ماده ۱۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۱۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی: خوانده می‌تواند در مقابل ادعای خواهان، اقامه دعوا نماید. چنین دعوایی در صورتی که با دعوای اصلی ناشی از یک منشأ بوده یا ارتباط کامل داشته باشد، دعوای متقابل نامیده شده و تواما رسیدگی می‌شود و چنانچه دعوای متقابل نباشد، در دادگاه صالح به‌طور جداگانه رسیدگی خواهد شد. بین دو دعوا وقتی ارتباط کامل موجود است که اتخاذ تصمیم در هر یک مؤثر در دیگری باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده 140 قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده 142 قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۴۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

دعوای متقابل: دعوایی است که خواندهٔ دعوای اصلی علیه خواهان دعوای اصلی اقامه می‌کند. ارتباط کامل: یعنی صدور رأی در مورد یکی از دو دعوا ما را بی‌نیاز از صدور رأی در دعوای دیگر کند یا اثبات یکی از آن دو دعوا موجب اثبات یا رد دعوای دیگر گردد. منشأ یا سبب دعوا: منظور رابطه‌ی حقوقی مشخصی است که بر عمل حقوقی یا واقعهٔ حقوقی یا قانون مبتنی بوده و علت استحقاق خواهان است.

پیشینه

مفاد این ماده سابقاً، در ماده ۲۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 پیش‌بینی شده است.

نکات تفسیری دکترین

منظور از ادعا در ماده فوق هر ادعایی که خواهان در دعوای خود کرده، نمی‌باشد بلکه منظور دعوای اصلی خواهان است. نکته‌ی دیگر آن که خوانده نمی‌تواند دو دعوای جلب ثالث و متقابل را در قالب یک دادخواست تقدیم کند و الا با قرار عدم استماع مواجه خواهد شد چرا که هیچ جای قانون آیین دادرسی مدنی چنین امری را تجویز نکرده‌است. همچنین، طرح دعوای متقابل علیه خواهان دعوای متقابل مسموع نیست چون ماده فوق ارتباط کامل یا منشأ واحد داشتن با دعوای اصلی را شرط متقابل بودن دعوی دانسته و دعوای تقابل دعوای اصلی محسوب نمی‌شود تا بتوان در مقابل آن طرح دعوای تقابل کرد. در نهایت، شایان ذکر است در صورتی که دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی صلاحیت محلی رسیدگی به دعوای تقابل را نداشته باشد این امر مانع رسیدگی تواما نیست.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. خوانده می‌تواند علیه خواهان، دعوای متقابل مطرح کند.
2. دعوای متقابل باید یا از یک منشأ مشترک با دعوای اصلی ناشی شده باشد یا ارتباط کامل داشته باشد.
3. دعوای متقابل و دعوای اصلی به‌طور توامان رسیدگی می‌شوند اگر شرایط لازم را داشته باشند.
4. اگر دعوای مطرح شده به عنوان دعوای متقابل فاقد شرایط لازم باشد، به‌طور جداگانه و در دادگاه صالح رسیدگی می‌شود.
5. وجود ارتباط کامل بین دو دعوا زمانی تشخیص داده می‌شود که تصمیم‌گیری در یکی از دعاوی روی دعوای دیگر تأثیرگذار باشد.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره طرح دو دعوای طاری در یک دادخواست (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۴۰۰۳۰۱)
• رای دادگاه درباره طرح دعوای تقابل خارج از مهلت قانونی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۱۵۳۵)
• رای دادگاه درباره ضمانت اجرای فقد شرایط دعوای تقابل (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۰۰۷۹)
• رای دادگاه درباره ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط دعوای تقابل (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۰۳۱۵)
• رای دادگاه درباره دعوایِ متقابل اثباتِ مالکیت در برابر دعوای خلع ید (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۰۷۹۱)
• نظریه شماره 7/98/1833 مورخ 1398/11/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

رأی شماره ۳۱۵ مورخ 31\5\1323 شعبه اول دیوان عالی کشور، بیان می‌دارد:«رسیدگی به دعوای متقابل در مرحلهٔ پژوهشی در صورتی که در مرحله بدوی به آن رسیدگی شده باشد، صورت قانونی ندارد».

• نظریه شماره 7/99/1545 مورخ 1399/11/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره دعوای تقابل مجلوب ثالث علیه شخص جالب
• نظریه شماره 7/1400/938 مورخ 1400/09/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ضمانت اجرای عدم رعایت مهلت طرح دعاوی طاری و دعوای ابطال سند مالکیت
• رای دادگاه درباره اعمال ضمانت اجرای شرط تخلف از تعهد قراردادی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۴۰۱۳۵۳)
• نظریه شماره 7/1400/570 مورخ 1400/07/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات رسیدگی به دعوای تقابل
• نظریه شماره 7/98/2020 مورخ 1399/03/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم توقیف پرونده در فرض لزوم طرح دعوای حقوقی دیگر در مرجع دیگر طبق دفاع خوانده

مقالات مرتبط

اثر ارتباط دعاوی مدنی بر سرایت شکایت پذیری آرا در ایران و فرانسه با تأکید بر رویه قضایی