ماده ۳ قانون مسئولیت مدنی

ماده 3 قانون مسئولیت مدنی: دادگاه ميزان زيان و طريقه و كيفيت جبران آن را با توجه به اوضاع و احوال قضيه تعيين خواهد كرد جبران زيان را بصورث [ بصورت ] مستمري نميشود تعيين كرد مگر انكه مديون تأمين مقتضي براي پرداخت آن بدهد يا آنكه قانون آن را تجويز نمايد .

مواد مرتبط

• ماده 96 قانون تأمین اجتماعی
• ماده 311 قانون مدنی
• ماده 328 قانون مدنی
• ماده 331 قانون مدنی

توضیح واژگان

زیان: زیان در معنی ضرر به کار می رود و غالباً این دو کلمه معادل یکدیگر هستند و با یکدیگر به کار می روند. چنین استعمالی (ضرر و زیان) از نوع استعمالات مترادف بوده است که در تعبیرات حقوقی درست نمی باشد.

مدیون: یعنی بدهکار. به شخصی که در تعهدات مالی، ضرر تعهد متوجه او بوده؛ و باید دین را پرداخت نماید؛ بدهکار گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

درخصوص جبران نقدی خسارت به صورت مستمری لازم به ذکر است که، از آنجا که کاهش ارزش پول در گذر زمان سبب ایجاد مشکل خواهد شد، در همین راستا برخی از قوانین همچون قانون تأمین اجتماعی در ماده 96، افزایش میزان مستمری را حداقل سالی یکبار با در نظر گرفتن افزایش هزینه های زندگی پیش بینی نموده است. محاکم می توانند با اختیاری که این ماده از قانون مسئولیت مدنی به آن ها داده است، معیار قابل تغییری را در جهت تعیین میزان مستمری در نظر گیرند تا علیرغم کاهش ارزش پول، جبران خسارت به طور کامل که هدف از وضع مسئولیت مدنی بوده است، صورت گیرد.نکته حائر اهمیت دیگر درخصوص جبران خسارت آن است که اشخاص حقوقی نیز همچون اشخاص حقیقی، زمانی که از ارتکاب جرم خسارتی مادی ببینند می توانند دعوی ضرر و زیان خویش را در صورت اثبات خسارتی شخصی و مستقیم در مقابل دادگاه صالح اقامه نمایند.

نکات توضیحی

برابر ظاهر ماده صدرالذکر درخصوص جبران خسارت به صورت مستمری، آنچه متبادر به ذهن می گردد آن است که درصورتی که شاکی به این امر راضی باشد، بدون دادن تأمین نیز چنین امری ممکن خواهد بود.عموماً شیوه جبران خسارت دو قسم می باشد؛ یکی شیوه ی عینی یعین اعاده وضع به صورت پیشین و دیگری از طریق دادن معادل یا جبران بدلی. شایان ذکر است که در نظام حقوقی ایران و فقه اسلامی، علیرغم آنکه جبران عینی بر جبران بدلی مقدم می باشد، لیکن امروزه رایج ترین طریق جبران خسارت زیان دیده، دادن معادل که قالباً پول است، می باشد. هدف از این اقدام آن است که شخص زیان دیده در وضعیتی قرار گیرد که اگر فعل زیانبار محقق نمی شد، زیان دیده آن وضعیت را داشت. لازم به ذکر است که برابر مواد 311، 328 و 331 قانون مدنی، در مواردی که مال مورد خسارت مالی قیمی باشد و در مواردی که حوث زیان بار منجر به فوت یا صدمه بدنی می گردد، جبران زیان به صورت نقدی می باشد.

رویه های قضایی

• رای وحدت رویه شماره 811 مورخ 1400/4/1 ھیات عمومی دیوان عالی کشور
• رای دادگاه درباره آثار اشتباه سازمان زمین شهری در موات بودن زمین (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۱۲۰۰۸۵۶)
• نظریه شماره 7/1400/241 مورخ 1400/06/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره استرداد زمین و عوض آن به مالک
• نظریه شماره 7/1400/782 مورخ 1400/09/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره چگونگی پرداخت ضرر و زیان ناشی از جرم در بیع فاسد
• نظریه شماره 7/1400/312 مورخ 1400/05/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اولویت رد مثل مال به جای رد قیمت آن

مقالات مرتبط

• کارآیی اقتصادی شرط وجه التزام برای مبیعِ مستحق للغیر درآمده (فراتر از آرای وحدت رویه شماره 733 و 811)
• تحلیل دو رأی درباره زیان معنوی ناشی از نقض تعهدات قراردادی
• نقدی بر ماده 1216 قانون مدنی و پیشنهاد نظریه مسئولیت منصفانه در مورد صغار و مجانین (مطالعه تطبیقی)
• مسئولیت مدنی ناشی از خسارات زیست‌محیطی
• باز فروش مبیع
• مسئولیت مدنی ناشی از اعتماد در فرض بطلان قرارداد
• بررسی تطبیقی جبران خسارت معنوی هتک حیثیت اشخاص در نظام حقوقی ایران و انگلستان
• سهم عدالت در تفسیر قانون
• اهداف و مبانی جبران خسارت ناشی از نقض قرارداد با تأکید بر آرای قضایی