دادگاه تجدیدنظر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''دادگاه تجدید نظر''' [[دادگاه|دادگاهی]] است که در آن اصل [[تعدد قاضی]] حاکم بوده و جلسات با حضور دو [[مستشار]] یا یک رئیس و یک مستشار رسمیت پیدا می‌کنند، [[رای دادگاه|آراء]] دادگاه‌ها نیز باید به امضاء و تصویب دو عضو برسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4786916|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> گفتنی است مقصود از [[تجدیدنظر خواهی|تجدید نظر]] نیز قضاوت کردن مجدد آراء کیفری است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی تجدیدنظر احکام کیفری در حقوق ایران و انگلستان|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4187004|صفحه=|نام۱=هادی|نام خانوادگی۱=طیبی|چاپ=}}</ref>
'''دادگاه تجدید نظر''' [[دادگاه|دادگاهی]] است که در آن اصل [[تعدد قاضی]] حاکم بوده و جلسات با حضور دو [[مستشار]] یا یک رئیس و یک مستشار رسمیت پیدا می‌کنند، [[رای دادگاه|آراء]] دادگاه‌ها نیز باید به امضاء و تصویب دو عضو برسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4786916|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> گفتنی است مقصود از [[تجدیدنظر خواهی|تجدید نظر]] نیز قضاوت کردن مجدد آراء کیفری است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی تجدیدنظر احکام کیفری در حقوق ایران و انگلستان|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4187004|صفحه=|نام۱=هادی|نام خانوادگی۱=طیبی|چاپ=}}</ref>
== رسیدگی دادگاه تجدیدنظر ==
مرجع تجدیدنظر فقط به آنچه که مورد [[تجدیدنظرخواهی]] است و در [[دادگاه بدوی|مرحله نخستین]] مورد [[حکم]] قرار گرفته رسیدگی می‌نماید.<ref>[[ماده ۳۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> همچنین [[مقررات اجرایی مادۀ 251 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم و چالش‌های پیش ‌رو|مقرراتی]] که در دادرسی بدوی رعایت می‌شود در مرحله تجدیدنظر نیز جاری است مگر این که به موجب [[قانون]] ترتیب دیگری مقرر شده باشد.<ref>[[ماده ۳۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>
== تحقیق و معاینه محل در دادگاه تجدیدنظر ==
مطابقه [[ماده ۳۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی]]:<blockquote>[[قرار تحقیقات محلی|قرار تحقیق]] و [[قرار معاینه محل|معاینه محل]] در دادگاه تجدیدنظر توسط رئیس دادگاه یا به دستور او توسط یکی از مستشاران شعبه اجرا می‌شود و چنانچه محل اجرای [[قرار]] در شهر دیگر همان استان باشد دادگاه تجدیدنظر می‌تواند اجرای قرار را از دادگاه محل درخواست نماید و در صورتی که محل اجرای قرار در [[حوزه قضایی]] استان دیگر باشد با اعطای [[نیابت قضایی]] به دادگاه محل، [[درخواست اجرای قرار]] را خواهد نمود.
* تبصره - در مواردی که مبنای [[رأی]] دادگاه فقط [[گواهی گواه]] یا [[معاینه محل]] باشد توسط قاضی صادر کننده رأی انجام خواهد شد مگر این که گزارش مورد وثوق دادگاه باشد.
</blockquote>
== تایید رای توسط دادگاه تجدیدنظر ==
=== تایید رای و اصلاح اشتباهات ===
چنانچه [[دادگاه تجدیدنظر]] در [[رای بدوی|رأی بدوی]] غیر از اشتباهاتی از قبیل اعداد، ارقام، [[سهو قلم]]، مشخصات طرفین و یا از قلم افتادگی در آن قسمت از [[خواسته]] که به اثبات رسیده اشکال دیگری ملاحظه نکند ضمن اصلاح رأی، آن را تأیید خواهد کرد.<ref>[[ماده ۳۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>
=== تایید رای (قرار) به دلیل جهات قانونی غیز مذکور در رای ===
در صورتی که دادگاه تجدیدنظر قرار دادگاه بدوی را در مورد رد یا [[قرار عدم استماع دعوا|عدم استماع دعوا]] به جهت یادشده در قرار، موجه نداند ولی به جهات قانونی دیگر دعوا را مردود یا غیرقابل استماع تشخیص دهد، در نهایت قرار صادره را تأیید خواهد کرد.
== نقض رای توسط دادگاه تجدیدنظر (بدون صدور رای) ==
=== نقض رای به دلیل فقدان صلاحیت ===
هرگاه [[دادگاه تجدیدنظر]]، [[دادگاه بدوی]] را فاقد [[صلاحیت محلی]] یا [[صلاحیت ذاتی|ذاتی]] تشخیص دهد [[نقض رای|رأی را نقض]] و پرونده را به مرجع صالح ارسال می‌دارد.<ref>'''[[ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی]]'''</ref>
=== نقض رای و قرار رد دعوی بدوی ===
عدم رعایت شرایط قانونی [[دادخواست]] و یا عدم [[رفع نقص]] آن در موعد مقرر قانونی در [[دادگاه بدوی|مرحله بدوی]]، موجب [[نقض رأی]] در مرحله تجدیدنظر نخواهد بود. در این موارد دادگاه تجدیدنظر به دادخواست دهنده بدوی اخطار می‌کند که ظرف ده روز از تاریخ [[ابلاغ]] نسبت به رفع نقص اقدام نماید. در صورت عدم اقدام و همچنین درصورتی که سمت دادخواست دهنده محرز نباشد دادگاه رأی صادره را نقض و [[قرار رد دعوا|قرار رد دعوای بدوی]] را صادر می‌نماید.<ref>[[ماده ۳۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>
=== نقض رای به دلیل مغایرت «قرار» با موازین قانونی ===
دادگاه تجدیدنظر در صورتی که [[قرار]] مورد [[اعتراض به رای|شکایت]] را مطابق با موازین قانونی تشخیص دهد، آن را تأیید می‌کند. در غیر این صورت پس از [[نقض رای|نقض]]، پرونده را برای [[رسیدگی ماهوی]] به دادگاه صادرکننده قرار عودت می‌دهد.<ref>[[ماده ۳۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>
== نقض رای توسط دادگاه تجدیدنظر (همراه با صدور رای) ==
چنانچه دادگاه تجدیدنظر ادعای [[تجدیدنظرخواه]] را موجه تشخیص دهد، [[رأی]] دادگاه بدوی را [[نقض رای|نقض]] و رأی مقتضی صادر می‌نماید.<ref>[[ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>
== ورود ثالث در دادگاه تجدیدنظر ==
غیر از [[طرفین دعوا]] یا [[قائم مقام قانونی]] آنان، کس دیگری نمی‌تواند در مرحله تجدیدنظر وارد شود، مگر در مواردی که قانون مقرر می‌دارد.<ref>[[ماده ۳۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>
== تسری رای تجدیدنظر به غیر افراد طرفین ==
رأی دادگاه تجدیدنظر نمی‌تواند مورد استفاده غیر [[طرفین]] [[تجدیدنظر خواهی]] قرار گیرد، مگر در مواردی که [[دعوای قابل تجزیه|رأی صادره قابل تجزیه]] و تفکیک نباشد که در این صورت نسبت به اشخاص دیگر هم که مشمول رأی بدوی بوده و تجدیدنظرخواهی نکرده‌اند، تسری خواهد داشت.<ref>[[ماده ۳۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>
== ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر ==
[[ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر]] مسموع نخواهد بود ولی موارد زیر ادعای جدید محسوب نمی‌شود:
#مطالبه قیمت [[محکوم به]] که [[عین]] آن، موضوع [[رأی بدوی]] بوده یا مطالبه [[عین]] مالی که قیمت آن در مرحله بدوی مورد [[حکم]] قرار گرفته‌است.
#ادعای [[اجاره بها|اجاره بهاء]] و مطالبه بقیه اقساط آن و [[اجرت المثل]] و [[دیون|دیونی]] که موعد پرداخت آن در جریان [[رسیدگی بدوی]]، رسیده و سایر [[متفرعات دعوا|متفرعات]] از قبیل [[ضرر|ضرر و زیان]] که در زمان جریان دعوا یا بعد از صدور رأی بدوی به [[خواسته|خواسته اصلی]] تعلق گرفته و مورد حکم واقع نشده یا موعد پرداخت آن بعد از صدور رأی رسیده باشد.
#تغییر عنوان خواسته از [[اجرت المسمی]] به [[اجرت المثل]] یا بالعکس
== قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر ==
چنانچه هر یک از [[طرفین]] دعوا [[دادخواست]] تجدیدنظر خود را مسترد نمایند، مرجع تجدیدنظر، [[قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر]] را صادر می‌نماید.<ref>[[ماده ۳۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>
== اعتراض به رای دادگاه تجدیدنظر ==
در مواردی که رأی دادگاه تجدیدنظر مبنی بر محکومیت [[خوانده]] باشد و خوانده یا [[وکیل]] او در هیچ‌یک از [[مراحل دادرسی]] حاضر نبوده و [[لایحه دفاعیه]] و یا اعتراضیه ای هم نداده باشند رأی دادگاه تجدیدنظر ظرف مدت بیست روز پس از [[ابلاغ واقعی]] به [[محکوم علیه]] یا وکیل او قابل اعتراض و رسیدگی در همان دادگاه تجدیدنظر می‌باشد، رأی صادره [[رای قطعی|قطعی]] است.<ref>[[ماده ۳۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref>


== رویه قضایی ==
== رویه قضایی ==
خط ۱۹: خط ۶۸:
== مواد مرتبط ==
== مواد مرتبط ==
* [[ماده ۱ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۳۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی]]


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۲۸ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۴۱

دادگاه تجدید نظر دادگاهی است که در آن اصل تعدد قاضی حاکم بوده و جلسات با حضور دو مستشار یا یک رئیس و یک مستشار رسمیت پیدا می‌کنند، آراء دادگاه‌ها نیز باید به امضاء و تصویب دو عضو برسد.[۱] گفتنی است مقصود از تجدید نظر نیز قضاوت کردن مجدد آراء کیفری است.[۲]

رسیدگی دادگاه تجدیدنظر

مرجع تجدیدنظر فقط به آنچه که مورد تجدیدنظرخواهی است و در مرحله نخستین مورد حکم قرار گرفته رسیدگی می‌نماید.[۳] همچنین مقرراتی که در دادرسی بدوی رعایت می‌شود در مرحله تجدیدنظر نیز جاری است مگر این که به موجب قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد.[۴]

تحقیق و معاینه محل در دادگاه تجدیدنظر

مطابقه ماده ۳۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی:

قرار تحقیق و معاینه محل در دادگاه تجدیدنظر توسط رئیس دادگاه یا به دستور او توسط یکی از مستشاران شعبه اجرا می‌شود و چنانچه محل اجرای قرار در شهر دیگر همان استان باشد دادگاه تجدیدنظر می‌تواند اجرای قرار را از دادگاه محل درخواست نماید و در صورتی که محل اجرای قرار در حوزه قضایی استان دیگر باشد با اعطای نیابت قضایی به دادگاه محل، درخواست اجرای قرار را خواهد نمود.

  • تبصره - در مواردی که مبنای رأی دادگاه فقط گواهی گواه یا معاینه محل باشد توسط قاضی صادر کننده رأی انجام خواهد شد مگر این که گزارش مورد وثوق دادگاه باشد.

تایید رای توسط دادگاه تجدیدنظر

تایید رای و اصلاح اشتباهات

چنانچه دادگاه تجدیدنظر در رأی بدوی غیر از اشتباهاتی از قبیل اعداد، ارقام، سهو قلم، مشخصات طرفین و یا از قلم افتادگی در آن قسمت از خواسته که به اثبات رسیده اشکال دیگری ملاحظه نکند ضمن اصلاح رأی، آن را تأیید خواهد کرد.[۵]

تایید رای (قرار) به دلیل جهات قانونی غیز مذکور در رای

در صورتی که دادگاه تجدیدنظر قرار دادگاه بدوی را در مورد رد یا عدم استماع دعوا به جهت یادشده در قرار، موجه نداند ولی به جهات قانونی دیگر دعوا را مردود یا غیرقابل استماع تشخیص دهد، در نهایت قرار صادره را تأیید خواهد کرد.

نقض رای توسط دادگاه تجدیدنظر (بدون صدور رای)

نقض رای به دلیل فقدان صلاحیت

هرگاه دادگاه تجدیدنظر، دادگاه بدوی را فاقد صلاحیت محلی یا ذاتی تشخیص دهد رأی را نقض و پرونده را به مرجع صالح ارسال می‌دارد.[۶]

نقض رای و قرار رد دعوی بدوی

عدم رعایت شرایط قانونی دادخواست و یا عدم رفع نقص آن در موعد مقرر قانونی در مرحله بدوی، موجب نقض رأی در مرحله تجدیدنظر نخواهد بود. در این موارد دادگاه تجدیدنظر به دادخواست دهنده بدوی اخطار می‌کند که ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ نسبت به رفع نقص اقدام نماید. در صورت عدم اقدام و همچنین درصورتی که سمت دادخواست دهنده محرز نباشد دادگاه رأی صادره را نقض و قرار رد دعوای بدوی را صادر می‌نماید.[۷]

نقض رای به دلیل مغایرت «قرار» با موازین قانونی

دادگاه تجدیدنظر در صورتی که قرار مورد شکایت را مطابق با موازین قانونی تشخیص دهد، آن را تأیید می‌کند. در غیر این صورت پس از نقض، پرونده را برای رسیدگی ماهوی به دادگاه صادرکننده قرار عودت می‌دهد.[۸]

نقض رای توسط دادگاه تجدیدنظر (همراه با صدور رای)

چنانچه دادگاه تجدیدنظر ادعای تجدیدنظرخواه را موجه تشخیص دهد، رأی دادگاه بدوی را نقض و رأی مقتضی صادر می‌نماید.[۹]

ورود ثالث در دادگاه تجدیدنظر

غیر از طرفین دعوا یا قائم مقام قانونی آنان، کس دیگری نمی‌تواند در مرحله تجدیدنظر وارد شود، مگر در مواردی که قانون مقرر می‌دارد.[۱۰]

تسری رای تجدیدنظر به غیر افراد طرفین

رأی دادگاه تجدیدنظر نمی‌تواند مورد استفاده غیر طرفین تجدیدنظر خواهی قرار گیرد، مگر در مواردی که رأی صادره قابل تجزیه و تفکیک نباشد که در این صورت نسبت به اشخاص دیگر هم که مشمول رأی بدوی بوده و تجدیدنظرخواهی نکرده‌اند، تسری خواهد داشت.[۱۱]

ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر

ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر مسموع نخواهد بود ولی موارد زیر ادعای جدید محسوب نمی‌شود:

  1. مطالبه قیمت محکوم به که عین آن، موضوع رأی بدوی بوده یا مطالبه عین مالی که قیمت آن در مرحله بدوی مورد حکم قرار گرفته‌است.
  2. ادعای اجاره بهاء و مطالبه بقیه اقساط آن و اجرت المثل و دیونی که موعد پرداخت آن در جریان رسیدگی بدوی، رسیده و سایر متفرعات از قبیل ضرر و زیان که در زمان جریان دعوا یا بعد از صدور رأی بدوی به خواسته اصلی تعلق گرفته و مورد حکم واقع نشده یا موعد پرداخت آن بعد از صدور رأی رسیده باشد.
  3. تغییر عنوان خواسته از اجرت المسمی به اجرت المثل یا بالعکس

قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر

چنانچه هر یک از طرفین دعوا دادخواست تجدیدنظر خود را مسترد نمایند، مرجع تجدیدنظر، قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر را صادر می‌نماید.[۱۲]

اعتراض به رای دادگاه تجدیدنظر

در مواردی که رأی دادگاه تجدیدنظر مبنی بر محکومیت خوانده باشد و خوانده یا وکیل او در هیچ‌یک از مراحل دادرسی حاضر نبوده و لایحه دفاعیه و یا اعتراضیه ای هم نداده باشند رأی دادگاه تجدیدنظر ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ واقعی به محکوم علیه یا وکیل او قابل اعتراض و رسیدگی در همان دادگاه تجدیدنظر می‌باشد، رأی صادره قطعی است.[۱۳]

رویه قضایی

مواد مرتبط

منابع

  1. ↑ سیدعباس حسینی نیک. سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4786916
  2. ↑ هادی طیبی. بررسی تطبیقی تجدیدنظر احکام کیفری در حقوق ایران و انگلستان. دانشگاه شهید بهشتی، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4187004
  3. ↑ ماده ۳۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی
  4. ↑ ماده ۳۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی
  5. ↑ ماده ۳۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی
  6. ↑ ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی
  7. ↑ ماده ۳۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی
  8. ↑ ماده ۳۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی
  9. ↑ ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی
  10. ↑ ماده ۳۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی
  11. ↑ ماده ۳۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی
  12. ↑ ماده ۳۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی
  13. ↑ ماده ۳۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی
برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=دادگاه_تجدیدنظر&oldid=267126»