رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره انتقال عوضین در عقود معاوضی
 | |
| شماره دادنامه | ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۹۱۰۰۲۷۹ |
|---|---|
| تاریخ دادنامه | ۱۳۹۵/۰۵/۲۶ |
| نوع رأی | رأی شعبه |
| نوع مرجع | شعبه دیوان عالی کشور |
| شعبه | انتقالی |
| گروه رأی | رای حقوقی |
| موضوع | انتقال عوضین در عقود معاوضی |
| قاضی | حسن غفار پور محمدرضاسلطانیان |
رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره انتقال عوضین در عقود معاوضی: در معاملاتی که در زمره عقود معاوضی می باشند، در هر مورد که دادگاه با تحقق شرایط لازم، نسبت به انتقال یکی از عوضین و تنظیم سند رسمی حکم صادر می کند، به موازات آن با لحاظ تعهدات طرفین، باید در خصوص تأدیه معوض نیز تعیین تکلیف شود.
رأی خلاصه جریان پرونده
آقای الف. ن. به وکالت از آقای الف. ح.م. و خانم س.ز. ه. در تاریخ ۹۲/۱۱/۲۸ با تقدیم دادخواست به دادگستری شهر تهران علیه آقای د. س.ن. و خانم ز. ح.ی. و بانک تجارت شعبه الف اقامه دعوی کرده و درخواست رسیدگی با خواسته مطالبه خسارت از خواندگان ردیف اول و دوم بجهت عدم اجرای تعهد وفق بند ۵ ماده ۶ قرار داد تا زمان تنظیم دادخواست و الباقی روزانه یکصد هزار تومان تا زمان اجرای حکم و الزام خواندگان به تنظیم سند رسمی پلاک ثبتی شماره ... فرعی از ... اصلی بخش هفت مفروز از شماره ... فرعی و الزام به فک رهن و مطالبه خسارت دادرسی را نموده است در متن دادخواست توضیح داده موکلین بموجب مبایعه نامه شماره ... مورخه ۹۱/۱۰/۲۸ شش دانگ یکدستگاه آپارتمان به پلاک فوق الذکر را از خواندگان ردیف اول و دوم خریداری و ثمن را در موعد مقرر پرداخت کرده و مبیع را در تصرف دارند خواندگان در تاریخ ۹۲/۶/۳۰ متعهد گردیده که در تاریخ ۹۲/۸/۱۰ در دفترخانه جهت تنظیم سند انتقال حاضر و اقدام نمایند که از اجرای تعهد امتناع کرده اند و علاوه بر آن ملک را در رهن خوانده ردیف سوم قرار داده اند و از فک رهن خود داری می نمایند خواندگان ردیف اول و دوم وفق بند ۵ ماده ۶ قرار داد مکلف به پرداخت خسارات بدلیل تأخیر در اجرای تعهدات شده مبلغ خسارت تا تنظیم دادخواست نود میلیون ریال و بعد از طرح دعوی روزانه یک میلیون میباشد لذا بشرح ستون خواسته تقاضای رسیدگی و صدور حکم را دارم با ارجاع پرونده به شعبه هشتاد و هشت دادگاه عمومی حقوقی تهران و جری تشریفات قانونی تعیین وقت رسیدگی شده و طرفین دعوی به دادرسی دعوت گردیده اند بجهت عدم شناسائی خواندگان ردیف اول و دوم و بنا به تقاضای وکیل خواهانها دعوت به دادرسی از طریق نشر آگهی بعمل آمده است وکیل خواهانها با تقدیم لایحه دعوی موکلین خود را بشرح دادخواست تقدیمی دانسته و خواندگان در جلسه دادرسی حضور نیافته اند دادگاه از اداره ثبت اسناد و املاک وضعیت ثبتی ملک را استعلام نموده اداره ثبت اسناد و املاک طی جوابیه شماره ... مورخه ۹۳/۶/۲۴ گزارش کرده بنای احداثی در پلاک ... فرعی از پلاک ... اصلی واقع در بخش هفت برابر صورت مجلس تفکیکی به چهار دستگاه آپارتمان و سه واحد پارکینگ تفکیک و قطعات تفکیکی بین مالکین تقسیم و اسناد مالکیت جداگانه تحت شماره های فرعی جداگانه صادر و تسلیم شده است ضمنا شش دانگ آپارتمان واقع در طبقه سوم بمساحت ۸۵ متر مربع قطعه سوم تفکیکی به شماره ... فرعی از ... اصلی مفروز و مجزی شده از پلاک ... فرعی از اصلی مذکور واقع در بخش هفت بانضمام پارکینگ مسکونی بنام خانم ز. ح.ی. بوده و بموجب سند رهنی شماره ... مورخه ۹۱/۴/۶ در رهن بوده و در قید بازداشت نمی باشد مؤخر بر این استعلام وکیل خواهانها اعلام داشته که از ملک مذکورفک رهن بعمل آمده و جوابیه بشماره ۹۱ / ۲۲۴ / ۳۶ مورخه ۹۴/۴/۳ بانک تجارت نیز مبین فک رهن از پلاک مختلف فیه می باشد با تعیین وقت رسیدگی دیگر طرفین دعوت گردیده در این مقطع از دادرسی آقایان الف. ح.ش. و ف. ب. با ارائه وکالت نامه شماره ... مورخه ۹۴/۴/۱ خود را وکلای خواندگان ردیف اول و دوم به دادگاه تعرفه کرده اند در جلسه مورخه ۹۴/۷/۱۱ وکیل خواهانها دعوی موکلین خود را در خصوص فک رهن مسترد داشته و درخواست رسیدگی نسبت به سایر خواسته ها شده است وکلای خواندگان در مقام دفاع بیان داشته تاریخ حضور ۹۲/۸/۱۰ و تاریخ ۹۲/۸/۱۱ بوده مبلغ بیست و پنج میلیون باقی مانده که پرداخت نشده تعهدات طرفین معاوضی بوده که هیچیک از طرفین به تعهدات خود عمل نکرده اند صرف حضور خریدار آنهم در خارج از تاریخ مورد توافق و بدون همراه داشتن باقیمانده ثمن معامله حقی برای آنها ثابت نمی گردد ۰ نماینده حقوقی بانک اظهار داشته چون دعوی فک رهن استرداد گردیده مطلبی ندارم وکلای خواندگان ردیف اول و دوم لایحه تقدیم کرده و بموجب آن مرقوم داشته در صورتی وجه التزام قرار دادی خسارت ناشی از تأخیر در انجام تعهد قابل مطالبه است که طرف مقابل به تعهدات خود عمل کرده باشد در حالیکه خواهانها به تعهد خود عمل نکرده و جهت آنان اظهارنامه رسمی ارسال شده و از این حیث حق مطالبه وجه التزام قرار دادی را ندارند از سوئی تاریخ توافق حضور در دفترخانه ۹۲/۸/۱۰ بوده لیکن آنان در تاریخ ۹۲/۸/۱۱ حاضر شده و گواهی عدم حضور تحصیل کرده اند صرف حضور بدون بهمراه آوردن باقیمانده ثمن مثبت حق برای آنان نمی باشد وکیل خواهانها طی لایحه پاسخ داده که موکل اینجانب در روز مراجعه به دفترخانه الباقی ثمن را بموجب چک بانکی بهمراه داشته که تصویر آن در دفترخانه اسناد رسمی به ثبت رسیده است ارسال اظهار نامه بعد از تنظیم و تقدیم دادخواست پرونده حاضر بوده و موکلین پاسخ اظهار نامه آنان را داده اند هر چند تاریخ تنظیم سند ۹۵/۸/۱۰ مقرر گردیده لیکن تاریخ حضور با توافق قبلی انجام شده است. دادگاه با تعیین وقت دادرسی مجدد در جلسه مورخه ۹۴/۱۱/۱۲ اظهارات طرفین دعوی را استماع کرده که مطالب طرفین دعوی تکرار مطالب قبلی بوده که فوقا گزارش گردیده و النهایه دادگاه با اعلام کفایت در رسیدگی مبادرت به صدور دادنامه شماره ۹۵۰۰۹۱ مورخه ۹۵/۲/۲۲ نموده و با استدلال مرقوم در رأی خوانده ردیف دوم را به تنظیم سند رسمی شش دانگ آپارتمان مختلف فیه و پرداخت مبلغ روزانه یک میلیون ریال از تاریخ ۹۲/۸/۱۱ لغایت زمان ایفای تعهد با احتساب خسارات دادرسی در حق خواهانها محکوم کرده در خصوص الزام به فک رهن بجهت گواهی بانک به انجام تسویه حساب و فک رهن قرار رد دعوی خواهانها و در ارتباط با دعاوی مطروحه بطرفیت خواندگان ردیف اول و سوم بلحاظ عدم توجه دعوی قرار رد دعوی صادر نموده است این رأی در تاریخ ۹۵/۲/۲۸ به وکیل خواندگان ردیف اول و دوم ابلاغ گردیده که از این رأی فرجام خواهی در تاریخ ۹۵/۴/۵ بعمل آمده است فرجام خواهانها در دادخواست فرجامی مرقوم داشته ۰۰۰ ۱- فرجام خواندگان نسبت به پرداخت الباقی ثمن اقدام نکرده و برای آنان اظهارنامه ارسال شده صرف حضور در دفترخانه بدون بهمراه آوردن الباقی ثمن برای آنان ایجاد حقی نمی نماید ۲- فرجام خواندگان در صورتی حق مطالبه وجه التزام قرار دادی را دارند که ثابت نمایند به تعهدات قرار دادی عمل کرده اند و این در حالی است که طرفین به تعهدات عمل نکرده اند ۳- دادگاه به مفاد اظهارنامه توجه نکرده و اگر عنایت می نمود خسارت قرار دادی تا آن زمان محاسبه میگردید ۴- تاریخ حضور در دفترخانه ۹۲/۸/۱۰ بوده در حالی که گواهی عدم حضور مربوط به ۹۲/۸/۱۱ می باشد لذا تقاضای نقض دادنامه فرجام خواسته را دارد ۰ با جری تشریفات و انجام تبادل لوایح فرجام خواندگان پاسخ داده که عمده مطالب تکرار اظهارات مرحله بدوی است و لزومی به گزارش مجدد نمی باشد پرونده تکمیلا به دیوانعالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردیده و در دستور کار قرار دارد ۰ هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای سلطانیان عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی میدهد:
رأی شعبه دیوان عالی کشور
اعتراضات فرجام خواه بر دادنامه ی صادره با توجه به محتویات پرونده و مستندات دعوی موجه و قانونی است زیرا طبق آخرین توافق به عمل آمده بین طرفین در تاریخ ۹۱/۱۱/۲۴ مقرر شده آخرین فقره چک بابت ثمن در مورخه ۹۱/۱۲/۱۲ تأدیه شود و نیز در تاریخ ۹۲/۶/۳ توافق گردیده است که روز حضور در دفتر اسناد رسمی برای تنظیم سند ۹۲/۸/۱۰ است طبق این توافق باید قبل از حضور در دفترخانه و تنظیم سند تمام ثمن پرداخت می شد علیهذا فرجامخواهان در رد دعوی مدعی شده اند که هنوز بخشی از ثمن تأدیه نشده است و روز حضور در دفتر اسناد رسمی هم تاریخ مزبور بوده است لیکن در غیر موعد تعیین شده فرجامخواندگان یعنی ۹۲/۸/۱۱ در دفتر اسناد رسمی حاضر شده اند و گواهی دفتر اسناد رسمی شماره ی ... تهران مؤید آن است. بعلاوه با توجه به خواسته دعوی که الزام به تنظیم سند انتقال رسمی است و معامله از عقود معاوضی است با تحویل مبیع در هر مورد که دادگاه با تحقق شرایط و زمینه ی صدور حکم به آن چون دستور انتقال رسمی مبیع را صادر می کند بموازات آن با لحاظ تعهدات طرفین تأدیه ثمن و معوض هم باید تعیین تکلیف گردد این موضوع هم مسکوت مانده است حکم به تأدیه خسارات پیش بینی شده در قرارداد هم مستلزم تحقق تعهدات متقابل است .علیهذا چون قبل از رسیدگی به صحت و سقم مراتب یاد شده مبادرت به صدور رأی شده است دادنامه ی صادره در مورد فرجامخواهان و از جهاتی که مورد فرجام خواهی واقع شده است به لحاظ نقص رسیدگی و تحقیقات مستندا به بند ۵ ماده ۳۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی نقض و رسیدگی بعدی طبق بندهای الف مواد ۴۰۱ و ۴۰۵ قانون مزبور به دادگاه صادر کننده رأی تفویض می شود.
رئیس شعبه سوم دیوانعالی کشور - حسن غفار پور
عضو معاون - محمدرضا سلطانیان