قطع در شهادت

دیدن، شنیدن یا حس واقعه، به گونه ای متناسب با موضوع را، قطع و یقین در شهادت گویند، در واقع، قطع، به حالت نفسانی گویند که در آن، حال واقعه، برای شاهد، محرز و متقن بوده؛ و احتمال خطا منتفی است. ممکن است قطع و یقین شاهد، مستند به دیدن و شنیدن توأمان باشد.

مطابق قانون مدنی، شهادت باید از روی قطع و یقین باشد نه به‌طور شک و تردید.

مواد مرتبط

• ماده ۱۳۱۵ قانون مدنی

در حقوق تطبیقی

• در حقوق فرانسه، حجیت گواهی، منوط به علم قاضی است.

در فقه

• امام صادق، شهادت در موارد شک و تردید را صحیح ندانست.
• با استناد به روایتی از امام صادق، به نقل از حضرت محمد، شاهد، باید بتواند موضوع شهادت را، به یاد آورد.

در رویه قضایی

• به موجب دادنامه شماره ۵۲۸ مورخه ۱۳۷۳/۹/۲۹ شعبه ۱۸ دیوان عالی کشور، شهادتی که مستند به علم و یقین نبوده و تنها متکی بر شنیده‌های دیگران باشد؛ پذیرفته نیست.
• به موجب دادنامه شماره ۵۷۰ مورخه ۱۳۸۵/۴/۳۱ شعبه ۸ دادگاه تجدیدنظر استان تهران، شهادتی که مستند به علم و یقین نبوده و تنها متکی بر شنیده‌های دیگران باشد؛ پذیرفته نیست.

• به موجب دادنامه شماره ۵۶۹ مورخه ۱۳۷۳/۹/۲۴ شعبه ۳ دیوان عالی کشور، شهادتی که پیرامون موضوعات مورد نزاع طرفین دعوا نباشد؛ فاقد تنجیز و قطعیت بوده و قابل تطبیق با ادعای مدعی نباشد؛ اعتباری ندارد.
• رای دادگاه درباره اعتراض به تصمیم مراجع انتظامی دانشگاه آزاد اسلامی در دادگاه حقوقی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۰۶۹۱)
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر عدم مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت

شهادت از روی شک و تردید

شهادت از روی شک و تردید، اعتباری ندارد، و شاهد باید از طریق حواس خود، نسبت به موضوع شهادت، علم پیدا نموده؛ و در ضمن، حواس او نیز، دچار بیماری نبوده باشد؛ در نتیجه چنانچه شخص، ناشنوا یا روشندل باشد، نمی‌تواند به استماع یا دیدن چیزی شهادت دهد.

به موجب ماده ۱۳۱۵ قانون مدنی، شهادت از روی ظن و شک، فاقد اثر است، اما ظنی که شرع، آن را معتبر دانسته، در حکم علم بوده؛ و شهادت مستند به چنین ظنی، پذیرفته‌ است.

پایان‌نامه و رساله‌های مرتبط

• بررسی فقهی – حقوقی مستند شهادت

جستارهای وابسته

• شهادت
• شاهد
• قطع