رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره (۱)- اثر عدم بیان مدت در عقد نکاح منقطع (۲)- شیوه اتیان سوگند
 | |
| شماره دادنامه | ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۸۶۰۰۲۲۳ |
|---|---|
| تاریخ دادنامه | ۱۳۹۵/۰۶/۱۴ |
| نوع رأی | رأی شعبه |
| نوع مرجع | شعبه دیوان عالی کشور |
| شعبه | انتقالی |
| گروه رأی | رای حقوقی |
| موضوع | (۱)- اثر عدم بیان مدت در عقد نکاح منقطع (۲)- شیوه اتیان سوگند |
| قاضی | عبدالغفوردری محمدعلی کریم پور |
رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره (۱)- اثر عدم بیان مدت در عقد نکاح منقطع (۲)- شیوه اتیان سوگند: (۱)- در نکاح منقطع ذکر مدت شرط است و اگر عمدا و یا نسیانا مدت در عقد بیان نشود، عقد به عنوان انقطاعی باطل بوده و به عنوان عقد دائم منعقد می شود. (۲)- در صورت انکار خوانده نسبت به ادعای خواهان می بایست منکر (خوانده) ادای سوگند نمایدو در صورت امتناع وی از ادای سوگند در این صورت سوگند به خواهان واگذار می گردد؛ بنابراین اتیان ابتدایی سوگند از سوی مدعی صحیح نمی باشد.
رأی خلاصه جریان پرونده
خلاصه جریان پرونده
در تاریخ ۹۴/۱/۹ خانم ل. الف.الف. دادخواستی بطرفیت س. ب.م. بخواسته اثبات عقد دائم و الزام به ثبت واقعه عقد دائم به د. ی بجنورد تقدیم و اعلام نموده است در مورخ ۹۳/۵/۲۶ به عقد دائم خوانده در آمده ام ولی تاکنون ثبت در سند رسمی ازدواج نگردیده است و ایشان نیز به دلایل مختلفی از انجام این کار سرباز می زند تقاضای صدور حکم الزام به ثبت واقعه عقد دایم مورد استدعاست. ضمیمه دادخواست فتوکپی کارت ملی و یک فقره سند عادی نکاح ملاحظه می گردد. متعاقبا آقای م. د.خود را بوکالت از خوانده معرفی نموده .در جلسه مورخ ۹۴/۱/۲۲ خواهان دعوی خود را مطرح کرده و از دادگاه تقاضای سوگند نموده است . وکیل خوانده نیز لایحه ای تقدیم نموده و ضمن انکار ادعای خواهان نکاح را موقت سی و پنج ساله اعلام و تقاضای استماع اظهارات عاقد را کرده است .دادگاه نیز قرار استماع شهادت شهود صادر نموده و از مادر خواهان و شخصی بنام ب. د. از دوستان مرحوم پدر خواهان و م. الف.الف. برادر خواهان و فرد دیگری بنام غ. الف.که عاقد طرفین بوده تحقیق کرده است . سه نفراول بنفع خواهان شهادت داده اند لیکن آقای الف. بعنوان عاقد، عقد را موقت سی و پنج ساله اعلام کرده است . پرونده کلاسه ۹۲۰۵۷۸ ش ۱۰۲ جزایی نیز بعنوان پرونده استنادی مورد مطالبه دادگاه واقع گردیده . در این پرونده خانم پ. م. م. به مأمورین مراجعه و اعلام نموده همسر بنده بنام س. ب.م. به منزل آقای س. الف.الف. رفت وآمد دارد و با دختر وی بنام ل. رابطه نامشروع برقرار می کند . با ورود مأمورین به منزل ، خانم ل. الف.الف. خود را همسر س. ب. معرفی نموده . س. ب. نیز عقد خود را با این خانم یک ساله و موقت اعلام کرده است . خانم ل. الف.الف. هم اظهار داشته ۹۲/۳/۱۶ یک بار عقد خواندم شک کردیم دوباره دیروز ۹۲/۴/۲۵ خواندیم برای اینکه به حرام نیفتم من پدرم را راضی کردم که با عقد موقت من موافقت کند ... پدرم شاهد بود ومدارک در پرونده موجود است من در عقد منقطع ایشان هستم . اولین عقد ۹۰/۱/۲۰ و بعد ۹۱/۱/۱۶ دو مرتبه عقد کردیم در سر سال توسط عاقد بود آخرین در بجنورد توسط آقای الف. بود که توسط ایشان ۹۲/۴/۲۷ بود و ۹۲/۴/۲۶ نیز دستگیر شدیم . النهایه دادگاه نامبردگان را از اتهام رابطه نامشروع دون زنا تبرئه نموده است . صورتجلسه مورخ ۹۴/۹/۲۴ حکایت از این دارد که بلحاظ اختلاف در نوع عقد و عدم اطمینان از اظهارات شهود از جمله عاقد و نظر به فتاوای بعضی از مراجع عظام تقلید از جمله حضرت امام خمینی (ره) در اختلاف در باب دوام و انقطاع ، و اصل بودن قول زوجه و ضرورت انجام سوگند قرار اتیان سوگند صادر گردیده که در جلسه مورخ ۹۴/۳/۵ خواهان با الفاظ جلاله اتیان سوگند مبنی بر دائمی بودن عقد نموده و درنتیجه دادگاه با اعلام ختم رسیدگی بشرح دادنامه ۹۴۰۹۹۷۵۸۴۰۱۰۰۲۹۴ - ۱۳۹۴/۳/۹ با قبول دعوی خواهان و صدور حکم بر اثبات زوجیت دائم بین طرفین زوج را ملزم به ثبت واقعه نکاح در یکی از محاضر رسمی ازدواج کرده است . با تجدیدنظر خواهی آقای م. د. وکیل زوج پرونده در شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان خراسان شمالی مطرح و با استماع اظهارات طرفین و با توجه به ادعای تجدیدنظر خواه مبنی بر انقطاعی بودن عقد در تاریخ ۹۴/۷/۱۳ مجددا قرار اتیان سوگند از سوی وی صادر گردیده لیکن در جلسه دادرسی ۹۴/۸/۱۱ دادگاه از تصمیم خود عدول نموده و دوباره پرونده استنادی قبلی را مطالبه و ملاحظه کرده است. نهایتا دادگاه تجدیدنظر نیز ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه ۹۵۰۹۹۷۵۸۴۴۱۰۰۱۳۸ -۱۳۹۵/۲/۱۱ با استدلال مندرج در آن دادنامه تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است . با ابلاغ رأی وکیل آقای ف. ب.م. از دیوانعالی کشور تقاضای رسیدگی فرجامی نموده است.هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای عبدالغفور دری عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده درخصوص دادنامه فرجام خواسته مشاوره نموده با اعلام ختم رسیدگی چنین رأی می دهد.
رأی شعبه دیوان عالی کشور
رأی شعبه
درخصوص فرجام خواهی آقای فخرالدین ب.م. با وکالت آقای م. دادگر نسبت به دادنامه ۹۵۰۹۹۷۵۸۴۴۱۰۰۱۳۸ - ۹۵/۲/۱۱ شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان خراسان شمالی که در تأیید رأی بدوی و اثبات زوجیت دائم طرفین و الزام زوج به ثبت واقعه نکاح در دفتر رسمی ازدواج صادر گردیده است ، با بررسی محتویات پرونده نظر به اینکه در صورت عدم پذیرش منقطع بودن نکاح در عقدنامه عادی پیوست پرونده و عدم پذیرش اظهارات عاقد و ضرورت اتیان سوگند اولا - مطابق مواد ۲۷۰ به بعد قانون آیین دادرسی مدنی می بایست متقاضی سوگند تعیین شود که در ما نحن فیه زوجه مطابق صورتجلسه ۹۴/۱/۲۲ تقاضای سوگند نموده است . ثانیا با توجه به انکار خوانده نسبت به ادعای خواهان می بایست منکر (خوانده) ادای سوگند نمایدودر صورت امتناع وی از ادای سوگند در این صورت سوگند به خواهان واگذار می گردد که در مانحن فیه ایتان سوگند به نحو صحیح انجام نشده است. ثالثا - در تحریر الوسیله حضرت امام (ره) در مسئله ۹ از گفتار در نکاح منقطع فرموده اند (( یشترط فی النکاح المنقطع ذکر الاجل ، فلولم یذکره متعمدا او نسیانا بطل متعه و العقد دائما ....)) یعنی در نکاح منقطع ذکر مدت شرط است ، پس اگر عمدا و یا نسیانا مدت در عقد ذکر نشود عقد بعنوان انقطاعی باطل می شود و بعنوان عقد دائم منعقد می گردد. از آنجائیکه ۱- در موضوع پرونده و اختلاف طرفین ، در سند عادی نکاح ،مدت اعم از دائم یا منقطع ذکر گردیده است . ۲- در صورت عدم ذکر مدت عقد انقطاعی باطل و عقد دائم منعقد می گردد ، بحثی از قبول قول زن در ادعای عقد دائم یا مدت دار نیست بنابراین بلحاظ نقص تحقیقات و نقص رسیدگی ، رأی فرجام خواسته قابلیت تأیید را نداشته و باستناد بند ۵ ماده ۳۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی ضمن نقض آن مستندا به بند الف ماده ۴۰۱ همین قانون رسیدگی مجدد به شعبه محترم صادر کننده رأی محول می گردد. چنانچه منظور دادگاه محترم از استناد به فتوای حضرت امام (ره) مسئله دیگری است اعلام فرمایند.
شعبه سی ام دیوان عالی کشور رئیس : م. علی کریم پورمستشار : عبدالغفور دری