تابعیت

از ویکی حقوق
(تغییرمسیر از تبعه)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

تابعیت یعنی رابطه ای سیاسی که اشخاص حقیقی و حقوقی را به دولتی منتسب نموده و باعث ایجاد حقوق و وظایفی برای آن شخص می‌شود.[۱] و بنا به تعریفی دیگر، تابعیت، عبارت است از رابطه سیاسی و معنوی که شخصی را به دولت معینی مرتبط می‌سازد.[۲]

اصول و مواد مرتبط

پیشینه

قدیمی‌ترین قانون در ایران، در زمینه تابعیت، قانون نامه تابعیت مصوب ۱۳۲۴ قمری بود. این قانون، مبتنی بر سیستم خاک بود؛ مگر در جایی که تابعیت خارجی والدین طفل، مسلم می‌شد.[۳]

اقسام تابعیت

تابعیت اصلی

تابعیت اصلی یا سیستم خاک مشروط، به تابعیت کشوری گویند که خود شخص و یکی از ابوین او، در آن کشور به دنیا آمده باشند.[۴]

تابعیت اکتسابی

تابعیت اکتسابی، یعنی اعطای تابعیت دولت خارجی، به درخواست خود شخص، طی فرآیندی رسمی،[۵] همچنین به تابعیتی که با ازدواج، یا پذیرش تابعیت کشوری دیگر، به دست آید؛ تابعیت اکتسابی گویند. [۶]

تبعه ایران

اشخاص ذیل تبعه ایران محسوب می‌شوند:

۱- کلیه‌ ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آن‌ها مسلم باشد. تبعیت خارجی کسانی مسلم است که مدارک تابعیت آن‌ها مورد اعتراض دولت ایران نباشد؛

۲- کسانی که پدر آن‌ها ایرانی است اعم از این که در ایران یا در خارجه متولد شده باشند؛

۳- کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیرمعلوم باشند؛

۴- کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آن‌ها در ایران متولد شده به وجود آمده‌اند؛

۵- کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به هجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند والا قبول شدن آن‌ها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است؛

۶- هر زن تبعه‌ی خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند؛

۷- هر تبعه‌ خارجی که تابعیت ایران را تحصیل کرده باشد.

تبصره: اطفال متولد از نمایندگان سیاسی و قنسولی خارجه مشمول فقره ۴ و ۵ نخواهند بود.[۷]

رویه قضایی

شرایط کسب تابعیت ایران

اشخاصی که دارای شرایط ذیل باشند می‌توانند تابعیت ایران را تحصیل کنند:

۱- به سن هجده سال تمام رسیده باشند؛

۲- پنج سال اعم از متوالی یا متناوب در ایران ساکن بوده باشند؛

۳- فراری از خدمت نظامی نباشند؛

۴- در هیچ مملکتی به جنحه‌ مهم یا جنایت غیرسیاسی محکوم نشده باشند.

در مورد فقره‌ی دوم این مدت اقامت در خارجه برای خدمت دولت ایران در حکم اقامت در خاک ایران است.[۸]

مقالات مرتبط

کتب مرتبط

جستارهای وابسته

منابع

  1. نشریه دادرسی شماره 50 خرداد و تیر ماه 1384. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1914272
  2. عباس ایمانی و امیررضا قطمیری. قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه‌ها، قوانین. چاپ 1. نامه هستی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4384300
  3. بهشید ارفع نیا. حقوق بین‌الملل خصوصی (جلد اول) (تابعیت، اقامتگاه و وضع بیگانگان). چاپ 315. بهتاب، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 745016
  4. سیدمحسن شیخ الاسلامی. حقوق بین الملل خصوصی (تابعیت، اقامتگاه، وضعیت بیگانگان، تعارض قوانین و تعارض صلاحیت دادگاه ها). چاپ 1. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 162140
  5. ستار عزیزی و بیژن حاجی عزیزی. تابعیت در حقوق ایران و بین الملل. چاپ 1. دانشگاه بوعلی، 90.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3703196
  6. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 112496
  7. ماده ۹۷۶ قانون مدنی
  8. ماده ۹۷۹ قانون مدنی