بررسی شروط و عدم اجرای آن در طلاق توافقی
 | |
| عنوان | بررسی شروط و عدم اجرای آن در طلاق توافقی |
|---|---|
| رشته | فقه و حقوق خصوصی |
| دانشجو | شیرین دشتیان روزبهانی |
| استاد راهنما | غفور خویینی |
| استاد مشاور | مریم غنی زاده بافقی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه خوارزمی |
بررسی شروط و عدم اجرای آن در طلاق توافقی عنوان رساله ای است که توسط شیرین دشتیان روزبهانی، با راهنمایی غفور خویینی و با مشاوره مریم غنی زاده بافقی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.
چکیده
توافقات ضمن طلاق توافقی با نزدیک کردن آثار طلاق به چهره دلخواه زوجین باب نسبتا جدیدی را به مباحث حقوق خانواده افزوده است. از آنجا که این توافقات با تراضی زوجین در ضمن طلاق درج می شوند، روشی کارآمد برای جلوگیری از تنش های ناشی از طلاق هستند، اما با عدم تبیین ماهیت، از هدف خود دور مانده است. چه طلاق توافقی، چه خود توافقات چندان مورد پژوهش ماهیت شناسی قرار نگرفته اند.از مباحث اختلافی در خصوص طلاق توافقی کشف ماهیت آن است. در خصوص ماهیت این قسم از طلاق نظرات مختلفی ابراز شده است. از جمله آنکه طلاق توافقی ایقاعی از جنس طلاق(بید من اخذ بالساق) که در این نوشتار آن را به طلاق ساده تعبیر می کنیم، است و یا ساختار حقوقی مرکب از عقد و ایقاع و یا به تعبیر برخی دیگر شبه عقد است. از آنجایی که پذیرش هرکدام از دیدگاه هایی که در مورد ماهیت طلاق توافقی عرضه شده است، اثر و نتیجه متفاوتی بر سرنوشت توافقات در پی دارد. در رساله حاضر با نظر به این اختلاف به دنبال پاسخ گویی به این سوال هستیم که ماهیت توافقات ضمن طلاق توافقی چیست؟ آنچه این قسم طلاق را از طلاق ساده متمایز می کند، تراضی زوجین با یکدیگردر آثار طلاق است. اما نقش اراده زن در این طلاق تبیین نشده است تا مشخص گردد توافقات انجام شده تنها داعی و انگیزه در طلاق است و داخل در ساختار حقوقی طلاق نمی باشد یا این توافقات خود عقدی جدای از طلاق است و صحت و فساد آن تاثیری بر طلاق ندارد و یا توافقات انجام شده جزیی از ساختارحقوقی طلاق هستند به عبارت دیگر شرط ضمن ایقاع و تابع قواعد عمومی شروط در قراردادها می باشند؟ در این رساله، با بررسی ماهیت طلاق توافقی و توافقات ضمن آن مشخص می شود؛ طلاق توافقی ماهیتا ایقاع است و توافقات ضمن آن از جنس شرط می باشند. با آشکار شدن ماهیت توافقات، اثر تخلف از آن نیز مشخص می گردد؛ شرط بودن این توافقات، آن ها را از ضمانت اجرای عدم انجام شرط برخوردار می کند. در قانون مدنی سه ضمانت اجرای: اجرای اجباری، اجرای نیابتی و فسخ در صورت تخلف از شرط پیش بینی شده است. آنچه در صورت استنکاف مشروط علیه از انجام توافق در طلاق توافقی محل بحث و اختلاف است، فسخ طلاق توافقی به سبب تخلف از شرط است. اغلب فقها و حقوقدانان به سبب اهمیت نکاح و طلاق نزد شارع، فسخ آن را از امور تعبدی دانسته ، لذا فسخ طلاق توافقی را به سبب نقض شرط ممکن ندانسته اند. با بررسی اقسام طلاق توافقی و مصادیق شروط ضمن آن، همچنین نقد و بررسی ادله، بطلان طلاق توافقی در صورت نقض شرط از جانب مشروط علیه ضمانت اجرای مناسبی جایگزین فسخ است که از یک سو از مشروط له حمایت می کند و از سوی دیگر راهکار نوینی در رفع اختلافات در دوران پسا طلاق است.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مقدمه
بخش اول: عنصرشناسی
فصل اول: شرط و ضمانت اجرای آن
مبحث اول: مفهوم شرط در نظام حقوقی ایران
مبحث دوم: ماهیت شرط در نظام حقوقی ایران
گفتار اول: نظریه جزء عوض بودن شرط
گفتار دوم: نظریه جزء عوض نبودن شرط
گفتار سوم: نظریه تعلیق لزوم عقد بر شرط
گفتارچهارم: نظریه قید بودن شرط
گفتار پنجم: نظریه ظرفیت عقد مشروط
مبحث سوم: اقسام شرط
گفتار اول: به اعتبار رابطه شرط با عقد
بند اول: شرط ابتدایی
بند دوم:شرط تبانی
بند سوم:شرط ضمن عقد
بند چهارم: شرط ضمنی
بند پنجم: شرط الحاقی
گفتار دوم: به اعتبار صحت و عدم صحت شرط
بند اول: شرط باطل
الف)شرط غیرمقدور
ب)شرط بیفایده
پ)شرط نامشروع
بند دوم: شرط مبطل
الف)شرط خلاف مقتضای عقد
بند سوم: شرط صحیح
الف)شرایط صحت شرط
ب)اقسام شرط صحیح
مبحث چهارم:شرط ضمن ایقاع
گفتاراول:اقسام ایقاع
بند اول:به لحاظ ذکر در قانون مدنی
بند دوم: به لحاظ ارتباط با قرارداد
گفتار دوم: امکان سنجی شرط ضمن ایقاع
بند اول: ادله قایلین به بطلان
الف)عدم سازگاری ماهیت یک طرفی ایقاع با دوطرفه بودن شرط
ب)عدم امکان ضمنیت در ایقاعات
پ)ضرورت ضمیمه شدن شرط به مشروط
ت)اعاده ناپذیری امر معدوم
ث)عدم بقای اعتباری ایقاعات در معنای سببی
بند دوم:رد دلایل بطلان شرط ضمن ایقاع
الف)عدم وابستگی محلِ شرط به دو اراده
ب)کفایت وابستگی شرط به یک التزام
پ)لازم نبودن ضمیمه شدن شرط به عوضی
ت) عدم ملازمه بین شرط و تسلط بر فسخ
ث)بقای اعتباری ایقاعات
مبحث پنجم: ضمانت اجرای عدم اجرای شرط
گفتار اول: مفهوم عدم اجرای شرط
گفتار دوم:مفهوم ضمانت اجرا
گفتار سوم:اقسام ضمانت اجرا
بند اول:اجرای اجباری ۵۰ الف– جواز اجبار
ب– عدم جواز اجبار
پ–طرق اجرای اجباری
بند دوم:اجرای نیابتی
الف– اجرای نیابتی شرط
ب–دریافت هزینه بدون اجرای شرط
بند سوم:حق فسخ
گفتار چهارم:رابطه اجرای اجباری و حق فسخ
بند اول:ترتیبی بودن
الف) آیه شریفه اوفوا بِالعقود
ب)قاعده لاضرر
پ)اجماع
ت)مقتضای عقد مشروط
بنددوم:غیر ترتیبی بودن
الف)قاعده لاضرر
ب)سیره یا بنای عقلا
پ)شرط ضمنی ارتکازی
فصل دوم: طلاق توافقی
مبحث اول:مفهوم طلاق توافقی
گفتار اول: درمفهوم خاص
گفتار دوم:در مفهوم عام
مبحث دوم:اقسام طلاق توافقی
گفتار اول:طلاق خلع و مبارات
گفتار دوم:طلاق به وکالت
بند اول: در زمان عقد نکاح
بند دوم: در طول دوران زوجیت
بند سوم: در زمان صدور گواهی عدم سازش
گفتار سوم: طلاق توافقی خاص
مبحث سوم:ماهیت طلاق توافقی
گفتاراول: ماهیت حقوقی خلع
بند اول: ایقاع بودن و نیاز به اجرای صیغه طلاق
بند دوم: ایقاع بودن و عدم نیاز به اجرای صیغه طلاق
الف)فسخ بودن
ب) طلاق بودن
بندسوم: معاوضه بودن
بندچهارم: ماهیت دوگانه
بندپنجم: طلاق مشروط
گفتاردوم: ماهیت حقوقی مبارات
گفتار سوم) ماهیت حقوقی طلاق توافقی به وکالت
گفتار چهارم: ماهیت حقوقی طلاق توافقی خاص
گفتار پنجم: امکان سنجی رجوع در طلاق توافقی
بند اول:طلاق خلع و مبارات
بند دوم:طلاق به وکالت
الف)نظریه رجعی بودن
ب)نظریه باین بودن
ج)نظریه تفضیلی
بند سوم:طلاق توافقی خاص
بخش دوم: عدم اجرای شروط در طلاق توافقی
فصل اول:شرط در طلاق توافقی
مبحث اول:صحت و فساد شرط در طلاق توافقی
مبحث دوم:شرط باطل در طلاق توافقی
گفتار اول:اقسام شرط باطل
بند نخست: اعطای حضانت به شرط عدم ازدواج مجدد مشروطله
الف) شرط عدم ازدواج مادر
ب)شرط عدم ازدواج پدر
بند دوم) شرط عدم ازدواج مجدد زوج در صورت ابراء حقوق مالی زوجه
بندسوم)شرط تفویض اختیار طلاق به زوجه
الف)دلایل قایلین به جواز تفویض
ب)دلایل قایلین به عدم جواز تفویض
گفتار دوم:تاثیر شرط باطل بر طلاق توافقی
بند اول:تاثیر شرط عدم ازدواج مجدد بر طلاق توافقی
بند دوم: تاثیر شرط تفویض اختیار طلاق بر طلاق توافقی
مبحث سوم: اقسام شروط قابل درج در طلاق توافقی
گفتار اول:اسقاط حق حضانت از مشروطعلیه
ب)وکالت زوجه در اجرای طلاق
بند اول:بطلان شرط وکالت زوجه در طلاق
بند دوم:صحت شرط وکالت زوجه در طلاق
بند سوم:دلایل صحت شرط وکالت زن در طلاق
بند چهارم:شرط وکالت زن در اجرای صیغه طلاق در حقوق ایران
گفتار سوم:اسقاط نفقه
بند اول: شرط اسقاط نفقه مطلقه رجعیه
بند دوم: شرط اسقاط نفقه مطلقه حاملِ باینه
گفتارچهارم: ابراء ذمه زوج از مهریه
گفتار پنجم:بذل اجرت المثل
گفتار ششم: برقراری حق ملاقات
فصل دوم:تخلف از شرط در طلاق توافقی
مبحث اول: بررسی مصادیق تخلف از شرطِ ضمن طلاق توافقی
گفتار اول:اسقاط حق حضانت
گفتار دوم:وکالت در اجرای صیغه طلاق
گفتار سوم:حقوق مالی زوجه(مهریه، نفقه و اجرت المثل)
بند اول:ابراء حقوق مالی
بند دوم:مطالبه حقوق مالی
گفتارچهارم: برقراری حق ملاقات
مبحث دوم:ضمانت اجرای شرطِ ضمن طلاق توافقی در قوانین
گفتار اول: قانون مدنی
بند اول:اجرای اجباری
الف) ابراء مهریه
ب)مطالبه مهریه
پ)برقراری حق ملاقات
بند دوم:اجرای نیابتی
الف)پرداخت مهریه
ب)برقراری حق ملاقات
بند سوم:فسخ
بندچهارم: ضمانت اجرای شرط اسقاط حق حضانت
الف)صحت مطلق عمل حقوقی معارض شرط
ب)بطلان مطلق عمل حقوقی معارض شرط
ج)غیرنافذ بودن عمل حقوقی معارض
د)ضمانت اجرای شرط ترک فعل در حقوق
گفتار دوم: قانون حمایت خانواده
بند اول: حقوق مالی زوجه
بند دوم: حق ملاقات و حضانت
گفتار سوم: قانون مسیولیت مدنی
فصل سوم: نتیجه گیری و پیشنهاد
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- طلاق توافقی
- ایقاع مشروط
- ضمانت اجرا