ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگری به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصاً یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند در صورتی که ارتکاب جرم به عنف یا تهدید باشد به حبس درجه چهار و در غیر این صورت به حبس درجه پنج محکوم خواهد شد در صورتی که سن مجنی‌علیه کمتر از پانزده سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌گردد.

تبصره (منسوخ 1399/02/23)- مجازات شروع به ربودن سه تا پنج سال حبس است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری

توضیح واژگان

• قصد: به معنای تصمیم بر اتیان کاری می باشد.
• وجه: عبارت است از پول نقد اعم از این که داخلی باشد یا خارجی، اسکناس باشد یا مسکوک.
• مال: شیئی است که اعتبار و ارزش اقتصادی داشته باشد.
• عنف: فعل همراه با عنف، فعلی است که با خشونت همراه باشد.
• شخص: موجودی است که دارای حق و تکلیف می‌باشد.
• جرم: هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده‌ است جرم محسوب می‌شود.
• حبس: به معنای محدود کردن فرد از رفت و آمد و جلوگیری از تصرفات او، آنگونه که خودش می‌خواهد، است.
• مجنی علیه: کسی است که از ناحیه وقوع جرم دیگری، متحمل ضرر شده است.
• ربودن: در لغت، به معنای دزدیدن و تاراج کردن، چیزی را با تردستی برداشتن و بردن معنا شده است.
• وسیله نقلیه: مقصود از «وسیله نقلیه»، وسایل نقلیه موتوری زمینی و ریلی شهری و بین شهری و واگن متصل یا غیرمتصل به آن و یدک و کفی (تریلر) متصل به آنهاست.
• آسیب: به معنای هر کاستی غیر عادی در وضعیت زندگی شخص یا مال او یا زندگی افراد تحت سرپرستی و مسئولیت وی یا مال آن افراد است.
• حیثیت: در لغت عبارت است از ارزش و اعتبار اجتماعی که باعث سربلندی و خوش‌نامی شخص می‌شود.
• مجازات: آزاری است که قاضی به علت ارتکاب جرم به نشانه نفرت جامعه از عمل مجرمانه و مرتکب آن برای شخص مقصر، مطابق قانون تعیین می‌کند.

نکات تفسیری دکترین ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

عنصر مادی این جرم، ربودن یا مخفی کردن دیگری است و عنف یا تهدید یا حیله، جنبه تمثیلی دارد. نوع وسیله در این جرم مؤثر نیست و تنها می‌تواند در میزان مجازات مرتکب مؤثر باشد. ضمناً ظاهر ماده، مفید آن است که مباشرت و تسبیب در جرم آدم‌ربایی، مجازات یکسانی دارد. هر چند عبارت «توسط دیگری» ممکن است این ابهام را به وجود بیاورد که در صورت ارتکاب جرم توسط شخص دیگر، مسئولیت تنها متوجه دستور دهنده است، اما ظاهراً در اینجا هم سبب و هم مباشر، مشمول این ماده قرار می‌گیرند. همچنین برای تحقق این جرم، سوءنیت عام و قصد استیلا یافتن و ربودن انسان و سوءنیت خاص یعنی قصد انتقال دادن فرد از محلی به محل دیگر لازم است.

گفتنی است با توجه به منطوق ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) و نیز نظر قانونگذار به تشدید مجازات، جهل مرتکب آدم‌ربایی یا اخفا، به سن مجنی علیه مؤثر نیست و اشتباه مرتکب در این مورد، تأثیری در تشدید مجازات ندارد و تنها کافی است فرد، عامد بوده باشد و سن طرف نیز کمتر از نصاب مقرر باشد.

نکات توضیحی ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

واژه «ربودن» که در این ماده، دو بار به کار رفته‌ است، ملازمه با جابجایی دارد و صرف بازداشت را نمی‌توان آدم‌ربایی تلقی نمود، البته این جابجایی باید به نحوی باشد که مفهوم عرفی ربودن را به همراه داشته باشد.

در خصوص ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، عده ای بررسی مفهوم اصطلاح «گروگانگیری» را لازم دانسته‌اند، بر این اساس باید گروگانگیری را لفظی عامیانه دانست که گاه مقصود از آن حالتی است که فرد گروگانگیر، شخص یا اشخاص را در تسلط و اختیار خویش گرفته و در مقابل آزادی آن‌ها، امتیازی را مطالبه می‌کند، گاه نیز گروگانگیری مترادف آدم‌ربایی بوده و در این صورت در فرض عدم محاربه، بازداشت غیرقانونی و تهدید به قتل به حساب می‌آید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. ربودن شخص به قصد مطالبه وجه، مال، انتقام یا هر منظور دیگر جرم است.
2. ارتکاب جرم به عنف یا تهدید منجر به حبس درجه چهار می‌شود.
3. ارتکاب جرم بدون عنف یا تهدید منجر به حبس درجه پنج می‌شود.
4. ربودن یا مخفی کردن می‌تواند به صورت شخصی یا توسط شخص دیگری انجام شود.
5. اگر سن مجنی‌علیه کمتر از پانزده سال باشد، مرتکب به حداکثر مجازات محکوم می‌شود.
6. ربودن با استفاده از وسایل نقلیه منجر به حداکثر مجازات می‌شود.
7. وارد کردن آسیب جسمی یا حیثیتی به مجنی‌علیه منجر به حداکثر مجازات می‌شود.
8. ارتکاب جرایم دیگر همراه با ربودن منجر به محکومیت به مجازات آن جرایم نیز می‌شود.
9. مجازات شروع به ربودن، حبس به مدت سه تا پنج سال است.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• درباره آدم ربایی در کتاب النهایه گفته شده‌ است که هر کس انسانی را برباید و بفروشد سزای او قطع است؛ زیرا او از جمله مفسدین فی الارض است.

رویه‌های قضایی

• به موجب رأی اصراری شماره ۵۶ مورخ ۱۳۷۳/۱۱/۴، از آنجا که متهم پس از شرب خمر، شاکیه را به عنوان مسافر سوار اتومبیل خود کرده و سپس با الفاظ رکیک و مستهجن او را مورد آزار و اذیت قرار داده و شاکیه نیز بعد از آگاهی به قصد متهم، خود را از اتومبیل در حال حرکت به بیرون پرت کرده‌ است، لذا اقدام متهم شروع به آدم‌ربایی است.
• نظریه شماره ۷/۹۸/۲۲۴ مورخ ۱۳۹۸/۰۹/۱۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۷۸۶ مورخ ۱۴۰۲/۱۱/۱۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۳۸۳ مورخ ۱۴۰۲/۰۶/۰۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صلاحیت دادگاه کیفری دو در صورت وجود تکرار یا تعدد جرم در کیفرخواست صادره
• نظریه شماره ۷/۹۹/۴۱۵ مورخ ۱۳۹۹/۰۴/۱۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعتبار کیفیات مشدده در بزه آدم‌ربایی
• نظریه شماره ۷/۹۹/۴۳۱ مورخ ۱۳۹۹/۰۴/۱۸ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات قانون کاهش مجازات حبس تعزیری
• نظریه شماره ۷/۹۹/۴۶۰ مورخ ۱۳۹۹/۰۴/۲۸ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عوامل مشدده در بزه آدم‌ربایی
• نظریه شماره ۷/۹۸/۱۸۰۵ مورخ ۱۳۹۹/۰۱/۲۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اجرای مجازات قصاص تبدیل شده به مجازات تعزیری و محکومیت به جرم تعزیری ۱ تا ۶
• نظریه شماره 7/95/963 مورخ 1395/04/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/3215 مورخ 1397/12/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• نظریه شماره 7/97/2812 مورخ 1397/11/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/97/2794 مورخ 1398/04/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/96/1541 مورخ 1396/07/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• رای دادگاه درباره اقدام زوج برای ربودن زوجه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۲۰۰۲۵۸)
• رای دادگاه درباره بردن به کمپ ترک اعتیاد با توسل به زور (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۱۰۰۶۰۱)
• رای دادگاه درباره تعدد معنوی سرقت مقرون به آزار و تهدید با چاقو (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۲۰۰۱۰۹۱)
• رای دادگاه درباره تهدید به عنوان مقدمه بزه آدم‌ربایی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۱۰۰۷۷۱)
• رای دادگاه درباره تقدم اخذ مال بر مانور متقلبانه در بزه کلاهبرداری (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۷۰۱۰۰۴۱۳)
• رای دادگاه درباره آدم‌ربایی به قصد سرقت اموال (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۰۰۱۷)
• رای دادگاه درباره زمان تحقق بزه آدم ربایی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۴۰۰۱۵۹)
• رای دادگاه درباره سلب آزادی تن توسط افراد عادی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۷۰۳۰۱۰۰۶)
• رای دادگاه درباره مصداق بزه توقیف غیرقانونی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۶۹۷۰۰۹۳۷)
• رای دادگاه درباره محدوده رسیدگی دادگاه تجدیدنظر (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۲۰۰۰۲۸)
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره وصف کیفری بردن اجباری زوجه توسط زوج به منزل مشترک
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اعتراض به آرا توسط پدر خوانده(سرپرست قانونی)
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره توقیف و حبس غیرقانونی در راستای بزه آدم ربایی
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره بردن شخص از محلی به محل دیگر با رضایت وی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۹۲۵۲۰۱۱۴۴)
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مرجع تجدیدنظرخواهی در خصوص آدم ربایی
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مرجع صادر کننده حکم قطعی در فرض ابرام رأی در دیوان عالی کشور
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره میزان ارش البکاره در بزه زنای به عنف
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط رسیدگی توأمان به اتهامات متعدد
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره اعتبار اظهارات اشخاص در دفاتر اسناد رسمی در امر کیفری
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مرجع قضایی صالح در رسیدگی به اتهام تهیه محصولات مستهجن
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره ربایش افراد زیر ۱۸ سال
• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرایط مسئولیت معاون جرم

مقالات مرتبط

• مفهوم و جایگاه عنف در حقوق کیفری ایران
• مبارزه با جرایم سازمان‌یافته در پرتو حمایت از امنیت شهود در حقوق ایران، آمریکا و حقوق کیفری بین‌المللی
• ماهیت گروه‌های سازمان‌یافته جرایم سایبری
• بررسی و مقایسه جرایم «بازداشت غیرقانونی» و«آدم‌ربایی» در حقوق جزای ایران
• سلب آزادی از اشخاص در قانون مجازات اسلامی
• سردستگی گروه مجرمانه سازمان یافته در جرایم تعزیری
• بازاندیشی در تعریف «شرکت در جرم» برای مقابله با فعالیت‌های هماهنگ و گروهی مجرمانه