ماده ۶۷۸ قانون مدنی

ماده ۶۷۸ قانون مدنی: وکالت به طرق ذیل مرتفع می‌شود:

1. به عزل موکل.
2. به استعفای وکیل.
3. به موت یا جنون وکیل یا موکل.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۶۷۷ قانون مدنی
• ماده ۶۷۹ قانون مدنی
• ماده ۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

به فسخ وکالت از سوی وکیل، «استعفا» گویند.

به فسخ وکالت از سوی موکل، «عزل» گویند.

مطالعات تطبیقی

در حقوق انگلیس، وکالت یکی از قراردادهای جایز محسوب گردیده؛ و یکی از طرق زوال آن، عزل وکیل توسط موکل است.

در ماده 1160قانون مدنی جدید فرانسه توقف اختیارات نماینده را محجور شدن نماینده و یا ممنوعیت مواجه شدن نماینده در اعمال خویش دانسته است.

نکات تفسیری دکترین ماده 678 قانون مدنی

علت اینکه وکالت، با موت یا جنون یکی از طرفین منحل می‌گردد؛ این است که طرفین، به تبع عرف و عادت عمومی، نمی‌خواهند که موضوع وکالت، به‌طور کامل، امری مستقل از حیات و شعور آنان باشد، هر چند اراده طرفین، می‌تواند اذن را به گونه ای مستقر نماید که با موت و جنون یکی از طرفین، زایل نگردد.

در عقود اذنی، باید اهلیت طرفین، بعد از انعقاد قرارداد نیز ادامه یابد، پس موت، جنون یا سفه هر یک از طرفین را، می‌توان موجب انحلال این گونه عقود دانست.

نکات توضیحی ماده 678 قانون مدنی

وکالت، از عقود جایز بوده و توسط هر یک از طرفین، قابل انحلال است.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

اگر یکی از شرایطی را که طرفین جهت انعقاد وکالت، باید حائز آن باشند؛ پس از عقد از بین برود؛ بنا بر احتیاط واجب، وکالت منفسخ می‌گردد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 678 قانون مدنی

1. وکالت با عزل از طرف موکل خاتمه می‌یابد.
2. وکیل می‌تواند با استعفا از وکالت خود کنار بکشد.
3. فوت هر یک از وکیل یا موکل موجب پایان وکالت می‌شود.
4. جنون هر یک از وکیل یا موکل باعث خاتمه وکالت می‌گردد.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره نقش عرف و قصد طرفین در تعیین ماهیت وکالت در نقل و انتقال (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۱۲۳۹)
• رای دادگاه درباره فوت مدعی اعسار پس از تجدیدنظرخواهی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۰۶۵۶)
• رای دادگاه درباره دعوای فسخ قرارداد (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۴۰۰۸۲۴)
• رای دادگاه درباره خواندگان دعوای ابطال سند (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۸۰۱۳۰۸)
• رای دادگاه درباره انتقال ملک با وکالتنامه پس از فوت موکل (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۶۹۵۰۰۸۵۳)
• نظریه شماره مورخ 1397/02/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 996/96/7 مورخ 1396/05/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 952/95/7 مورخ 1395/04/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/272 مورخ 1397/02/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/272 مورخ 1395/02/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/96/996 مورخ 1396/05/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1257/95/7 مورخ 1395/05/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۴۲۴۲ مورخه ۱۳۶۱/۸/۱۳ اداره حقوقی قوه قضاییه، اقدامات وکیل پس از مرگ موکل نافذ نبوده؛ و فضولی محسوب می‌گردد.
• رای دادگاه درباره آثار تفویض وکالت در رابطه وکیل و موکل و تأثیر فوت موکل بر اقدامات وکیل (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۰۰۰۸۸۰)
• نظریه شماره 7/99/1378 مورخ 1399/10/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرتفع شدن وکالت به جنون وکیل یا موکل
• رای دادگاه درباره ابطال سند رسمی ملک بازداشت شده و ابطال سند رسمی تنظیم شده برمبنای وکالتنامه (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۰۳۸۴)
• رای دادگاه درباره اثر فوت وکیل واسطه در اعتبار اعمال وکیل دوم (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۳۰۱۴۲۶)
• رای دادگاه درباره ابلاغ اخطار رفع نقص به وکیل پس از فوت موکل و تکلیف دادگاه در فرض فوت خواهان در مقطع صدور رای
• رای دادگاه درباره ارائه سند در مرحله تجدیدنظر با وجود مکتوم نگه داشتن آن در مرحله بدوی و عزل وکیل دوم توسط وکیل اول
• نظریه شماره 7/1401/1001 مورخ 1401/12/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد عدم قابلیت تامیم اعتبار اقدامات وکیل پس از عزل و پیش از اطلاع وی به حالت فوت وکل
• رای دادگاه درباره اثر وکالتنامه نسبت به اموال آینده موکل (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۳۰۱۶۱۷)

انتقادات

شایسته بود که قانونگذار، در بند ۳ این ماده، زوال شخصیت حقوقی شرکت‌ها و سازمان‌ها را نیز، در ردیف موت شخص حقیقی، موجب انفساخ وکالت می‌دانست.

مقالات مرتبط

• درآمدی بر بازشناسی وکالت مطلق
• قرارداد انتقال حق فروش جایگزینی برای وکالت بلاعزل
• جایگاه و مبانی انفساخ در نظام حقوقی ایران
• معاملات عمده‌ی بورسی از حیث تشکیل، آثار و انحلال