دعوای غیر مالی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
دعوای غیر مالی | [[دعوا]] عبارت است از اخبار به [[حق]]. چنانچه این حق، [[حق مالی|مالی]] باشد دعوا نیز [[دعوای مالی|مالی]] خواهد بود و چنانچه حق مزبور [[حق غیرمالی|غیرمالی]] باشد، دعوا نیز به تبع آن '''دعوای غیرمالی''' است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6659512|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=کریمی|چاپ=1}}</ref> به عبارت دیگر '''دعوی غیر مالی''' [[دعوا|دعوایی]] است که موضوع [[حق|حقی]] که [[خواهان]] مدعی تضییع آن است یک امر غیر مالی می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مصادیق دعاوی مالی و غیرمالی و هزینه های خدمات قضایی و وکالتی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6668016|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=3}}</ref> یعنی اگر هدف اصلی و مستقیم، مطالبه مالی نباشد هر چند ثانیاً و بالعرض، مالی هم حاصل شود، آن را اصطلاحاً غیر مالی گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مباحث دشوار آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2890300|صفحه=|نام۱=نصراله|نام خانوادگی۱=قهرمانی|چاپ=1}}</ref> به عبارت دیگر، هر [[دعوا|دعوایی]] که موضوع آن [[مال]] نباشد ولو اینکه مع الواسطه منتهی به مال گردد، آن را غیر مالی گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=استرداد اموال از درخواست تا مصداق|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2663100|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انوشه پور|نام۲=مهدی|نام خانوادگی۲=شریفی|چاپ=2}}</ref> | ||
شایان ذکر است که وقتی دعاوی مالی و غیرمالی را احصاء می‌نمائیم، ملاحظه می‌گردد غلبه با دعاوی غیرمالی است، زیرا کلیه [[دعوی|دعاوی]] مربوط به [[ثبت احوال]]، خانواده (بجز مطالبه [[مهریه]] و [[نفقه]] معوقه) کلیه دعاوی [[موجر]] و [[مستأجر]] (بجز مطالبه اجور معوقه و [[خسارت]] وارده)، کلیه دعاوی مربوط به [[امور حسبی]]، کلیه [[درخواست|درخواست‌ها]] مانند درخواست [[تامین دلیل|تأمین دلیل]]، [[تامین خواسته|تأمین خواسته]]، [[دستور موقت]]، [[مهر و موم ترکه]]، [[تحریر ترکه]] و .. دعوی [[تولیت]]، رفع [[تصرف عدوانی]]، رفع مزاحمت و [[ممانعت از حق]] و .. غیرمالی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲|1=|عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد اول و دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1950968|صفحه=|نام۱=بهرام|نام خانوادگی۱=بهرامی|چاپ=11}}</ref> | |||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده ۳۳۱ قانون آیین دادرسی مدنی|بند ب ماده 331 قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
== اقسام دعوای غیر مالی == | |||
=== دعاوی غیرمالی ذاتی === | |||
[[دعاوی غیرمالی ذاتی]] :دسته ای از [[دعوی غیر مالی|دعاوی غیر مالی]] هستند که حق اصلی مورد ادعا از حقوق غیر مالی است مانند [[دعوای نسب]] و [[دعوای زوجیت|زوجیت]].<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دعاوی مالی و غیرمالی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2293460|صفحه=|نام۱=بهرام|نام خانوادگی۱=بهرامی|چاپ=5}}</ref> | |||
=== دعاوی غیرمالی اعتباری === | |||
[[دعاوی غیرمالی اعتباری]]: دسته ای از دعاوی غیر مالی هستند که موضوع آن مستقیماً مطالبه [[مال]] نباشد اگرچه به‌طور غیر مستقیم منجر به تحصیل مال شود، مانند [[دعوی تصرف عدوانی|دعوای تصرف عدوانی]]، [[دعوای تقسیم]].<ref name=":0" /> | |||
== مالی یا غیرمالی بودن خواسته ابطال اجراییه == | == مالی یا غیرمالی بودن خواسته ابطال اجراییه == | ||
* چنانچه نتیجه حاصله از دعوا آثار مالی داشته باشد، دعوای مطروحه مالی و در غیر این صورت غیرمالی است. بر این اساس، دعوای استرداد سند و استرداد لاشه چک و یا سفته غیرمالی است؛ همچنین دعوا به خواسته صدور حکم بر ابطال اجراییه ثبتی جنبه مالی ندارد؛ زیرا به معنای نفی مالکیت یا منتفی شدن تعهد نیست. در این دعوا، خواهان یا صحت عملیات اجرایی را زیر سؤال برده یا مدعی است که سند در شرایط قانونی نبوده است که دستور اجرا را ایجاب کند.<ref>[[نظریه شماره 7/1402/236 مورخ 1402/04/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مالی یا غیر مالی بودن خواسته ابطال اجراییه]]</ref> | * چنانچه نتیجه حاصله از [[دعوی|دعوا]] آثار مالی داشته باشد، دعوای مطروحه مالی و در غیر این صورت غیرمالی است. بر این اساس، [[دعوای استرداد سند]] و [[دعوی استرداد لاشه چک|استرداد لاشه چک]] و یا [[سفته]] غیرمالی است؛ همچنین دعوا به خواسته صدور حکم بر [[ابطال اجراییه ثبتی]] جنبه مالی ندارد؛ زیرا به معنای نفی [[مالکیت]] یا منتفی شدن [[تعهد]] نیست. در این دعوا، [[خواهان]] یا صحت [[عملیات اجرایی]] را زیر سؤال برده یا [[مدعی]] است که [[سند]] در شرایط قانونی نبوده است که دستور اجرا را ایجاب کند.<ref>[[نظریه شماره 7/1402/236 مورخ 1402/04/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مالی یا غیر مالی بودن خواسته ابطال اجراییه]]</ref> | ||
== | == رویه‌های قضایی == | ||
* [[نظریه شماره 7/1402/291 مورخ 1402/05/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره درج رقم حق الوکاله در وکالتنامه]] | * [[نظریه شماره 7/1402/291 مورخ 1402/05/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره درج رقم حق الوکاله در وکالتنامه]] | ||
* [[نظریه شماره 7/1401/1353 مورخ 1402/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تقویم تأمین خواسته]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/1294 مورخ 1401/12/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد غیر مالی بودن دعوای الزام به تعویض پلاک خودرو]] | |||
==مصادیق و نمونه‌ها== | |||
دعاوی مربوط به [[حجر]]، [[ثلث باقی|ثلث]] و [[حبس]] ذاتاً [[دعوای غیر مالی|غیر مالی]] می‌باشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه نکات طبقه‌بندی شده موضوعی آیین دادرسی مدنی 1241 نکته|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1475896|صفحه=|نام۱=فرزانه|نام خانوادگی۱=سریر|چاپ=2}}</ref> و دعاوی که به ذات موضوع آن‌ها مال نمی‌باشد اما بالعرض مالی هم حاصل می‌شود نیز غیر مالی می‌باشند مانند اثبات نسب، زوجیت، و …<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته‌های ادله اثبات|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2451476|صفحه=|نام۱=بهرام|نام خانوادگی۱=بهرامی|چاپ=2}}</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | |||
[[رده:اصطلاحات حقوق خصوصی]] | |||
[[رده:اصطلاحات آیین دادرسی مدنی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۷
دعوا عبارت است از اخبار به حق. چنانچه این حق، مالی باشد دعوا نیز مالی خواهد بود و چنانچه حق مزبور غیرمالی باشد، دعوا نیز به تبع آن دعوای غیرمالی است.[۱] به عبارت دیگر دعوی غیر مالی دعوایی است که موضوع حقی که خواهان مدعی تضییع آن است یک امر غیر مالی می‌باشد.[۲] یعنی اگر هدف اصلی و مستقیم، مطالبه مالی نباشد هر چند ثانیاً و بالعرض، مالی هم حاصل شود، آن را اصطلاحاً غیر مالی گویند.[۳] به عبارت دیگر، هر دعوایی که موضوع آن مال نباشد ولو اینکه مع الواسطه منتهی به مال گردد، آن را غیر مالی گویند.[۴]
شایان ذکر است که وقتی دعاوی مالی و غیرمالی را احصاء می‌نمائیم، ملاحظه می‌گردد غلبه با دعاوی غیرمالی است، زیرا کلیه دعاوی مربوط به ثبت احوال، خانواده (بجز مطالبه مهریه و نفقه معوقه) کلیه دعاوی موجر و مستأجر (بجز مطالبه اجور معوقه و خسارت وارده)، کلیه دعاوی مربوط به امور حسبی، کلیه درخواست‌ها مانند درخواست تأمین دلیل، تأمین خواسته، دستور موقت، مهر و موم ترکه، تحریر ترکه و .. دعوی تولیت، رفع تصرف عدوانی، رفع مزاحمت و ممانعت از حق و .. غیرمالی است.[۵]
مواد مرتبط
اقسام دعوای غیر مالی
دعاوی غیرمالی ذاتی
دعاوی غیرمالی ذاتی :دسته ای از دعاوی غیر مالی هستند که حق اصلی مورد ادعا از حقوق غیر مالی است مانند دعوای نسب و زوجیت.[۶]
دعاوی غیرمالی اعتباری
دعاوی غیرمالی اعتباری: دسته ای از دعاوی غیر مالی هستند که موضوع آن مستقیماً مطالبه مال نباشد اگرچه به‌طور غیر مستقیم منجر به تحصیل مال شود، مانند دعوای تصرف عدوانی، دعوای تقسیم.[۶]
مالی یا غیرمالی بودن خواسته ابطال اجراییه
- چنانچه نتیجه حاصله از دعوا آثار مالی داشته باشد، دعوای مطروحه مالی و در غیر این صورت غیرمالی است. بر این اساس، دعوای استرداد سند و استرداد لاشه چک و یا سفته غیرمالی است؛ همچنین دعوا به خواسته صدور حکم بر ابطال اجراییه ثبتی جنبه مالی ندارد؛ زیرا به معنای نفی مالکیت یا منتفی شدن تعهد نیست. در این دعوا، خواهان یا صحت عملیات اجرایی را زیر سؤال برده یا مدعی است که سند در شرایط قانونی نبوده است که دستور اجرا را ایجاب کند.[۷]
رویه‌های قضایی
- نظریه شماره 7/1402/291 مورخ 1402/05/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره درج رقم حق الوکاله در وکالتنامه
- نظریه شماره 7/1401/1353 مورخ 1402/05/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تقویم تأمین خواسته
- نظریه شماره 7/1401/1294 مورخ 1401/12/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد غیر مالی بودن دعوای الزام به تعویض پلاک خودرو
مصادیق و نمونه‌ها
دعاوی مربوط به حجر، ثلث و حبس ذاتاً غیر مالی می‌باشند.[۸] و دعاوی که به ذات موضوع آن‌ها مال نمی‌باشد اما بالعرض مالی هم حاصل می‌شود نیز غیر مالی می‌باشند مانند اثبات نسب، زوجیت، و …[۹]
منابع
- ↑ عباس کریمی. آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6659512
- ↑ مصادیق دعاوی مالی و غیرمالی و هزینه های خدمات قضایی و وکالتی. چاپ 3. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6668016
- ↑ نصراله قهرمانی. مباحث دشوار آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. خرسندی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2890300
- ↑ مسعود انوشه پور و مهدی شریفی. استرداد اموال از درخواست تا مصداق. چاپ 2. جنگل، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2663100
- ↑ بهرام بهرامی. آیین دادرسی مدنی (جلد اول و دوم). چاپ 11. نگاه بینه، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1950968
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ بهرام بهرامی. دعاوی مالی و غیرمالی. چاپ 5. نگاه بینه، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2293460
- ↑ نظریه شماره 7/1402/236 مورخ 1402/04/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مالی یا غیر مالی بودن خواسته ابطال اجراییه
- ↑ فرزانه سریر. مجموعه نکات طبقه‌بندی شده موضوعی آیین دادرسی مدنی 1241 نکته. چاپ 2. مجد، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1475896
- ↑ بهرام بهرامی. بایسته‌های ادله اثبات. چاپ 2. نگاه بینه، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2451476