دعوای غیر مالی

دعوا عبارت است از اخبار به حق. چنانچه این حق، مالی باشد دعوا نیز مالی خواهد بود و چنانچه حق مزبور غیرمالی باشد، دعوا نیز به تبع آن دعوای غیرمالی است. به عبارت دیگر دعوی غیر مالی دعوایی است که موضوع حقی که خواهان مدعی تضییع آن است یک امر غیر مالی می‌باشد. یعنی اگر هدف اصلی و مستقیم، مطالبه مالی نباشد هر چند ثانیاً و بالعرض، مالی هم حاصل شود، آن را اصطلاحاً غیر مالی گویند. به عبارت دیگر، هر دعوایی که موضوع آن مال نباشد ولو اینکه مع الواسطه منتهی به مال گردد، آن را غیر مالی گویند.

شایان ذکر است که وقتی دعاوی مالی و غیرمالی را احصاء می‌نمائیم، ملاحظه می‌گردد غلبه با دعاوی غیرمالی است، زیرا کلیه دعاوی مربوط به ثبت احوال، خانواده (بجز مطالبه مهریه و نفقه معوقه) کلیه دعاوی موجر و مستأجر (بجز مطالبه اجور معوقه و خسارت وارده)، کلیه دعاوی مربوط به امور حسبی، کلیه درخواست‌ها مانند درخواست تأمین دلیل، تأمین خواسته، دستور موقت، مهر و موم ترکه، تحریر ترکه و .. دعوی تولیت، رفع تصرف عدوانی، رفع مزاحمت و ممانعت از حق و .. غیرمالی است.

مواد مرتبط

• بند ب ماده 331 قانون آیین دادرسی مدنی

مالی یا غیرمالی بودن خواسته ابطال اجراییه

• چنانچه نتیجه حاصله از دعوا آثار مالی داشته باشد، دعوای مطروحه مالی و در غیر این صورت غیرمالی است. بر این اساس، دعوای استرداد سند و استرداد لاشه چک و یا سفته غیرمالی است؛ همچنین دعوا به خواسته صدور حکم بر ابطال اجراییه ثبتی جنبه مالی ندارد؛ زیرا به معنای نفی مالکیت یا منتفی شدن تعهد نیست. در این دعوا، خواهان یا صحت عملیات اجرایی را زیر سؤال برده یا مدعی است که سند در شرایط قانونی نبوده است که دستور اجرا را ایجاب کند.

رویه‌های قضایی

• نظریه شماره 7/1402/291 مورخ 1402/05/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره درج رقم حق الوکاله در وکالتنامه
• نظریه شماره 7/1401/1353 مورخ 1402/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تقویم تأمین خواسته
• نظریه شماره 7/1401/1294 مورخ 1401/12/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد غیر مالی بودن دعوای الزام به تعویض پلاک خودرو

مصادیق و نمونه‌ها

دعاوی مربوط به حجر، ثلث و حبس ذاتاً غیر مالی می‌باشند. و دعاوی که به ذات موضوع آن‌ها مال نمی‌باشد اما بالعرض مالی هم حاصل می‌شود نیز غیر مالی می‌باشند مانند اثبات نسب، زوجیت، و …