ماده ۱۹ قانون صدور چک

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۱۹ قانون صدور چک: در صورتی که چک به وکالت یا نمایندگی از طرف صاحب حساب اعم از شخص حقیقی یا حقوقی صادر شده باشد، صادرکننده چک و صاحب امضا متضامنا مسئول پرداخت وجه چک بوده و اجراییه و حکم ضرر و زیان بر اساس تضامن علیه هر دو نفر صادر می شود. به علاوه امضاکننده چک طبق مقررات این قانون مسولیت کیفری خواهد داشت مگر اینکه ثابت نماید که عدم پرداخت مستند به عمل صاحب حساب یا وکیل یا نماینده بعدی او است،که در این صورت کسی که موجب عدم پرداخت شده از نظر کیفری مسئول خواهد بود.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

مسئولیت تضامنی: عبارت است از مسئولیت مدیون در مقابل چند بستانکار که هریک از طلبکاران حق مطالبه ی تمام طلب را دارا باشند و همچنین مسئولیت بدهکاران متعدد که بتوان تمام طلب را از هریک از آنان مطالبه نمود. این مسئولیت تضامنی در مقابل مسئولیت نسبی است.[۱]

نکات تفسیری دکترین ماده 19 قانون صدور چک

درخصوص مسئولیت عدم پرداخت چک که هم مستند به فعل صادر کننده و هم مستند به صدور دستور عدم پرداخت توسط شخص دیگری می باشد، گفته شده است که صادر کننده از آنجا که منشأ اولیه عدم پرداخت بوده است، باید تحت تعقیب کیفری قرار گیرد.[۲]همچنین اینکه درصورتی که چکی نیازمند امضاء دو یا چند نفر باشد و تنها یکی از آنان چک را امضاء نموده و تحویل دارنده بدهد، تنها اوست که به جهت عدم پرداخت وجه چک مسئولیت کیفری خواهد داشت.[۳] لازم به ذکر است که در صورت مسئولیت کیفری مدیر عامل شرکتی در صدور چک بلا محل، تأمین کیفری تنها از اموال وی گرفته می شود و نمی توان از اموال شرکت برای تأمین کیفری وثیقه ای اخذ نمود.[۴]

نکات توضیحی ماده 19 قانون صدور چک

لازم به ذکر است که درصورتی که عدم پرداخت وجه چک منتسب به امضای اولیه باشد، صادر کننده مجرم محسوب می شود. لیکن درصورتی که عدم پرداخت مستند به خارج کردن پول از بانک باشد، خارج کننده مسئولیت کیفری خواهد داشت. در اینجا صرف عمل ملاک می باشد و نه عنصر معنوی.[۵] نکته حائز اهمیت دیگر آن است که درصورتی که اجرائیه علیه شخص حقوقی و امضاء کننده چک به صورت تضامنی صادر شود و هر دو از پرداخت محکوم به استنکاف نمایند و هیچگونه مالی نیز از آنان در دسترس نباشد، با تقاضای محکوم له، صادر کننده چک درصورت عدم اعسار تا زمان تأدیه حسب خواهد شد.[۶] در راستای مسئولیت صادرکننده چک به نمایندگی از دیگری، لازم به ذکر است که علیرغم آنکه وی در مقابل دارنده مسئولیت دارد، لیکن برابر اصول کلی مربوط به نمایندگی از آنجا که مسئولیت نهایی با منوب عنه می باشد، نماینده پس از پرداخت وجه چک می تواند به مدیون اصلی (منوب عنه خویش) مراجعه نماید.[۷]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 19 قانون صدور چک

  1. مسئولیت تضامنی صادرکننده و صاحب حساب: این ماده تأکید دارد که وقتی چک به نمایندگی یا وکالت از صاحب حساب صادر می‌شود، صادرکننده چک (نماینده یا وکیل) و صاحب حساب به‌طور تضامنی مسئول پرداخت وجه چک هستند. به این معنا که طلبکار می‌تواند هم علیه صادرکننده و هم علیه صاحب حساب برای دریافت وجه چک اقدام کند.
  2. اجراییه و حکم ضرر و زیان: ماده ۱۹ قانون صدور چک پیش‌بینی می‌کند که در صورتی که چک پرداخت نشود، اجراییه و حکم ضرر و زیان می‌تواند علیه هر دو نفر صادر شود. این نشان‌دهنده امکان استفاده از مسئولیت تضامنی در فرآیندهای اجرایی و حقوقی است.
  3. مسئولیت کیفری امضاکننده چک: امضاکننده چک طبق این ماده مسئولیت کیفری نیز دارد. اما در صورتی که او بتواند ثابت کند که عدم پرداخت چک به دلیل عمل صاحب حساب یا وکیل یا نماینده بعدی او بوده است، مسئولیت کیفری از او برداشته می‌شود.
  4. اثبات مسئولیت کیفری و دفاع در مقابل آن: اگر امضاکننده چک بتواند ثابت کند که عدم پرداخت وجه چک به دلیل عمل صاحب حساب یا نماینده وی بوده است، مسئولیت کیفری از او ساقط خواهد شد و شخص مسئول پرداخت از نظر کیفری فرد دیگری است که موجب عدم پرداخت شده است.
  5. مفهوم تضامن در پرداخت وجه چک: مفهوم تضامن در این ماده به این معناست که هر یک از صادرکننده چک و صاحب حساب به‌طور مشترک و مسئولانه موظف به پرداخت وجه چک هستند، به‌طوری‌که دارنده چک می‌تواند از هرکدام از آنها مطالبه وجه کند و اجرای حکم علیه هر یک از آنها صورت خواهد گرفت.

این ماده به‌ویژه در مواقعی که طرفین درگیر تضامن در پرداخت وجه چک هستند، اهمیت بسیاری دارد و مسئولیت حقوقی و کیفری طرفین را به‌طور روشن و شفاف مشخص می‌کند.

انتقادات

ماده صدر الذکر در خصوص نوع مسئولیت ما بین صادرکنندگان متعدد چک، ساکت است. برخی قائل بر مسئولیت تضامنی صادرکنندگان متعدد چک هستند و برخی قائل بر مسئولیت مشترک. در راستای هر کدام از نظرات، صحت شرط خلاف می تواند محل اختلاف نظر قرار گیرد.[۸]

رویه های قضایی

برابر دادنامه 772 مورخ 1386/06/20 شعبه 10 دادگاه تجدیدنظر استان تهران، از آنجا که مسئولیت صادرکننده به نمایندگی یا وکالت و صاحب حساب تضامنی می باشد، دارنده حق مراجعه به هر کدام از آن ها را که بخواهد دارد و این مراجعه فاقد اشکال قانونی می باشد.[۹]

مقالات مرتبط

ظهرنویسی به نمایندگی در اسناد تجاری

منابع

  1. ↑ روح اله مهمان نوازان. حقوق تجارت (برات، سفته (فته طلب) و جک) و محشای اسناد تجاری در قانون تجارت و قانون صدور چک. چاپ 1. مجد، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6486212
  2. ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اموال و مالکیت) (کلاهبرداری- خیانت در امانت- سرقت و صدور چک پرداخت نشدنی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 31. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 581492
  3. ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اموال و مالکیت) (کلاهبرداری- خیانت در امانت- سرقت و صدور چک پرداخت نشدنی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 31. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 581496
  4. ↑ مهراب داراب پور. قواعد عمومی( حقوق تجارت و معاملات بازرگانی). چاپ 1. جنگل، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2831376
  5. ↑ غلامرضا کامیار. مجموعه محشای قانون صدور چک (علمی، تطبیقی، کاربردی). چاپ 3. مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 865620
  6. ↑ غلامرضا کامیار. مجموعه محشای قانون صدور چک (علمی، تطبیقی، کاربردی). چاپ 3. مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 865636
  7. ↑ فرشید فرحناکیان. قانون تجارت در نظم حقوق کنونی. چاپ 2. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4377008
  8. ↑ فرشید فرحناکیان. قانون تجارت در نظم حقوق کنونی. چاپ 2. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4377016
  9. ↑ محمدرضا زندی. رویه قضایی دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در امور مدنی (اسناد تجاری). چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2909312


برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=ماده_۱۹_قانون_صدور_چک&oldid=443536»