اصل ۱۴ قانون اساسی

اصل ۱۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: به حکم آیه شریفه‏ «لا ینهاکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین‏» دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غیرمسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند. این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئه و اقدام نکنند.

• مشاهده اصل قبلی
• مشاهده اصل بعدی

اصول و مواد مرتبط

اصل ۱۳ قانون اساسی

اصل ۱۹ قانون اساسی

اصل ۲۲ قانون اساسی

اصل ۲۴ قانون اساسی

اصل ۲۸ قانون اساسی

اصل ۴۳ قانون اساسی

فلسفه و مبانی نظری اصل

به جز مسلمانان غیر شیعه و غیر مسلمانان اهل کتاب، افراد دیگری نیز در جامعه اسلامی زندگی می‌کنند که با توجه به میزان انعطاف و بیزاری آنان نسبت به مسلمانان به دو گروه تقسیم می‌شوند: گروه اول، آنان که در عین کفر و شرک با مسلمانان دشمنی و عداوت نورزیده‌اند که مسلمانان می‌توانند تا جایی که موجب سلطه آنان بر جامعه نگردد با ایشان رابطه دوستانه برقرار کنند، و گروه دوم، کسانی که به جنگ با مسلمانان پرداخته و آنان را از خانه و کاشانه شان رانده‌اند که مطابق آیات ۹٬۸٬۷، و ۱۴ هر کس با اینان دوستی کند از گناه کاران است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اصل چهاردهم قانون اساسی شامل کسانی است که یا اصولاً به هیچ مذهبی اعتقاد ندارند یا پیرو ادیان و مذاهب غیررسمی و خارج از اصول دوازدهم و سیزدهم هستند. به رسمیت شناخته نشدن ادیان و مذاهب غیرمسلمان و غیر اهل کتاب بدین معناست که از امتیازات پیروان ادیان رسمی برخوردار نیستند اما این افراد کماکان از حقوق شهروندی برخوردارند، به بیان دیگر علی‌رغم اسلامی و مذهبی بودن حکومت در ایران، هیچ دین و مذهبی شرط احراز شهروندی محسوب نمی‌گردد و صرف ایرانی بودن برای تابعیت کافی است، بنا بر این اصل، حقوق اساسی غیر مسلمان عبارتست از: حق برخورداری از اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی و حق برخورداری از حقوق انسانی.اگر برخی از این گروه‌ها مرتکب اعمالی شوند که مفسده انگیز و ضداسلامی باشد، دولت حق خواهد داشت با اینگونه اقدامات برخورد قانونی و بازدارنده نماید، در غیر این صورت حق تعرض به این افراد را نخواهد داشت.

نکات توضیحی

بر اساس قرائت از این اصل کرامت و حرمت انسان ها در تحلیل نهایی به کرامت و حرمت پارسایان و دین باوران راستین تقلیل می یابد. صاحبان این تفکر عمدتا به آیاتی از قرآن که ناظر به بی ارجی غیرمسلمانان و تشبیه آنها به چهارپایان است استناد می کنند. اما به نظر می رسد این آیات به معنای بی ارج بودن غیر مسلمانان یا فاقد هر شان و منزلت بودن آنان نیست. یا بدان معنا نیست که آنها از حق حرمت و کرامتی که به تصریح قرآن مجید خداوند به انسان ها داده محرومند. بلکه از انبوهی از حقوق برخوردارند و حتی مسلمانان به رعایت آنها مکلفند. همچنین روایات زیادی از معصومان (ع) بر لزوم حفظ حیثیت، آبرو و کرامت همه انسانها وجود دارد. امیر مومنان(ع) در نامه به استاندار خویش می فرمایند: انسان ها دو دسته اند یا برادر در دین یا شبیه در انسانیت و بر رفتار انسانی بر دو گروه تاکید می فرمایند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

آیه ۸ و آیه ۹ سوره ممتحنه.

مقالات مرتبط

• کرامت انسانی و ابتنای حقوق بشری و شهروندی مندرج در قانون‌ اساسی جمهوری اسلامی ایران بر آن
• مواجهۀ دو دیدگاه حقوقی: تحلیلی بر تعامل و تقابل جمهوری اسلامی ایران با شورای حقوق بشر سازمان ملل
• نظام حقوقی انتخابات نمایندگان اقلیت‌های دینی شناخته‌شده در مجلس شورای اسلامی ایران در پرتو اصل برابری