶]
ضمانت اجرای عدم ثبت در ثبت اجباری
سندی که مطابق مواد فوق باید به ثبت برسد و به ثبت نرسیده، در هیچ یک از ادارات و محاکم پذیرفته نخواهد شد.[۷]
دفاتر ثبت املاک
دفاتر لازم براي ثبت املاك و عده و نوع و ترتيب آن ها مطابق نظامنامه كه از طرف وزارت عدليه تنظيم می شود معين خواهد شد.[۸] این دفاتر مذکور مصداق سند بوده و تعریف سند نیز بر آن ها قابل اطلاق می باشد.[۹]
دفاتر موجود در هر اداره یا دائره ثبت براساس ماده 1 آیین نامه قانون ثبت عبارتند از:
- دفتر املاک
- دفتر نماینده املاک
- دفتر املاک توقیف شده (بازداشتی)
- دفتر ثبت موقوفات
- دفتر گواهی امضاء
- دفتر سپرده ها
- دفتر توزیع اظهارنامه
- دفتر املاک مجهول المالک
- دفتر ثبت شرکت ها
- دفتر اسناد رسمی
- دفتر ثبت قنوات
- دفتر آمار و ثبت اظهارنامه.[۱۰]
مراد مقنن از دفاتر مذکور در ماده 7 قانون ثبت، تنها دفاتر کاغذی یا به عبارت دیگر معنای مادی آن نبوده است بلکه منظور از واژه دفتر، بخشی از یک موسسه یا نهاد بوده که انجام تکالیفی را عهده دار می باشد و بدین سبب که از ارکان اساسی سازمان تقسیم کار می باشد، در قانون ثبت، اداره ثبت به دفاتر متعددی تقسیم شده که هریک انجام وظیفه و تکلیف خاصی را برعهده دارند.[۱۱]
اعتبار اسناد ثبت شده
بنابر ماده 73 قانون ثبت، قضاتی که از اعتبار دادن به اسناد ثبت شده استنکاف نمایند، قابل تعقیب انتظامی می باشند. همچنین اینکه اگر قضات بر اساس اسناد عادی، اسناد معتبر رسمی را بی اعتبار نمایند نیز قابل تعقیب انتظامی می باشد و این قبیل تخلفات را نباید حمل بر نظر قضایی دانست چرا که در این موارد اجتهاد برخلاف نص قانون صورت می گیرد که جایز نمی باشد.[۱۲]
آن چیزی که مربوط به محتویات سند می باشد قابلیت انکار ندارد و درصورت انکار مسموع نیست مگر اینکه ادعای جعلیت سند مطرح شود. حال درصورتی که ادعای انکار مطرح شود و قاضی به جای صدور قرار عدم استماع وارد رسیدگی به ادعای مزبور گردد، وی مرتکب تخلف انتظامی گردیده و قابل تعقیب خواهد بود.[۱۳]
ممنوعیت ثبت سند
بنا بر ماده 101 قانون ثبت، ثبت سندی ممنوع است که مفاد آن مخالفت صریح با قوانین موضوعه داشته باشد. لذا درصورتی که مفاد یک سند این مخالفت صریح را نداشته بلکه تنها بر حسب استنباط صاحب نظران این حوزه، مخالف قانون تلقی گردد، مشمول ماده مزبور نخواهد شد.[۱۴]
منابع
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 118240
- ↑ ماده 65 قانون ثبت اسناد و املاک
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه). چاپ 7. کتابفروشی اسلامی، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 273572
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ماده 46 قانون ثبت اسناد و املاک
- ↑ ماده 47 قانون ثبت اسناد و املاک
- ↑ مهدی شهیدی. اندیشه های حقوقی (مجموعه مقالات حقوقی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 680072
- ↑ ماده 48 قانون ثبت اسناد و املاک
- ↑ ماده 7 قانون ثبت اسناد و املاک
- ↑ عباس منصورآبادی و محمدجواد فتحی. جعل و تزویر و جرایم وابسته. چاپ 1. سمت، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3420908
- ↑ ماهنامه کانون سردفتران و دفتریاران شماره 50 اردیبهشت و خرداد 1383. مهنا، 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1977500
- ↑ ماهنامه کانون سال 47 شماره 52 شهریور و مهر 1383. مهنا، 1382. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1884928
- ↑ مهدی صاحبی. نقش ثبت سند در معاملات غیر منقول. چاپ 1. آداک، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3320972
- ↑ مصطفی اصغرزاده بناب. حقوق ثبت کاربردی (جلد اول) (دعاوی اعتراضات ثبتی مربوط به املاک و آیین رسیدگی به آنها). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2851132
- ↑ غلامرضا شهری. حقوق ثبت اسناد و املاک. چاپ 37. جهاد دانشگاهی، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4012312