انحلال نکاح

انحلال نکاح به معنای برهم خوردن عقد نکاحی است که قبلاً صحیحا واقع شده باشد. عقد نکاح به فسخ یا به طلاق یا به بذل مدت در عقد انقطاع منحل می‌شود.

مواد مرتبط

• ماده ۱۱۲۰ تا ۱۱۵۷ قانون مدنی

در رویه قضایی

• کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری قم، تنها راه خروج زوج از قید زوجیت در متعه را، بذل مدت دانسته؛ و زوجه منقطعه، جز در موارد درخواست صدور حکم موت فرضی شوهر غایب خویش، نمی‌تواند جهت انحلال نکاح مزبور، اقدام دیگری نماید. همچنین این کمیسیون، استماع دعوای طلاق، در رابطه با ازدواج‌های غیررسمی را ممکن دانسته‌ است.
• کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری بوشهر، انحلال متعه را، فقط با انقضا یا بذل مدت، فوت حقیقی یا فرضی یکی از زوجین، و فسخ نکاح به دلیل جنون زوج یا زوجه، ممکن دانسته‌ است.

• نظریه شماره ۷/۹۹/۳۲۷ مورخ ۱۳۹۹/۰۴/۰۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره سقوط حق طلاق و طرح دعوای فسخ نکاح
• نظریه شماره 7/99/523 مورخ 1399/05/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره طلاق بدون حکم دادگاه

موارد

با اجرای لعان، نکاح منفسخ می‌گردد. موت یا ارتداد یکی از زوجین، یا اسلام آوردن زنی که شوهر او، مسلمان نیست نیز، موجب انحلال نکاح می‌گردد.

فسخ نکاح

مقاله اصلی:"فسخ نکاح"

فسخ نکاح یکی از راه های انحلال نکاح است که در آن نکاح با اراده یکی از زوجین منحل می شود. مهمترین موجبات فسخ نکاح، مربوط به عیوب یکی از زوجین است.

طلاق

مقاله اصلی:"طلاق"

طلاق در اصطلاح حقوقی، ایقاعی تشریفاتی است که به موجب آن مرد، نکاح دائم را به پایان می‌رساند، در واقع خروج از رابطه زوجیت، با لفظ خاص، یا زایل شدن قید زوجیت در نکاح دائم، با لفظ مخصوص و در حضور شهود را طلاق گویند. طلاق، در متعه جایگاهی ندارد.

موارد انحلال نکاح موقت

زن منقطعه با انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج می‌شود.

انقضای مدت

انقضای مدت نکاح موقت، موجب انحلال نکاح می‌گردد.

بذل مدت

بذل مدت توسط دادگاه

در متعه، حاکم می‌تواند در فرض غیبت زوج، یا عسر و حرج زوجه، از سوی شوهر بذل مدت نماید، بنابراین چنانچه مدت متعه، طولانی بوده؛ و موجبات عسر و حرج زوجه فراهم گردد؛ به خصوص در مواردی که شرط نفقه شده باشد؛ و زوج از تأدیه آن، خودداری نماید؛ در این صورت زن می‌تواند الزام شوهر به بذل مدت را از دادگاه تقاضا نماید.

بذل مدت توسط ولی محجور

ولی زوج محجور، می‌تواند باقیمانده مدت متعه را بذل نماید.

فسخ نکاح

فسخ نکاح، در متعه نیز ممکن است، نسبت به عیوبی که در متعه راه می‌یابد؛ فسخ نکاح جاری است، در نکاح منقطع، به دلیل اینکه زوج، ملزم به مقاربت با همسر خود نیست؛ زوجه فقط در صورت جنون شوهر، یا تخلف وی از خیارات تدلیس و تخلف وصف، می‌تواند نکاح را فسخ نماید.

غیبت شوهر

غیبت شوهر، تأثیری در اعتبار متعه نداشته؛ و با بذل مدت یا موت او، می‌توان حکم به انحلال نکاح مزبور نمود.

مقالات مرتبط

• نقش خیانت زوج در انحلال نکاح
• ماهیت حقوقی طلاق خلع

کتب مرتبط

• حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن)
• حقوق خانواده (دل زنده روی)
• حقوق خانواده(ج2) حقوق فرزندان و انحلال نکاح
• حقوق خانواده(جلد اول) نکاح و انحلال آن
• حقوق مدنی (جلد نهم) (سید جلال الدین مدنی)

• بررسی فقهی حقوق خانواده ( نکاح و انحلال آن)

• دوره مقدماتی حقوق مدنی (کاتوزیان)
• دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده (جلد اول: نکاح، طلاق، روابط زن و شوهر)

جستارهای وابسته

• نکاح

• طلاق
• فسخ نکاح
• بذل مدت
• انقضای مدت