رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر تحقق عسر و حرج ناشی از اقدامات زوجه
 | |
| شماره دادنامه | ۹۵۰۹۹۷۰۹۴۲۶۰۰۰۷۸ |
|---|---|
| تاریخ دادنامه | ۱۳۹۵/۰۵/۲۴ |
| نوع رأی | رأی شعبه |
| نوع مرجع | شعبه دیوان عالی کشور |
| شعبه | انتقالی |
| گروه رأی | رای حقوقی |
| موضوع | اثر تحقق عسر و حرج ناشی از اقدامات زوجه |
| قاضی | یوسف هاشم پور جعفرالهی |
رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر تحقق عسر و حرج ناشی از اقدامات زوجه: صدور حکم طلاق به استناد عسر و حرج زمانی موجه است که اعمال و اقدامات زوج اسباب ایجاد عسر و حرج فراهم کند. لذا اگر زوجه با اعمال حق حبس و مطالبه مهریه، زمان شروع زندگی مشترک را به تأخیر بیندازد و خود را در عسر و حرج قرار دهد نمی تواند از این بابت، مدعی تحقق عسر و حرج در زندگی مشترک باشد.
رأی خلاصه جریان پرونده
برابر محتویات پرونده خانم م. م. دادخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به لحاظ عسر و حرج به طرفیت آقای ف. ح.ف. تقدیم که در شرح آن بیان داشت در سال ۹۲ به عقد دائم زوج در آمدم و از آن تاریخ تاکنون هیچ رابطه حضوری و یا غیر حضوری با من نداشته است ص۲۲ پرونده در شعبه اول دادگاه حقوقی شهرستان دماوند مطرح و دادگاه در تاریخ ۹۴/۰۶/۱۰ با حضور طرفین و وکیل خواهان تشکیل و وکیل زوجه خواسته را به شرح دادخواست مطرح نمود و اضافه کرد بعلت اختلاف فرهنگی مشکلات عدیده دارند و از نظر تحصیلی اختلاف سطح دارند تقاضای طلاق دارد و زوجه بیان داشت حاضرم حق و حقوق خود را بذل کنم و به هیچ وجه نمی توانم با او زندگی کنم و به لحاظ عسر و حرج تقاضای صدور حکم طلاق دارم زوج بیان داشت اظهارات زوجه را قبول ندارم و حتی منزل تهیه کردم و نفقه می دهم و یکسال و نیم قبل نامزد بودیم و همسایه و فامیل هم هستیم و شناخت کافی داشتیم ص۲۹ فیش های پرداختی از ناحیه زوج به حساب زوجه از صفحات۳۹ تا ۴۷ ضمیمه است اداره بهزیستی اعلام کرد زوجین هیچ گونه سازشی با یکدیگر ندارند ص۵۶ روانشناس مرکز مدد کاری در نظریه خود بیان داشت رفتار زوجه همراه با استرس و ترس و ناراحتی همراه است و زوج همه جا مرا تعقیب و تهدید می کند و از تمام حق و حقوق خود گذشت می کنم فقط درخواست متارکه دارم زوج در تمام جلسات مشاوره از عدم تمرکز کافی برخوردار بوده و متوجه صحبت های روانشناس نبود و فقط این جمله را می گفت که من طلاق نمی دهم و برایم مهم نیست که او مرا دوست ندارد و باید با من ازدواج کند و یا منزل پدرش بماند و بارها تکرار کرد اگر وی را طلاق دهم حتما به ایشان آسیب می رسانم و اسید به صورتش میریزم و اجازه نمی دهم که با کسی دیگر ازدواج کند و آرام نخواهم نشست از دیدگاه مشاور اختلاف فرهنگی مذهبی و تحصیلاتی و خانوادگی در زوجین قابل مشاهده است ص۸۹ داوران نظر خود را اعلام که حکایت از عدم توفیق در امر سازش است ص۸۶ - ۷۵ دادگاه طی دادنامه شماره ۱۳۲۵ - ۹۴/۱۲/۰۱ با احراز عسر و حرج باستناد ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی و مواد ۱۴ - ۴ - ۲۷ - ۲۸ - ۲۹ - ۳۳ قانون حمایت از خانواده حکم به الزام زوج به مطلقه نمودن زوجه را صادر نمود و زوجه غیر مدخوله است و مدت اعتبار حکم شش ماه اعلام شد ص۹۷ پس از ابلاغ رأی نسبت به آن از سوی زوج تجدید نظر خواهی شد و ضمن تکرار اظهارات خود در دادگاه بدوی بیان داشت ۱ - پس از عقد به مدت ۱۲ ماه زوجه به من علاقه مند بود ولی بعدا به دلائل نامعلومی بنای ناسازگاری گذاشت و شکایات متعدد برایم مطرح نمود که محکوم به بی حقی شد و سپس به دلیل اعمال حق حبس ادعای عسر و حرج نمود که رأی تجدید نظر خواسته صادر شد که این رأی دارای اشکالات شکلی و ماهوی است اشکال شکلی این است ۲- در دادخواست تعیین تکلیف زوجیت و صدور گواهی عدم امکان سازش قید نمود و در نتیجه خواسته مردد و غیرمنجز است و غیر قابل استماع است ۳- صورتجلسه مشاوره غیر کارشناسی است و جانبدارانه می باشد دادگاه هم به متخصص ارجاع نداد ۴ - نظر داور با یکدیگر تفاوت دارد لازم بود جلسه داوری تجدید می شد ۵ - زوجه می تواند با صرفنظر از حق حبس و حضور در منزل مشترک از عسرو حرج خارج شود ۶ - نسبت به مهریه رأی دادگاه صادر شد و دارم اقساط آن را پرداخت می کنم و دیگر لزومی به حق حبس نیست زوجه با عملکرد خود و با اختیار خود عسر و حرج خودش را ایجاد کرد نه من ۷ - ایشان با بذل مالی می تواند رضایت شوهر را برای طلاق جلب کند ۸ - دادگاه طلاهای خریداری شده توسط اینجانب را در رأی خود اشاره ای نکرد و تقاضای رد هدایا را دارم ص۱۱۰ - ۱۰۵ زوجه در پاسخ لایحه تجدید نظر خواه بیان داشت ۱ - من خانم دانشجو هستم نه خانه دار ۲ - من بعد دو ماه از انجام عقد متوجه کذب وی در تحصیلات و مذهب وی شدم۳ - خواسته من در دادخواست منجزبود و آن خواسته گواهی عدم امکان سازش بود ۴ - زوج از حالت نرمال خارج و دروغگو و روانی است و نمی شود یک عمر با چنین فردی زندگی کرد ۵ - به دادگاه تهمت جانبدارانه زد ۶ - به مشاور نیز تهمت زد ۷ - من از ۵۰۵ سکه و ۸۰ مثقال طلای نساخته و هزینه سفر حج را برای نجات خودم گذشت کردم ص۱۲۰ تا۱۲۴ شعبه۴۷ دادگاه تجدید نظر طی دادنامه ۲۶۸ مورخ ۹۵/۰۲/۱۸ رأی بدوی را تأیید نمود ص۲ پس از ابلاغ رأی تجدید نظر از سوی زوج فرجام خواهی شد و در لایحه آمده است ۱ - در سال ۹۱ به عقد رسمی یکدیگر در آمدیم۲ - زوجه مطالبه مهریه و حق حبس کرد و مهریه قسطی شد۲ - علی رغم بی حقی نفقه من ماهیانه مبلغی را به عنوان نفقه به حسابش واریز می کردم ۳ - وسائل منزل و اجاره منزل جهت زندگی مشترک مهیا نمودم ۴ - در دعاوی متعدد وی محکوم به بی حقی شد و بقیه مطالب لایحه تجدید نظر خواهی را تکرار نمود ص۲۹ تا۳۳ وکیل زوجه در پاسخ بیان داشت به لحاظ عسر و حرج و هم کف نبودن و انجام مشاوره و نظر داور و احراز کراهت شدید زوجه از زوج رأی صادر شد زوجه کلیه حق و حقوق خود را بذل نموده است و هیچ یک از اقساط مهریه را دریافت ننموده است ص۳۷ تا۳۹ پرونده پس از طی مراحل قانونی به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردید اکنون با تهیه گزارش لازم معد برای صدور رأی مقتضی می باشد.هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای یوسف هاشم پور عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده در خصوص دادنامه شماره ۲۶۸ - ۹۵/۰۲/۱۸ مشاوره نموده چنین رأی می دهد:
رأی شعبه دیوان عالی کشور
با توجه به محتویات پرونده های بدوی و تجدیدنظر و مستندات ابرازی طرفین دادنامه فرجام خواسته از حیث نقص در تحقیقات و رسیدگی مخدوش است زیرا: تقاضای طلاق از باب تحقق عسر و حرج زمانی موجه است که زوج موارد مذکور درتبصره ذیل ماده ۱۱۳۰ را فراهم آورده نه اینکه زوجه با اعمال حق حبس و مطالبه مهریه و تقسیط مهریه بعلت اعسار زوج زمان شروع زندگی زوجین را به تأخیر بیاندازد و خود را در عسر و حرج قرار دهد از طرفی زوج مهریه تقسیط شده را می پردازد و با وجودیکه مطالبه نفقه توسط زوجه برابر دادنامه شماره۵۲۱ - ۹۳/۰۵/۰۶ صادر شده از شعبه اول دادگاه عمومی دماوند رد گردیده و از تجدید نظر خواهی در این خصوص در پرونده حکایتی نیست زوج حسب فیش های پیوست نفقه زوجه را می پردازد و ادعای زوجه برعدم هم کفی نیز مستند به دلیلی نبوده است و طرفین در این خصوص مطلبی را بیان نداشته اند و دادگا هها هم توضیحی نخواسته اند تنها مستند رأی دادگاه بدوی در تجویز طلاق و تحقق عسر و حرج گزارش ادراه بهزیستی درباره تهدیدات زوج است که اگر طلاق اتفاق بیفتد زوجه را راحت نخواهد گذاشت اما در پرونده صورت جلسه اظهارات زوج در این خصوص دیده نمیشود ضرورت داشت دادگاه این صورت جلسه را از مرکز مشاوره مطالبه و ضمیمه پرونده می نمود با این وجود این مسئله که در آینده اگر طلاق محقق شود چنین و چنان خواهد شد تحقق عسر و حرج فعلی را مبرهن نمی سازد و صرف گذشت از مهریه و نفقه و بازگرداندن هدایای زمان عقد و لواینکه کراهت زوجه را می رساند اما بدون قبول زوج نسبت به بذل مهریه یا کمتر یا بیشتر از مهریه بدون قبول بذل از ناحیه زوج ماده ۱۱۴۶ ق.م محقق نمیشود و دادگاه بدون رضایت زوج نمیتواند از باب عسر و حرج محقق نشده اجازه طلاق زوجه را بدهد و مسئله یک کتاب خلع و مبارات و نیز مسئله۳ همین کتاب از جلد دوم تحریرالوسیله حضرت امام ره نیز گویای همین امر است و دادگاه بدوی مشخص ننموده است که بذل از ناحیه زوجه با قبول زوج بوده که طلاق خلعی باشد یا بذل جنبه ابراء داشته که نیاز به قبول زوج نیست از طرفی دادگاه بدوی اگر چه قید نموده است که طلاق بائن غیر مدخوله است این در حالیست که از زوج درباره مدخوله و یا غیر مدخوله بودن زوجه پرسشی نشده است و زوجه به پزشکی قانونی معرفی نگردیده است علی هذا رأی فرجام خواسته که رأی بدوی را تأیید نموده نقض و رسیدگی به همان شعبه محول می شود.
شعبه پنجاه و دوم دیوان عالی کشور
جعفر الهی (رئیس)
- یوسف هاشم پور (عضو معاون)
مواد مرتبط
- ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی
- ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی
- ماده ۴ قانون حمایت خانواده
- ماده ۱۴ قانون حمایت خانواده
- ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده
- ماده ۲۸ قانون حمایت خانواده
- ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده
- ماده ۳۳ قانون حمایت خانواده