دوره مقدماتی حقوق مدنی (کاتوزیان)

وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی

دوره مقدماتی حقوق مدنی (وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که توسط شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (وقایع حقوقی - مسئولیت مدنی) در ۳ بخش تدوین گردیده‌است:

1. بخش اول: مسئولیت مدنی. در این بخش مباحثی نظیر: مبانی و منابع مسئولیت، ارکان مسئولیت، آثار مسئولیت مدنی و … مورد بررسی قرار می‌گیرند.
2. بخش دوم: غصب. آثار غصب و تضامن از عناوین مورد بحث ذیل این بخش می‌باشند.
3. بخش سوم: نویسنده در این بخش به توضیح و تفسیر مباحث استیفا، ایفای ناروا، اداره فضولی و … می‌پردازند.

بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از کتاب اینطور می‌نویسند:

«رویدادی که اثر آن به حکم قانون معین می‌شود و اراده و انشاء مرتکب سبب اصلی آن آثار نیست؛ «واقعه حقوقی» نامیده می‌شود در برابر «اعمال حقوقی» که زاده اراده و تراضی است. وقایع حقوقی انواع گوناگون دارد: گاه رویدادی است خارجی که به قهر واقع می‌شود و اراده در آن هیچ نقشی ندارد (مانند ولادت و مرگ) و گاه عملی است ارادی که قانون آثار آن را معین می‌کند (مانند غصب و دزدی) یا خطایی است که ضمان به بار می‌آورد. در این کتاب که با عنوان «وقایع حقوقی» ارائه می‌شود؛ تنها به وقایع ضمان آور می‌پردازیم، خواه آنچه سبب ضمان است؛ عمدی باشد یا نتیجه قصور و بی‌مبالاتی، قانون مدنی به اثر این وقایع پرداخته و آن را «الزامات خارج از قرارداد» و «ضمان قهری» نامیده‌است.»

اموال و مالکیت

دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که به همت انتشارات میزان به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت) در ۳ فصل کلی تدوین گردیده‌است:

1. فصل اول: در این فصل مبحث انواع مال و تقسیم اموال مورد پژوهش قرار گرفته‌است.
2. فصل دوم: در این فصل، نویسنده مبحث مالکیت را تشریح کرده‌اند. عناوینی همچون: مفاد حق مالکیت، توابع مالکیت، ایجاد و زوال مالکیت و … ذیل این فصل مطرح گردیده‌اند.
3. فصل سوم: این فصل به بحث شاخه‌های مالکیت مانند: حق انتفاع، حق ارتفاق اختصاص پیدا کرده‌است.

بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از مقدمه اینطور می‌نویسند:

«از نظر حقوقی، به چیزی مال گویند که دارای دو شرط اساسی باشد:

1. مفید باشد و نیازی را برآورد، خواه آن نیاز مادی باشد یا معنوی
2. قابل اختصاص یافتن به شخص یا ملت معین باشد.

اشیایی مانند دریاهای آزاد و هوا و خورشید، از ضروری‌ترین وسایل زندگی است؛ ولی چون هیچ‌کس نمی‌تواند نسبت به آن ادعای مالکیت انحصاری کند، مال محسوب نمی‌شود. احتمال دارد اشخاص بخشی ناچیز از هوا یا انرژی خورشیدی را به خود اختصاص دهند و تملک کنند ولی این تملک که چهره‌ای از انتفاع از این نعمت‌های خداداد و همگانی است باید به گونه ای باشد که مزاحم بهره‌برداری عموم از آنها نباشد. ولی بر خلاف آنچه در ابتدا به نظر می‌آید، لازم نیست که مال دارای مالک خاص باشد، چنان‌که قانون مدنی فصل سوم از باب اول را اختصاص به بیان اقسام و احکام اموالی داده‌است که مالک خاص ندارد، مانند آب‌های مباح و زمین موات و شکار. در گذشته واژه اموال ویژه کالای مادی بود. ولی پیشرفت‌های زندگی کنونی به تدریج آن را از این معنی محدود و ابتدایی خارج ساخته‌است، چندان که امروز به تمام عناصر گوناگون دارایی (مانند زمین و اموال منقول و مطالبات و حقوق مالی؛ و حتی حق تألیف و اختراع و سرقفلی) نیز مال گفته می‌شود.»

اعمال حقوقی (قرارداد - ایقاع)

دوره مقدماتی حقوق مدنی (اعمال حقوقی قرارداد - ایقاع) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که توسط شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (اعمال حقوقی قرارداد - ایقاع) در ۲بخش کلی تدوین گردیده‌است:

1. بخش اول: این بخش به توضیح و تفسیر قواعد عمومی قراردادها اختصاص دارد. عناوین مورد بحث در این بخش عبارتند از: مفهوم و اقسام عقد، انعقاد و اعتبار عقد، اثر قرارداد و …
2. بخش دوم: در این بخش مبحث ایقاع مورد مطالعه قرار گرفته‌است. تعریف و ماهیت ایقاع، آثار و قلمرو ایقاع، مفهوم و ماهیت ابراء، آثار ابراء و … از مباحث مطرح شده ذیل این بخش هستند.

بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب اینطور می‌نویسند:

«در تعریف تعهد مرسوم است که می‌گویند: «رابطه حقوقی است که به موجب آن شخصی می‌تواند از دیگری انجام دادن امری را بخواهد.» این رابطه، به اعتبار حق متعهدله، طلب، و به لحاظ التزام متعهد، «دین» نامیده می‌شود. ولی، برای پرهیز از این پندار که تعهد بستگی کامل به شخصیت اطراف آن دارد و نیز بدین منظور که تعریف بتواند تعهد جاعل و امضاکننده سند در وجه حامل را دربرگیرد، بعضی پیشنهاد کرده‌اند: «تعهد وضع حقوقی است که به موجب آن شخصی عهده‌دار انجام دادن کاری می‌شود.» اصطلاح تعهد به‌طور معمول در موردی به کار می‌رود که مدیون، بنا به اراده خود، عهده‌دار انجام یا خودداری از کاری می‌شود. دیونی را که به حکم قانون بر او تحمیل شده‌است التزام می‌نامند؛ چنان‌که در قانون مدنی نیز این گونه امور زیر عنوان «الزامات خارج از قرارداد» مورد مطالعه واقع شده‌است. با وجود این، به کار بردن اصطلاح «تعهد»، به معنای حق دینی، نادرست هم نیست؛ زیرا در قانون مدنی نیز بسیاری از قواعد حق دینی به معنی اعم، با عنوان «سقوط تعهدات» و «تبدیل تعهد» بررسی شده‌است.»

درس‌هایی از عقود معین (جلد۱)

دوره مقدماتی حقوق مدنی (درس‌هایی از عقود معین جلد۱) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که توسط انتشارات کتابخانه گنج دانش به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (درس‌هایی از عقود معین ج۱) در ۶فصل تدوین گردیده‌است:

1. فصل اول: عقد بیع. عناوین ذیل این فصل عبارتند از: مفهوم و اوصاف بیع، انعقاد بیع، آثار بیع و …
2. فصل دوم: عقد اجاره. در این فصل مباحثی همچون: قواعد عمومی اجاره، اجاره املاک، اجاره اشخاص و … مورد بررسی قرار گرفته‌است.
3. فصل سوم: عقد قرض. مفهوم قرض، انعقاد، آثار قرض و … از عناوین مطرح شده در این فصل هستند.
4. فصل چهارم: عقد جعاله. در این فصل نویسنده بعد از ذکر کلیات مرتبط با بحث به مباحث پیرامون انعقاد و آثار جعاله اشاره دارند.
5. فصل پنجم: عقد شرکت. در این فصل مباحثی مانند: مفهوم شرکت، اقسام شرکت، اداره شرکت، انحلال شرکت و … مورد پژوهش قرار گرفته‌است.
6. فصل ششم: عقد صلح. ماهیت صلح، انعقاد صلح، آثار صلح و … از عناوین ذیل این فصل می‌باشند.

درس‌هایی از عقود معین (جلد۲)

دوره مقدماتی حقوق مدنی (درس‌هایی از عقود معین جلد۲) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که توسط انتشارات کتابخانه گنج دانش به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (درس‌هایی از عقود معین ج۲) در ۷ بخش تدوین گردیده‌است:

بخش اول: ودیعه

بخش دوم: عاریه

بخش سوم: وکالت

بخش چهارم: ضمان

بخش پنجم: حواله

بخش ششم: کفالت

بخش هفتم: رهن

شفعه، وصیت، ارث

دوره مقدماتی حقوق مدنی (شفعه، وصیت، ارث) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که به همت انتشارات میزان به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی (شفعه، وصیت، ارث) در ۳ بخش تدوین گردیده‌است:

1. بخش اول: شفعه. مباحث مطرح شده ذیل این بخش عبارتند از: مفهوم و اوصاف حق، زوال حق، اخذ به شفعه و …
2. بخش دوم: وصیت. انعقاد و شرایط نفوذ وصیت، رجوع از وصیت، اجرای وصیت و … از عناوین ذیل این بخش می‌باشند.
3. بخش سوم: ارث. در این بخش مباحثی همچون: تحقق ارث، اسباب، شرایط و موانع ارث، اداره و انتقال ترکه، تقسیم ترکه و سهام وارثان و … مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

حقوق خانواده (جلد اول: نکاح، طلاق، روابط زن و شوهر)

دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده (جلد اول: نکاح، طلاق، روابط زن و شوهر) نام کتابی است از ناصر کاتوزیان که توسط شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

کتاب دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده (ج۱)(نکاح، طلاق، روابط زن و شوهر) در ۲ بخش تدوین گردیده‌است:

1. بخش اول: نکاح. مباحثی که ذیل این بخش مطرح می‌شوند عبارتند از: نامزدی، انعقاد نکاح، آثار نکاح و …
2. بخش دوم: انحلال نکاح. مباحثی که ذیل این بخش مطرح می‌شوند عبارتند از: فسخ نکاح، طلاق، بذل مدت در نکاح منقطع و …

بخشی از کتاب

نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب اینطور می‌نویسند:

«در قانون مدنی «خانواده» به عنوان «سازمان حقوقی» ویژه مطالعه نشده‌است. رابطه زن و شوهر و حقوق و تکالیفی که پدر و مادر و فرزندان در برابر هم دارند؛ به‌گونه‌ای پراکنده و زیر عنوان‌های «نکاح و طلاق» و «اولاد» و «حجر و قیمومت» مورد بررسی قرار گرفته‌است.

می‌دانیم که خانواده به گروهی از اشخاص گفته می‌شود که در اثر قرابت یا نکاح باهم بستگی دارند. ولی؛ آنچه به نظر مسلم می‌رسد این است که مفهوم خانواده تمام خویشان نسبی و سببی شخص را دربر نمی‌گیرد. پس با ملاحظه حقوق و تکالیفی که قوانین برای اعضای خانواده در برابر هم مقرر داشته‌است، باید حد قرابتی را که سبب ایجاد رابطه خانوادگی است تعیین کرد.

خانواد بیش از آن که «سازمان حقوقی» باشد، نهادی اجتماعی و شناخته شده‌است و به همین خاطر نیز مفهوم آن تابع نظام سیاسی جامعه می‌شود. خانواده دوران خانسالاری با خانواده جامعه سرمایه‌داری و سوسیالیستی مفهومی یکسان ندارد. آثار این همبستگی نیز یکسان نیست؛ چنان‌که از مسئولیت تضامنی اعضای خانواده در جوامع پیشین؛ در خانواده امروز چیز مهمی به یادگار نمانده‌است. در واقع خانواده با جامعه زندگی مشترک دارد و پا به پای آن تحول پیدا می‌کند.»