سازوکارهای تضمین و اعتلای کرامت انسانی در فرایند عدالت کیفری

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سازوکارهای تضمین و اعتلای کرامت انسانی در فرایند عدالت کیفری
عنوانسازوکارهای تضمین و اعتلای کرامت انسانی در فرایند عدالت کیفری
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجوابراهیم نجاتی
استاد راهنماحامد رستمی نجف آبادی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۴۰۲
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق



سازوکارهای تضمین و اعتلای کرامت انسانی در فرایند عدالت کیفری عنوان پایان نامه ای است که توسط ابراهیم نجاتی، با راهنمایی حامد رستمی نجف آبادی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق دفاع گردید.

چکیده

۱– چکیده در تعالیم اسلامی از قرآن کریم تا فقه پویای شیعه این کرامت و شرافت همواره گوشزد و تکلیف به حفظ آن شده است، خداوند متعال هدف بعثت انبیاء را اجرای قسط (عدالت) بیان نموده و انسان در محوریت این عدالت قرار دارد و یکی از مصادیق بارز اجرای عدالت، توجه به این کرامتذاتی در روند رسی––دگی قضایی می باشد. بر همین اساس رعایت کرامت انسانی در حقوق شکلی یک حق است که عدم رعایت آن، عدالت کیفری را خدشه دار میسازد. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش سازوکارهای تضمین و اعتلای کرامت انسانی در فرایند عدالت کیفری و اثبات این فرضیهها میباشد که در فقه شیعه اولا رعایت کرامت انسانی یک حق است، ثانیا جهت تحقق این حق راهکارهایی از قبیل ممنوعیت شکنجه، عدم تبعیض دادرسی، داشتن حق وکیل، رعایت بیطرفی از سوی قضات ارایه گردیده و ثالثا مواردی مانند بطلان اقرار شکنجه به عنوان ضمانت اجرا در جلوگیری از نقض رعایت کرامت انسانی در نظر گرفته شده است. این تحقیق بر پایه مطالعات کتابخانهای و به شکل نظری صورت گرفته است و از مهمترین یافتههای آن می توان به این نکته اشاره نموده که در حقوق شکلی ایران مواردی به چشم میخورد که کرامت انسانی رعایت نمیگردد و با فقه شیعه–خصوصا در اجرای حدود، دادرسی و بازداشت ها منطبق نمی باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه

۱– بیان مساله

۲– ضرورت و اهمیت تحقیق

۳– اهداف پژوهش

الف هدف اصلی

ب اهداف فرعی

۴– سوالات پژوهش

الف سوال اصلی

ب سوال فرعی

۵– فرضیات پژوهش

الف فرضیه اصلی

ب فرضیات فرعی

۶– پیشینه پژوهش

۷– روش پژوهش

۸– تعاریف متغیرهای تحقیق

۹– سازماندهی تحقیق

فصل اول: مفاهیم، تاریخچه و مبانی مبحث اول: مفهوم کرامت انسانی

گفتار اول: اصطلاح کرامت انسانی

گفتار دوم: تعریف حقوقی از کرامت انسانی

گفتار سوم: مبانی نظری کرامت ذاتی انسانی

بند اول: نظریه حقوق فطری یا طبیعی

بند دوم: نظریه اصالت فرد (فردگرایی)

بند سوم: نظریه خود مختاری اخلاقی کانت

بند چهارم: نظریه کرامت مبتنی بر وحی

بند پنجم: تاریخچه پیدایش و تکوین اندیشه کرامت انسانی

گفتار چهارم: رویکردهای متناقض در مورد کرامت انسانی

بند اول: رویکرد ضد فردی و پوزیتوسیتی

بند دوم: رویکرد دینی کلاسیک وسنتی

بند سوم: رویکرد روشنفکری دینی

بند چهارم: رویکرد حقوق بشری و سکولار

گفتار پنجم: کرامت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

بند اول: حقوق مدنی و آزادیهای سیاسی

بند دوم: حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

بند سوم: محدودیتهای مربوط به حقوق و آزادیهای اساسی

بند چهارم: قوانین و مقررات عادی

بند پنجم: انعکاس برخی حقوق و آزادیها در قوانین عادی

گفتار ششم: برخی از نهادهای قانونی در زمینه نظارت برحقوق افراد ملت در قانون اساسی

فصل دوم: کرامت انسانی در حقوق کیفری شکلی با گذری به قوانین ماهوی مبحث اول: حقوق کیفری

گفتار اول: جایگاه حقوق کیفری

گفتار دوم: محتوای حقوق کیفری و موضوع های مختلف احکام آن

گفتار سوم: حقوق کیفری عمومی

گفتار چهارم: حقوق کیفری اختصاصی

گفتار پنجم: آیین دادرسی کیفری

گفتار ششم: علم اجرای احکام کیفری (کیفرشناسی)

گفتار هفتم: حقوق شکلی

گفتار هشتم: حقوق ماهوی

مبحث دوم: جایگاه و نقش کرامت انسانی درحقوق کیفری شکلی

گفتار اول: کرامت انسانی و مشروعیت نظام عدالت کیفری

گفتار دوم: کرامت انسانی و ضرورت قانونمند کردن محدودیت حقوق و آزادی های شهروندان

گفتار سوم: کرامت انسانی و جهانی شدن حقوق کیفری

مبحث سوم: جایگاه کرامت انسانی در حقوق کیفری شکلی ایران

گفتار اول: قانون آیین دادرسی کیفری و حقوق شهروندی

گفتار دوم: قانون تشکیل دادگاهای عمومی و انقلاب (۱۳۷۳)

گفتار سوم: آییننامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور

مبحث چهارم: آثار و مقتضیات کرامت انسانی در حقوق کیفری شکلی ۵۰ گفتار اول: تعریف شکنجه و ممنوعیت آن

گفتار دوم: ممنوعیت اعمال مجازات های خودسرانه

گفتار سوم: ضمانت اجرای حقوقی مجازات هایی که به طور خودسرانه بر متهم اعمال می شود

گفتار چهارم: لزوم رعایت اصل برایت

بند اول: مفهوم اصل برایت

بند دوم: آثار اصل برایت کیفری در ارتباط با حقوق دفاعی متهم

بند سوم: اهداف اصل برایت

بند چهارم: لزوم احترام به کرامت انسانی

بند پنجم: حق داشتن وکیل مدافع

بند ششم: اصل برایت در ارتباط با حقوق آزادی متهم

مبحث پنجم: لزوم رعایت دادرسی عادلانه

گفتار اول: تعریف دادرسی عادلانه

گفتار دوم: وجود دادگاههای صالح، مستقل و بیطرف

گفتار سوم: تساوی افراد در برابر قانون ودادگاه

گفتار چهارم: علنی بودن دادرسی

گفتار پنجم: رسیدگی در یک مدت معقول

گفتار ششم: لزوم رسیدگی توسط قضات صالح و متخصص

گفتار هفتم: قابل تجدید بودن آراء صادره از دادگاه های بدوی

مبحث ششم: جایگاه و نقش کرامت انسانی درحقوق کیفری ماهوی

گفتار اول: جایگاه و نقش کرامت انسانی در تحولات حقوق کیفری ماهوی

گفتار دوم: جایگاه و نقش کرامت انسانی در تفسیر قواعد حقوق کیفری ماهوی

گفتار سوم: کرامت انسانی ومشروعیت نهادهای حقوق کیفری ماهوی

گفتار چهارم: کرامت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

بند اول: مقررات حمایتی قانون اساسی در ارتباط با موضوع کرامت انسانی در حقوق ملت

بند دوم: ممنوعیت استفاده ابزاری از زن و ایمان به کرامت والاتر او

بند سوم: تکلیف دولت در احترام به کرامت ذاتی انسانها

بند چهارم: احترام به حیثیت و کرامت انسانی در سایر اصول قانون اساسی

فصل سوم: بررسی و مقایسه اصول کرامت انسانی در فقه شیعه و حقوق ایران مبحث اول: قضاوت و آداب و عملکرد قضات بر مبنای کرامت انسانی در فقه شیعه

گفتار اول: صفات قاضی وآنچه که مناسب قضاوت می باشد

گفتار دوم: شرایط قاضی

گفتار سوم: نقش قضات در کرامت انسانی

گفتار چهارم: شرایط دعوی جهت استماع توسط قاضی

مبحث دوم: تطبیق و بررسی اصول مهم کرامت انسانی در فقه شیعه و حقوق

گفتار اول: رعایت مساوات

گفتار دوم: رعایت بی طرفی قضایی

گفتار سوم: رعایت حقوق متهم

گفتار چهارم: استماع اظهارت طرفین

گفتار پنجم: یکسان نگری در دادگری

گفتار ششم: مساوات در اجرای حکم

گفتار هفتم: صدور حکم به حق و عدم تاخیر در آن

گفتار هشتم: حق بهرهمندی از وکیل

گفتار نهم: حق داشتن وکیل در قوانین شکلی ایران

گفتار دهم: حق واخواهی برای متهم غایب

گفتار یازدهم: حق واخواهی از احکام در قوانین شکلی

مبحث سوم: تطبیق شکنجه درفقه و حقوق

گفتار اول: شکنجه در فقه و حقوق

بند اول: تعریف و جایگاه بحث شکنجه در فقه

بند دوم: جایگاه بحث شکنجه در فقه

بند سوم: حکم شکنجه از منظر فقهی

بند چهارم: دلایل ممنوعیت وحرمت شکنجه

گفتار دوم: ممنوعیت شکنجه در قوانین جمهوری اسلامی ایران

مبحث چهارم: علنی بودن دادرسی

گفتار اول: درء حد به شبهه

گفتار دوم: اهتمام به حال زندانیان

گفتار سوم: حق تجدیدنظرخواهی

مبحث پنجم: رعایت کرامت انسانی در مبحث شهادت

گفتار اول: شرایط شاهد در فقه شیعه

گفتار دوم: رعایت کرامت انسانی در مستند شهادت

گفتار سوم: وجوب تحمل شهادت و ادای آن

گفتار چهارم: نحوه اثبات حقوق با شهود

بند اول: کرامت انسانی در رجوع از شهادت

بند دوم: شهادت دروغ

بند سوم: پذیرش شهادت از منظر کرامت انسانی در فقه شیعه

بند چهارم: برخورد با شهود بر مبنای کرامت انسانی

بند پنجم: تطبیق موارد فقهی مبحث شهادت با قوانین شکلی ایران

مبحث ششم: کرامت انسانی در حدود اسلامی

گفتار اول: تعریف حد زنا

بند اول: کرامت انسانی در ادله اثبات زنا

بند دوم: اقامه بینه

بند سوم: علم قاضی

گفتار دوم: کرامت انسانی درنحوه اجرای حد زنا

بند اول: بررسی کرامت انسانی در فتاوای فقهی مقام معظم رهبری در مبحث زنا

گفتار سوم: کرامت انسانی در حد لواط در فقه شیعه و تطبیق با قانون مجازات اسلامی

گفتار چهارم: رعایت کرامت انسانی در حد قذف در فقه شیعه

گفتار پنجم: کرامت انسانی در حد مسکر و بررسی موضوع در قوانین شکلی

گفتار ششم: کرامت انسانی درحد سرقت از نظر فقه شیعه و قوانین شکلی

گفتار هفتم: کرامت انسانی در مبحث دفاع مشروع در فقه شیعه وقوانین شکلی

مبحث هفتم: رعایت کرامت انسانی در مبحث قصاص نفس و شرایط آن در فقه شیعه و قوانین شکلی

گفتار اول: شرایط قصاص

گفتار دوم: مساوی بودن در دین

گفتار سوم: نبودن رابطه ابوت

گفتار چهارم: برخورداری ازعقل کامل

گفتار پنجم: مقتول باید مستحق کشتن نباشد

بند اول: قصاص عضو

بند دوم: شرایط قصاص عضو

نتیجه گیری

پیشنهادها

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

  • کرامت انسانی
  • حقوق شکلی