ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران: اصطلاحات و واژه هایی که در این قانون به کار رفته است، دارای معانی زیر می باشند:

۱ - شورای عالی بورس و اوراق بهادار: شورایی است که به موجب ماده (۳) این قانون تشکیل می شود و بعد از این «شورا» نامیده می شود.

۲ - سازمان بورس و اوراق بهادار: سازمانی است که به موجب ماده (۵) این قانون تشکیل می شود و بعد از این «سازمان» نامیده می شود.

۳ - بورس اوراق بهادار: بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و یا معامله گران طبق مقررات این قانون، مورد داد و ستد قرار می گیرد. بورس اوراق بهادار (که از این پس بورس نامیده می شود) در قالب شرکت سهامی عام تاسیس و اداره می شود.

۴ - هیات داوری: هیاتی است که به موجب ماده (۳۷) این قانون تشکیل می شود.

۵ - کانون: کانونهای کارگزاران، معامله گران، بازارگردانان، مشاوران، ناشران، سرمایه گذاران و سایر مجامع مشابه، تشکل های خودانتظامی است که به منظور تنظیم روابط بین اشخاصی که طبق این قانون به فعالیت در بازار اوراق بهادار اشتغال دارند، طبق دستورالعمل‌های مصوب «سازمان» به صورت موسسه غیردولتی، غیرتجاری و غیرانتفاعی به ثبت می رسند.

۶ - تشکل خودانتظام: تشکلی است که برای حُسن انجام وظایفی که به موجب این قانون بر عهده دارد و همچنین برای تنظیم فعالیتهای حرفه ای خود و انتظام بخشیدن به روابط بین اعضاء، مجاز است ضوابط و استانداردهای حرفه‌ای و انضباطی را که لازم می داند، با رعایت این قانون، وضع و اجرا کند.

۷ - شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه: شرکتی است که امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه را انجام می دهد.

۸ - بازارهای خارج از بورس: بازاری است در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایه مذاکره صورت می گیرد.

۹ - بازار اولیه: بازاری است که اولین عرضه و پذیره نویسی اوراق بهادار جدیدالانتشار در آن انجام می شود و منابع حاصل از عرضه اوراق بهادار در اختیار ناشر قرار می گیرد.

۱۰ - بازار ثانویه: بازاری است که اوراق بهادار پس از عرضه اولیه، در آن مورد داد و ستد قرار می گیرد.

۱۱ - بازار مشتقه: بازاری است که در آن قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی بر اوراق بهادار یا کالا داد و ستد می شود.

۱۲ - ناشر: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را به نام خود منتشر می کند.

۱۳ - کارگزار: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها معامله می کند.

۱۴ - کارگزار/ معامله گر: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها و یا به نام و حساب خود معامله می کند.

۱۵ - بازارگردان: کارگزار/ معامله گری است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقد شوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می پردازد.

۱۶ - مشاور سرمایه گذاری: شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص، درباره خرید و فروش اوراق بهادار، به سرمایه گذار مشاوره می دهد.

۱۷ - سبد گردان: شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع، به خرید و فروش اوراق بهادار برای سرمایه گذار می پردازد.

۱۸ - شرکت تامین سرمایه: شرکتی است که به عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه گذاران فعالیت می کند و می تواند فعالیت های کارگزاری، معامله گری، بازارگردانی، مشاوره، سبد گردانی، پذیره نویسی، تعهد پذیره نویسی و فعالیتهای مشابه را با اخذ مجوز از «سازمان» انجام دهد.

۱۹ - صندوق بازنشستگی: صندوق سرمایه گذاریی است که با استفاده از طرحهای پس‌انداز و سرمایه گذاری، مزایای تکمیلی را برای دوران بازنشستگی اعضای آن فراهم می کند.

۲۰ - صندوق سرمایه گذاری: نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار می باشد و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک اند.

۲۱ - نهادهای مالی: منظور نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادارند که از آن جمله می توان به کارگزاران، کارگزاران/ معامله گران، بازارگردانان، مشاوران سرمایه گذاری، موسسات رتبه بندی، صندوق های سرمایه گذاری، شرکتهای سرمایه گذاری، شرکتهای پردازش اطلاعات مالی، شرکتهای تامین سرمایه و صندوقهای بازنشستگی اشاره کرد.

۲۲ - شرکت مادر (هلدینگ): شرکتی که با سرمایه گذاری در شرکت سرمایه پذیر جهت کسب انتفاع، آن قدر حق رای کسب می کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیات مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیات مدیره موثر باشد.

۲۳ - ارزش یاب: کارشناس مالی است که دارایی ها و اوراق بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار دهد.

۲۴ - اوراق بهادار: هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. شورا، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است.

۲۵ - انتشار: انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار برای عرضه عمومی.

۲۶ - عرضه عمومی: عرضه اوراق بهادار منتشره به عموم جهت فروش.

۲۷ - عرضه خصوصی: فروش مستقیم اوراق بهادار توسط ناشر به سرمایه گذاران نهادی است.

۲۸ - پذیره نویسی: فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد.

۲۹ - تعهد پذیره نویسی: تعهد شخص ثالث برای خرید اوراق بهاداری که ظرف مهلت پذیره نویسی به فروش نرسد.

۳۰ - اعلامیه پذیره نویسی: اعلامیه ای است که از طریق آن، اطلاعات مربوط به ناشر و اوراق بهادار قابل پذیره نویسی در اختیار عموم قرار می گیرد.

۳۱ - بیانیه ثبت: مجموعه فرمها، اطلاعات و اسناد و مدارکی است که در مرحله تقاضای ثبت شرکت، به سازمان داده می شود.

۳۲ - اطلاعات نهانی: هرگونه اطلاعات افشاء نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می شود و در صورت انتشار بر قیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تاثیر می گذارد.

۳۳ - سبد: مجموعه دارایی های مالی است که از محل وجوه سرمایه گذاران خریداری می شود.

مواد مرتبط

• ماده 6 قانون صدور چک
• ماده 4 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران
• ماده 28 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران
• ماده 48 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران
• ماده 53 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

توضیح واژگان

بازار: محل تجمع کالا و اموری که مورد معامله بین اشخاص مختلف قرار می‌گیرد و در معانی مختلفی به کار می‌رود.

بورس: بازار عمده معاملات کلی و بازرگانی ارز که بازرگانان و دلالان رسمی و تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالاهای بورسی در آن تجمع می‌کنند و معاملات آن به صورت نقد یا مدت‌دار و به مقدار کلی در آن انجام می‌شود. معامله کننده از طول مدت و تفاوت نرخ در این مدت استفاده می‌برد و قصد از معامله نیز، این هدف است.

نکات توضیحی

ناشر که توانایی قانونی انتشار اوراق بهادار به نام خود را داراست، لزوماً فقط می‌تواند شخص حقوقی باشد و اشخاص حقیقی از چنین امکانی برخوردار نیستند. چنین رویکردی برای توجه به شخصیت حقوقی ناشر و گسترش احساس مسئولیت قانونی در اوست. این محدودیت نمی‌تواند مغایر اصل آزادی در تجارت باشد به آن جهت که حقوق بورس از حقوق تحت حمایت همه جانبه حقوق عمومی است که تضمین‌کننده زمینه سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی در جامعه است و نمی‌توان نسبت به آن سهل‌انگاری نمود.

مقالات مرتبط

• قرارداد اختیار معامله در حقوق ایران و فقه امامیه
• بررسی فقهی حقوقی ابزار مشتقه سوآپ ومقایسه آن با نهادهای مشابه درحقوق ایران
• انحلال قراردادهای الکترونیکی از طریق عدم تنفیذ
• تأمّلی بر توثیق سهام در شرکت های سهامی
• معاملات عمده سهام در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران
• ماهیت حقوقی قرارداد تعهد پذیره نویسی در بازار سرمایه
• ابعاد حقوقی بازار سرمایه غیرمتشکل؛ با نگرش تطبیقی در حقوق ایالات متحده آمریکا
• مرتبۀ حقوقی سفارش خرید و فروش در سامانۀ معاملات اوراق بهادار
• معاملات عمده‌ی بورسی از حیث تشکیل، آثار و انحلال