رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر عدم رعایت تشریفات شکلی ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۰۰۹۱
شماره دادنامه۹۵۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۰۰۹۱
تاریخ دادنامه۱۳۹۵/۰۲/۲۸
نوع رأیرأی شعبه
نوع مرجعشعبه دیوان عالی کشور
شعبهانتقالی
گروه رأیرای حقوقی
موضوعاثر عدم رعایت تشریفات شکلی ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی
قاضیحسن عباسیان
جعفرپوربدخشان
سیروس کیقبادی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر عدم رعایت تشریفات شکلی ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی: عدم رعایت تشریفات قانونی و شکلی مربوط به ازدواج زن ایرانی با مرد تبعه خارج، مانع از صحت عقد و مخل اعتبار شرعی نکاح واقع شده میان زوجین -در فرض احراز وقوع آن- نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

مندرجات اوراق پرونده قضایی پیشرو ،حکایت از آن دارد که :در تاریخ ۱۳۹۳/۹/۶ خانم م. د. ، دادخواستی به طرفیت آقای س.م.ن. ه. ، به خواسته صدورحکم بر اثبات رابطه زوجیت دائم میان خواهان و خوانده، به دادگستری شهرستان مشهد تقدیم داشته که رسیدگی به موضوع ، به شعبه چهل و یکم دادگاه عمومی خانواده آن شهرستان ارجاع گردیده و پرونده امر با ثبت به کلاسه بایگانی ۹۳۲۲۷۱ در مدار رسیدگی قرار گرفته است. خواهان به شرح دادخواست تقدیمی وضمن استناد به شهادت شهود توضیح داده است که مطابق دست نوشته عاقد محترم مرحوم ح. آرام و استشهادیه پیوستی که به امضای چند تن از افراد مورد اعتماد رسیده و عنداللزوم جهت اداء شهادت در محضر دادگاه آمادگی دارند خوانده محترم دعوی در مورخه ۱۳۸۱/۱۰/۲۵ این جانبه را به عقد شرعی و دائمی خود در آورده و مهریه بنده نیز تعداد ۱۱۴ عدد سکه بهار آزادی تعیین شده است .متأسفانه، خوانده دعوی که تبعه افغانستان نیز محسوب می گردد اینجانبه را بدون دلیل موجه و قانونی و شرعی رها نموده و نسبت به انجام وظایف و تکالیف زناشویی استنکاف می ورزد و علی رغم مراجعات مکرر نه تنها رابطه زوجیت را انکار می کند بلکه از پرداخت مهریه این جانبه نیز امتناع می نماید . با عنایت به مراتب فوق و مستندا به مواد ۱۰۶۲و ۱۰۸۲ قانون مدنی و مواد ۱۹۸ و ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی صدور حکم بر اثبات زوجیت مورد استدعاست . ضمنا در خصوص ترک انفاق و عدم ثبت واقعه ازدواج شکایتی علیه خوانده در شعبه ۱۳۰ دادگاه جزایی مطرح شده است که منتهی به صدور قرار اناطه گردیده است .به ضمیمه دادخواست تقدیمی ، تصاویر مصدق شناسنامه و کارت شناسایی ملی خواهان ، سند فوت مرحوم ع. ه. تخت کش که ظاهرا همسر قبلی خواهان بوده و به تاریخ ۱۳۷۹/۲/۷ وفات یافته است ،گواهی مورخ ۱۳۸۳/۸/۹ عاقد (امام جماعت مسجد چهارده معصوم(ع)-) و استشهادیه ای که هفت نفر مسجل ذیل آن، ادعای خواهان در مورد ازدواج دائم با خوانده با مهریه ۱۱۴ سکه بهار آزادی و نیز رها نمودن خواهان توسط خوانده به مدت حدود ۱۰ سال و عدم انجام تکالیف قانونی و شرعی توسط خوانده در برابر خواهان را گواهی نموده اند ، ارائه شده است. همچنین تصویر اخطاریه مورخ ۱۳۹۳/۷/۲۴شعبه ۱۳۰ دادگاه عمومی جزایی مشهد خطاب به خواهان که از او به عنوان شاکی خواسته شده است تا در جلسه رسیدگی مورخ ۱۳۹۳/۹/۴ آن دادگاه شرکت نماید نیز به ضمیمه دادخواست تقدیمی خواهان به دادگاه ارائه گردیده است . آقای م. الف. ، وکیل پایه یک دادگستری با ارائه وکالت نامه ، خود را به وکالت از طرف خواهان معرفی نموده است .نخستین جلسه رسیدگی دادگاه به تاریخ ۱۳۹۳/۹/۲۹ برگزار می شود .خواهان و وکیل وی در دادگاه حضور یافته اند . خوانده با وصف ابلاغ ،حاضر نشده و لایحه ای نیز به دادگاه نفرستاده است .وکیل خواهان در این جلسه اظهار داشته است که خواسته به شرح دادخواست تقدیمی است با این توضیح که خوانده دعوی در مورخه ۸۱/۱۰/۲۵ موکله اینجانب را به عقد شرعی و دائمی خود درمی آورد و مهریه مشارالیها نیز تعداد ۱۱۴ عدد سکه بهار آزادی تعیین می شود .مشارالیهما پس از عقد نکاح ،مدتی در ایران زندگی و سپس به لحاظ اینکه خوانده در کشور روسیه تاجر می باشد جهت زندگی به کشور روسیه عزیمت می نمایند. .مدت مدیدی است که خوانده محترم دعوی بدون دلیل وعذر شرعی ،موکله را بلاتکلیف رها نموده و از انجام تکالیف و وظایف شرعی و قانونی خود امتناع می ورزد و به لحاظ اینکه مشارالیه افغانی است دسترسی به وی نیز غیر ممکن است . دلایل اینجانب مبنی بر اثبات ادعای موکل عبارتند از ۱- شهادت شهود که هم اکنون جهت ادای شهادت در محضر دادگاه حاضر گردیده اند ۲-استشهادی که به امضای جمع زیادی از افرادی که کاملا واقف به ازدواج مزبور هستند رسیده و عنداللزوم جهت ادای شهادت آمادگی دارند. ۳- دست نوشته مورخ ۱۳۸۳/۸/۹ عاقد محترم مرحوم حاج آقای ح. الف. (قاضی اسبق دادگستری مشهد) ۴- عکس های خانوادگی که موجود است .علیهذا صدور حکم مبنی بر اثبات زوجیت مورد استدعاست. ضمنا آقایان و خانم ها ه. ر. ، ع. ص. ، س. ب. ، ن. پ. و الف. د. به عنوان شاهد معرفی می گردند. دادگاه مرجوع الیه در همین جلسه با توجه به درخواست وکیل خواهان، از پنج نفر شهود تعرفه شده از سوی وی تحقیق به عمل آورده و اظهارات گواهان را در اوراق تحقیق درج و منعکس نموده است .خانم الف. د. ، احد از گواهان در شهادت خود اظهار داشته است که خواهرم درتاریخ ۱۳۸۱/۱۰/۲۵ با آقای ن. ه. ازدواج کرده و بعد از یک ماه به خارج از کشور -مسکو - رفتند و در آن جا از این آقا باردار شده که آقای سید ن. ه. خواهرم را وا دار به سقط جنین کردند وبعد از مدتی به ایران برگشتند و این آقا دیگر هیچ وقت ،حتی به دیدن خواهرم نیامد و ایشان را کاملا ترک کردند . آقای ه. ر. ، گواه دیگر خواهان در شهادت خود گفته است که این جانب ه. ر. شاهد عقد آقای سید ن. ه. با خانم م. د. در سال ۸۱ بودم و عاقد حاج آقای ح. الف. بود در ضمن خانم د. مستاجر ما بودند بعد از مدت یک ماه از منزل ما مهاجرت به کشورروسیه کردند و بنده اطلاع دیگری ندارم . سومین گواه، آقای ع. ص. نیز در گواهی خود اظهار داشته است اینجانب به عنوان شاهد عقد خانم م. د. و آقای سید ن. ه. در سال ۱۳۸۱ بوده ام که در این عقد ، مهریه یکصد و چهارده سکه بهار آزادی تعیین شد. بعد از یک ماه پس از عقد نامبرده به همراه همسر ایشان عازم کشور روسیه شدند که اینجانب نیز به همراه خانواده به مدت یک سال همراه ایشان بودیم . در طول این مدت خانم د. باردار نیز شدند که به اصرار آقای ن. ه. اقدام به سقط جنین کردند . پس از برگشت به ایران علی رغم همسر بودن ایشان و طلاق نگرفتن ولی آقای ن. از آن تاریخ به بعد هیچ مسئولیتی را به عنوان همسر تقبل نکرده و ترک انفاق کرده اند .گواه چهارم ،خانم س. ب. نیز در شهادت خودگفته است این جانب س. ب. در تاریخ ۸۱/۱۰/۲۵ با حضور خواهر و دامادو دوست ایشان شاهد عقد این خانم با سیدن. ه. بودم و شاهد این بودم که مدت یک ماه یا دو ماه ایران بودند و بعد از آن به خارج رفتند و مدت ۱۲ سال است که از ایشان خبری نبود . پنجمین و آخرین گواه ،خانم ن. پ. نیز در گواهی خود اظهار داشته است که اینجانب شاهد عقد و ازدواج خانم م. د. و س.م.ن. ه. در نزد آقای ح. آرام بودم که آقای ح. الف.به صورت دائم عقد ایشان را جاری و مهریه ۱۱۴ عدد سکه بهار آزادی تعیین شد و بعد از یک ماه پس از عقد آقای م. ن. ه. خانم م. د. را به روسیه جهت اقامت برد . ناگفته نماند خانم م. د. از شوهرش در مسکو حامله گردیده که با اصرار شوهرش بچه اش را سقط نموده و مدت زیادی هم می گذرد که از شوهرش خبری نیست .پس از برگزاری جلسه رسیدگی فوق الذکر، دادگاه از دفتر خواسته است تا به خوانده دعوی اخطار نماید که جهت ملاحظه اظهارات شهود و اخذ توضیح در دادگاه حاضر شود. اخطاریه دادگاه در تاریخ ۱۳۹۳/۱۰/۷ به نحو قانونی به خوانده ابلاغ گردیده ، اما لایحه ای از خوانده در پرونده مشهود نیست و اوراق پرونده تا زمان صدور رأی بدوی نیز حکایتی از حضور خوانده در دادگاه ندارد. در این مرحله دادگاه پرونده استنادی کلاسه ۹۳۰۶۰۱مطروحه در شعبه ۱۳۰ دادگاه عمومی جزایی مشهد را از مرجع مربوط مطالبه نموده است . پرونده استنادی مزبور واصل شده و محتویات آن مورد ملاحظه دادگاه قرار گرفته اما دادگاه استخراج اوراق ضروری پرونده مزبور و تهیه تصویر از آنها و ضبط تصاویر اوراق پرونده استنادی در پرونده حاضر اکتفا نموده و صورت جلسه ای که حکایت از انعکاس خلاصه مفید پرونده استنادی در پرونده مطروحه مربوط به دعوی اثبات زوجیت باشد در پرونده مشاهده نمی شود. مستفاد از مندرجات تصاویر اوراق پرونده استنادی کلاسه ۹۳۰۶۰۱مطروحه در شعبه۱۳۰ دادگاه عمومی جزای مشهد آن است که خانم م. د. با وکالت آقای م. الف. ،شکایتی علیه آقای س.م.ن. ه. مبنی بر ترک انفاق شاکیه از سال ۱۳۸۲ و عدم ثبت رسمی واقعه ازدواج فی مابین ، مطرح نموده که پس از سیر مراحل تحقیق مقدماتی و دادسرایی پرونده حسب ظاهر ،با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست به دادگاه های عمومی جزایی ارسال و رسیدگی به موضوع به شعبه ۱۳۰ آن دادگاه ارجاع شده است و دادگاه مرجوع الیه به موجب دادنامه شماره ۵۸۰- ۹۳مورخ ۱۳۹۳/۹/۴ به این استدلال که متهم-آقای س.م.ن. ه. - منکر وقوع عقد ازدواج فی مابین خود و شاکیه گردیده و از طرفی ، شاکیه نیز از ارائه اصل سند نکاحیه (اعم از عادی و غیره) بنا به دلایل ، اظهار عجز نموده و در وضعیت موجود، اختلاف در اصل نکاح و زوجیت محرز است و رسیدگی به آن از خصایص و صلاحیت محاکم خانواده و طرح دعوی جداگانه ای می باشد و چون ادامه رسیدگی به دعوی مطروحه منوط به اثبات زوجیت طرفین دعوی است لذا با استناد به ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری قرار اناطه صادر کرده است و شاکیه را مکلف نموده تا ظرف یک ماه موضوع را دردادگاه صالح پیگیری و گواهی آن را به دادگاه جزایی ارائه نماید درغیراین صورت آن دادگاه وفق مقررات تصمیم مقتضی را اتخاذ خواهد نمود سرانجام دادگاه مرجوع الیه در مورد دعوی اثبات زوجیت ،در تاریخ ۱۳۹۳/۱۲/۱۶ محتویات پرونده را مورد ملاحظه قرار داده و آن گاه ، ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه غیابی شماره ۳۷۸۴- ۹۳ مورخ ۱۳۹۳/۱۲/۲۱پس از ذکر مقدمه ای مشتمل بر معرفی طرفین و مفاد خواسته خواهان و چگونگی اقامه دعوی و بیان خلاصه ای از اظهارات خواهان، با این استدلال که در تحقیقات معموله از شهود و گواهان تعرفه شده از ناحیه خواهان و نیز عکس های خانوادگی مجموعا دلالت بر صحت ادعای داشته و خوانده با ابلاغ قانونی وقت در دادگاه حاضر نشده و ایراد و دفاعی به عمل نیاورده است ، دعوی خواهان را وارد و ثابت تشخیص داده و با استناد به مواد ۱۲۵۷ و ۱۲۵۸ قانون مدنی حکم بر اثبات رابطه زوجیت دائم فی مابین خانم م. د. و آقای س.م.ن. ه. از تاریخ ۱۳۸۱/۱۰/۲۵ با مهریه تعداد ۱۱۴ عدد سکه طلا ی بهار آزادی صادر نموده است . دادنامه غیابی فوق الذکر در تاریخ ۱۳۹۴/۱/۱۸ به نحو قانونی به خوانده دعوی ابلاغ گردیده و نام برده توسط وکیل خوانده-آقای ر. س. ، وکیل پایه یک دادگستری-در تاریخ ۱۳۹۴/۳/۵ با تقدیم دادخواست به دفتر دادگاه نخستین ، نسبت به دادنامه مذکور اعتراض و واخواهی نموده است. وکیل واخواه به شرح دادخواست واخواهی توضیح داده است که موکل تبعه کشور افغانستان می باشد و واخواه (واخوانده، صحیح است . عضو ممیز.) فردی ایرانی است و طبق قانون ، ازدواج ایرانی با اتباع خارجه بدون اذن دولت جمهوری اسلامی ایران ممنوع می باشد و ادعای ازدواج وا خوانده ،با موکل بدون اذن دولت جمهوری اسلامی بوده لذا قابلیت استماع نداشته و ندارد. خانم د. مبنای ادعای خود را شهادت شهود قرارداده بدون اینکه عقدنامه ای پیوست نماید. مگر امکان دارد عقدی خوانده شود ولو عادی ولی به صورت مکتوب ثبت و ضبط نشود. علت سکوت ۱۲ساله خانم د. و عدم طرح دعوی اعم از حقوقی و کیفری به جهت ثبت ، اثبات ازدواج ، نفقه ، مهریه و ... چه بوده است . شهادت شهود با یکدیگر همخوانی ندارد ضمن آنکه موکل هیچ یک از شهود را نمی شناسد و اصولا منکر ازدواج با خانم واخوانده می باشد .عاقد هیچ گاه شهادتش در محضر دادگاه محترم استماع نشده در دست نوشته ای که به وی منتسب گشته ، خود شهادتش را شهادت شهود بیان نموده و وی بیان کرده با شهادت شهود برای من محرز شد عقد توسط بنده خوانده شده .احد از شهود در پرونده کلاسه ۹۳۰۶۰۱/ ۱۳۰ دادگاه عمومی مشهد صراحتا بیان داشته موکل وا خوانده را در سال ۸۲ یک طرفه طلاق داده لذا بر فرض صحت شهادت دعوی قابلیت استماع ندارد النهایه با عنایت به مطالب فوق الذکر تقاضای نقص دادنامه را دارد.سایر دفاعیات در جلسه رسیدگی بیان خواهد شد .در جلسه مقرر رسیدگی مورخ ۱۳۹۴/۳/۳۱ دادگاه نخستین که با هدف رسیدگی به دعوی واخواهی زوجخوانده برگزار گردیده ،وکلای طرفین و شخص زوجه واخوانده در دادگاه حضور یافته اند . وکیل زوج واخواه در این جلسه ، اعتراض و واخواهی را به شرح دادخواست تقدیمی اعلام و صدور حکم شایسته را از دادگاه تقاضا نموده است وکیل زوجه واخوانده نیز در جلسه رسیدگی مزبور در پاسخ به اعتراض و واخواهی وکیل زوج اظهار داشته است که مطابق نظر علمای حقوق، عدم اذن دولت در ازدواج موکله با واخواه به عنوان فرد خارجی به هیچ وجه جزء ارکان صحت عقد نکاح نمی باشد بنابراین عدم تنفیذ عقد نکاح از ناحیه دولتموجب بطلان عقد نکاح نخواهد شد بلکه به محض جاری شدن صیغه عقد نکاح ، رابطه زوجیت محقق خواهد شد . نظریه کمیسیون نشست قضایی مندرج در مجموعه نشست های قضایی در بحث تابعیت صفحات ۳۳۳ و ۳۳۴ مؤید این موضوع است و رویه قضایی نیز این گونه است.شهادت شهود به عنوان یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوی مثبت ادعای موکله است و در این خصوص تعداد شش تن از شهود (پنج تن صحیح است . عضو ممیز)صراحتا اظهارات خود را در محضر دادگاه بیان نموده اند و برخلاف ادعای وکیل محترم واخواه به هیچ وجه اظهارات آنها با یکدیگر تعارض ندارند . دست نوشته عاقد محترم مرحوم آقای ح. الف. که معرف حضور می باشند و همچنین وجود عکس های خانوادگی موکله با واخواه که به رویت دادگاه نیز رسیده است دلیل بر رابطه زوجیت می باشد .وقفه به وجودآمده در طرح دعوی نه تنها دلیل بر عدم رابطه زوجیت بین مشارالیهما نیست بلکه موکله در سال ۶۳ نیز شکایتی را علیه واخوانده مطرح که منتهی به صدور برگ جلب واخواه شده و لکن به جهت عدم حضور مشارالیه در ایران وعدم دسترسی موکله بی خیال موضوع شده است . تمامی خویشاوندان واخواه از موضوع ازدواج فی مابین موکله و واخواه مطلع می باشند و لذا جهت کمک به موکله و جلوگیری از تضییع حقوق وی آمدن واخواه به ایران را به اطلاع موکل رسانده و این امر موجب دستگیری واخوانده شده است علی هذا صدور حکم مبنی بر تأیید دادنامه معترض عنه از محضر دادگاه محترم استدعا می گردد . وکیل واخواه مجددا و در پاسخ به اظهارات وکیل واخوانده اظهار داشته است عکس های خانوادگی مورد تأیید موکل نمی باشد و فتوشاپ است و موکل درخصوص ازدواج با خوانده شدیدا منکر می باشد وهمان طور که سابقا بیان شد هیچ عقدنامه ای ارائه نشده و عاقد در هیچ جلسه ای حاضر نشده و دست نوشته منتسب به وی نیز چنین نوشته شده بر اساس شهادت شهود برای من مشخص شد عقد توسط من جاری شده ، لهذا با عنایت به اینکه احد از شهود خود را صاحب خانه منزل استیجاری موکل و خانم د. معرفی نموده تقاضا دارد برگ اجاره نامه خود با موکل را ارائه نماید چون موکل منکر چنین موضوعی است و با عنایت به این که احد از شهود اعلام نموده با موکل و خانم د. یک سال در روسیه زندگی می کرده در خصوص تاریخ ورود و خروج خانم د. از اداره گذرنامه استعلام شود که آیا واقعا ایشان یک سال در روسیه سکونت داشته ، ضمن آن که ایشان در پرونده کلاسه ۹۳۰۶۰۱/ ۱۳۰ عمومی مشهد صراحتا اعلام داشته آقای ه. خانم د. را طلاق داده است که مطالبه و مطالعه آن پرونده مورد استدعاست ضمن آنکه عدم اقدام ۱۲ ساله در خصوص حقوق قانونی ازدواج ادعایی خود بسیار سئوال برانگیز می باشد النهایه با عنایت به مطالب فوق الذکر و اینکه ازدواج ایرانی با اتباع خارجه مستلزم اخذ مجوز می باشد که در مانحن فیه چنین اجازه ای اخذ نشده تقاضای نقض دادنامه و رد دعوی واخوانده محترم مورد استدعاست ضمنا موکل اینجانب تبعه افغانستان و ساکن کشور روسیه می باشد و به شغل بازرگانی اشتغال دارد و در طول این مدت که واخوانده محترم مدعی ازدواج هستند بارها به ایران آمدو شد و رفت و آمد داشته است . ضمنا ظرف ۴۸ساعت آینده با موکل در روسیه تماس (جهت مواجهه حضوری ) گرفته خواهد شد و مراتب به محضر دادگاه محترم اعلام می گردد. وکیل واخوانده مجددا اظهار داشته است علاوه بر دلایل و مطالب ذکرشده در صفحه قبل صورت جلسه معروض می دارم که علاوه بر عکس های موجود ، سی دی ها و فیلم هایی نیز وجود دارد که حکایت از رابطه زوجیت فیمابین دارد که عنداللزوم تقدیم خواهد شد . ضمنا موکله از واخواه حامله شده که با اصرار و اجبار مشارالیه، موکله بچه اش را کورتاژ نموده است که در اظهارات شهود نیز اشاره شدهاست . دادگاه مرجوع الیه پس از برگزاری جلسه رسیدگی فوق الذکر پرونده را تا حضور واخواه در دادگاه در وقت نظارت ۱۰ روزه قرارداده است. وکیل زوج واخواه با تقدیم لایحه مورخ ۹۴/۴/۲ به دادگاه اعلام نموده حسب تماس تلفنی با موکل که درروسیه ساکن است مشارالیه عنوان نمود که پس از سیر مراحل اخذ ویزا تا اواسط شهریور ماه امسال یعنی حدودا تا دو ماه و نیم دیگر به ایران خواهد آمد . دادگاه مجددا از دفتر خواسته تا پرونده را در وقت نظارت قرار دهد . زوجه واخوانده شخصا لایحه ای در تاریخ ۱۳۹۴/۴/۳۱ به دادگاه تقدیم و طی آن تقاضا نموده که او را در وقت رسیدگی به دادگاه دعوت نموده و بین او و واخواه مواجهه حضوری دهند. واخوانده به ضمیمه لایحه مزبور یک حلقه سی دی (لوح فشرده ) مربوط به روابط خانوادگی خود و واخواه را به منظوراثبات ادعای خویش به دادگاه، ارائه نموده است ( کما اینکهعلی الظاهر، سابقا و در مرحله رسیدگی غیابی نیز تعدادی عکس مربوط به خود و واخواه را نیز به دادگاه تقدیم داشته که به پوشه پرونده الصاق شده ، اما صورتجلسه یا دستوری از دادگاه که حکایت از تاریخ ارائه عکس های ابرازی از سوی زوجه واخوانده به دادگاه و ضبط آنها در پرونده باشد در پرونده مشهود نیست . عضو ممیز.).در جلسه فوق العاده رسیدگی مورخ ۱۳۹۴/۵/۱۹ دادگاه ، شخص واخواه -آقای س.م.ن. ه. -در معیت وکیل خود در دادگاه حضور یافته است . بدوا دادگاه عکس های ابرازی از سوی زوجه واخوانده را به واخواه نشان داده است . واخواه با رویت یکی از عکس ها که حسب مندرجات صورت مجلس تنظیمی دادگاه شباهت زیادی باواخواه داشته ، اظهار داشته است که این عکس مربوط به خیلی سال قبل می باشد . به گزارش دادگاه ، واخواه، سپس منکر شده و در ادامه اظهار خود گفته است این موضوع من و خانم د. مربوط به دوازده سال قبل می باشد قبلا در ایران زندگی می کردم بعد برای کار به روسیه رفتم تقریبا ۱۶ سال است در روسیه هستم و ۱۲ سال پیش که به ایران آمدم که کارهای برادرم را انجام بدهم و ایشان را ببرم دیدم برای افاغنه ویزا سخت می دهند به منزل عمویم رفتم این خانم د. را در منزل عمویم دیدم این خانم را دو سه مرتبه در منزل عمویم دیدم و زن عمویم ایشان را می شناخت ایشان گفت اگر شما مشکلی ویزا دارید من می توانم مشکلتان را حل نمایم ایشان از من پول گرفتند و کار پاسپورت و ویزا را انجام دادند این مدت که من در ایران بودم گفتند به ما کمک کن ما هم به روسیه بیاییم گفتم کار و بار در روسیه خوب است اگر کاری از دستم بیاید انجام می دهم بعد به روسیه رفتم برادرم وزن برادرم هم آمدند بعد هم این خانم د. به اتفاق داماد و دختران و پسرش به روسیه آمدند ایشان با مادر روسیه زندگی نمی کردند من زن دارم خانواده دارم . من ایشان را معرفی کردم که مشغول به کار بشوند . مدتی که این خانم بعد از کارایشان را بیرون کردند از من پول دستی خواستند که از روسیه بروند چون پول نداشتند تقریبا چهارده یا پانزده هزار دلار به ایشان دادم زن عمویم ضمانت آن ها را کرد . سالی یکی دومرتیه به ایران می آیم ولی آنها را ندیدم . پولی که به آنها دادم ندادند. من پاسپورت روسیه دارم امکان ندارد بتوانم دو زن داشته باشم چون من زن و فرزند داشتم اگر عاقد در محضر دادگاه شهادت بدهد که کجا عقد کرده است بهتر است. ایشان بوی پول به دماغش خورده است می خواهد مجددا از من پول بگیرد . هیچ گونه رابطه زوجیت فی مابین ما نبوده من قبول ندارم . شهودش را نمی شناسم من اطلاعی ندارم . خودم چندین سال است ایشان را پیدا نکرده ام تا پولم را وصول نمایم. ما هیچ گونه رابطه ای به غیر از مسائلی که گفتم نداشتیم حرف دیگری ندارم. دادگاه دستور تعیین وقت و دعوت طرفین به منظور انجام مواجه حضوری میان آنان را صادر و از واخوانده خواسته است که عاقد را در جلسه دادگاه به همراه خود آورده و حاضر کند. در جلسه مقرر دادرسی مورخ ۹۴/۵/۲۲ دادگاه که به منظور انجام مواجهه حضوری میان طرفین برگزار گردیده ، متداعیین در جلسه رسیدگی حضور یافته اند. دادگاه بدوا خطاب به زوجه واخواندهاظهارات مورخ ۹۴/۵/۱۹ زوج وا خواه را که حاکی از عدم قبول زوجیت فی مابین از طرف مشارالیه بوده قرائت نموده و پرسیده است چه می گویید ؟ زوجه واخوانده جوابا اظهار داشته است قبول ندارم ایشان همسرم است دوازده سال قبل در سال ۱۳۸۱ اواخر سال با همدیگر ازدواج کردیم و به همدیگر از ایران رفتیم . مهریه ۱۱۴ سکه بهار آزادی بوده است .عقدنامه دست ایشان بوده ، من رونوشت دارم که عاقد هم اکنون مرحوم گردیده است . محل وقوع عقد منزل عاقد در [کوی] طلاب بوده است گواهی از عاقد گرفته ام و ضمیمه پرونده شده است .این عکس ها را در مسکو در منزل مشترک گرفته ایم این عکسها را از روی فیلم هایی خانوادگی گرفته ایم سی دی آن موجود است .و شاهد دارم. کارگری که در منزلما کار می کند و ایشان را دیده اند و می شناسند. یک ماه بعد از ازدواجمان باهمدیگر از ایران رفتیم البته به همراه سه فرزند من . حسب مندرجات صورت جلسه دادگاه، و بعد خواهان با حالت گریهاظهار داشته ن. آقا ، آه من تو را می گیرد لبخند نزن ، وجدانترا در نظر بگیر. زوج واخواه نیز در این جلسه و در پاسخ به اظهارات واخوانده گفته است من مشکلی با این خانم ندارم . به این خانم فقط کمک کردم . همین ، زوجیتی در کار نبوده است اگر شاهدی دارند بیاید رودر رو بشوند. سال گذشته در مجلس دخترم آبروی مرا برد من دنبالشان می گشتم که پولم را بگیرم . تقریبا چهارده پانزده هزار دلار پول به ایشان قرض داده بودم . واخوانده مجددا اظهار داشته است به قرآن حاضرم قسم بخورم و سوگند یاد کنم که رابطه زوجیت دائم بین ما منعقد گردیده و ما زن و شوهر هستیم و ایشان مرا ترک کرده است . زوج واخواه هم دوباره اظهار داشته من حاضرم سوگند یاد کنم که زوجیتی بین ما نبوده است . زوجه واخوانده مجددا گفته است باید هفت مرتبه به قرآن قسم بخورید من خودم حاضرم سوگند یاد کنم که شما شوهر من هستید . حرف های ایشان با حرف هایی که در دادگاه کیفری زده است متفاوت است . این قدر نگویید . زوج واخوانده اظهار داشته شما می خواهید مرا سرکیسه کنید . چقدر قسم می خورید . من به پابوس امام ر. آمده ام اعتقاد دارم . دادگاه در این جلسه اظهارات احد از گواهان تعرفه شده از سوی زوجه واخوانده به نام خانم ن. پ. را که قبلا استماع نموده و در این جلسه دادگاه حاضر بوده مجددا و در حضور طرفین استماع نموده است . گواه نامبرده که اظهاراتش مجددا در برگ تحقیق درج شده اظهار داشته من کارگر منزل خواهان بودم سبزی می بردم رفته بودم دیدم این آقا و این خانم با یکدیگر عقد کرده بودندو سپنج برای آنها آورده بودند . ن. آقا دروغ نگو . من شمارا می شناسم . ن. آقا وجدانت را زیر پایت نگذار . همین قدر که فرشته خانم زن شما می باشد این هم خانم شما می باشد. شما سیدی ، چطور حقیقت را کتمان می کنید. فرشته همسر دیگر ایشان است . خودش می گفت فرشته است . زوج واخواه پس از استماع اظهارات گواه خانم ن. پ، اظهار داشته است ایشان بوی پول به دماغش خورده است من این شاهد را تا به حال ندیده ام . اظهارات وی را قبول ندارم .نام همسر دیگرم ل. ر. است فرشته نیست. زوجه واخوانده اظهار داشته سی دی را آورده ام . خودتان متوجه می شوید . یک خانواده با یک سری افراد غریبه فرق دارد. زوج مجددا اظهار داشته است ۱۴ یا ۱۵ هزار دلار به ایشان دادم . ایشان به عوض آن گفت طلاهای دخترم را می دهم چون قصد کمک داشتم قبول نکردم . زوجهمجددا گفته است حاضرم سوگند یاد گنم، ایشان همسر من است و رابطه زوجیت موجود می باشد زوج هم گفته است من هم حاضرم سوگند یاد کنم ایشان همسر من نیست . سر انجام دادگاه مرجوع الیه در تاریخ ۹۴/۵/۲۹ در وقت فوق العاده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه شماره ۱۰۱۰ - ۹۴ مورخ ۹۴/۶/۱۴ با این استدلال که واخواه دلیل موجهی که مستلزم نقض دادنامه واخواسته باشد ارائه ننموده است و توجها به محتویات پروندهو مدارک موجود و تحقیقات به عمل آمده ، اعتراض واخواه را وارد ندانسته و با استناد به ماده ۱۹۷ قانون آئین دادرسی مدنی ضمن رد واخواهیزوج ،دادنامه واخواسته را عینا تایید و استوار نموده است . دادنامه فوق الذکر به وکلای طرفین ابلاغ گردیده و وکیل زوج واخواه ظرف مهلت مقرر قانونی با تقدیم دادخواستی به دفتر دادگاه نخستین ، نسبت به دادنامه مزبور اعتراض و تقاضای تجدید نظر کرده است . مندرجات دادخواست تجدیدنظر خواهی وکیل زوج ، عمدتا تکرار مطالب و مدافعاتی است که در مرحله رسیدگی واخواهی توسط او و موکل اش مطرح گردیده است . وکیل زوجه تجدیدنظر خوانده با تقدیم لایحه ای به اعتراض و تجدیدنظر خواهی وکیل زوج پاسخ داده و به ضمیمه لایحه جوابیه خود تصویر دستور جلب زوج تجدیدنظر خواه که از سوی دادیار شعبه اول دادسرای عمومی و انقلاب تهران در تاریخ ۱۳۸۳/۸/۱۲ و طی شماره .../ .../ پ ن صادر گردیده و طی آن از نیروهای انتظامی حوزه قضایی تهران بزرگ خواسته شده است تا زوج - آقای س.م.ن. ه. - را به اتهام ترک انفاق همسرش و عدم ثبت واقعه ازدواج با راهنمایی و هدایت شاکیه راسا جلب و به شعبه دادیاری اعزام دارند را ارائه نموده است. پس از ثبت دادخواست تجدیدنظر خواهی و انجام تشریفات قانونی و تبادل لوایح و ارسالپرونده به دفتر کل دادگاه های تجدیدنظر استان خراسان رضوی، شعبه شانزدهمآن دادگاه ، حسب الارجاع ، عهده دار رسیدگی به موضوع شده است . دادگاه تجدیدنظر مرجوع الیه نیز به موجب دادنامه شماره ۱۲۷۵ - ۹۴ مورخ ۱۳۹۴/۸/۹ با این استدلال که حسب محتویات پرونده ، دادنامه معترض عنه بر اساس مستنداتو دلایل موجود در پرونده و مطابق موازین قانونی صادر گردیده و از حیث رعایت اصول و تشریفات دادرسی نیز اشکالی بر آن وارد نیست و در این مرحله از دادرسی ،دلیل موجه و موثریکه موجبات نقض و بی اعتباری آن را فراهم آورد، ارائه نشده است و درخواست تجدیدنظرخواهی با هیچ یک از جهات مندرج در بند های ذیل ماده ۳۴۸ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مطابقت ندارد ، اعتراض تجدیدنظر خواه نسبت به دادنامه معترض عنه را وارد ندانسته و با استناد به ماده ۳۵۸ قانون فوق الذکرضمن رد تجدیدنظر خواهی ، دادنامه تجدیدنظر خواسته را عینا تایید و استوارنموده است . رای اخیرالذکر در تاریخ ۱۳۹۴/۸/۱۴ به وکیل زوج تجدیدنظر خواه به نحو قانونی ابلاغ گردیده و نامبردهبا دارا بودن اختیار لازم و ظرف مهلت و فرجه مقرر قانونی، دادخواست اعتراض خود را در تاریخ ۱۳۹۴/۸/۱۷ به دفتر دادگاه صادر کننده رای تجدیدنظری تقدیم داشته و رسیدگی فرجامی راتقاضا نموده است . مندرجات دادخواست فرجام خواهی وکیل زوج عمدتا تکرارمطالب و مدافعاتی است که در مراحل پیشین دادرسی مطرح شده است . وکیل زوجه فرجام خوانده نیز با تقدیم لایحه ای به موارد اعتراض و فرجام خواهی وکیل زوج پاسخ داده است. پس از ثبت دادخواست فرجامی و انجام تشریفات قانونی و تبادل لوایح ، پرونده در تاریخ ۱۳۹۴/۹/۲۳ به دیوان عالی کشور ارسال و بعد از وصول به دبیرخانه دیوان ، رسیدگی به موضوع در تاریخ ۱۳۹۴/۱۰/۱۲ به این شعبه ارجاع گردیده و پرونده امر با ثبت به کلاسه فوق در نوبت بررسی قضایی قرار گرفته است . گزارش پرونده و مندرجات دادخواست فرجام خواهی و نیز لایحه جوابیه وکیل فرجام خوانده به هنگام شور قرائت خواهد شد . هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای جعفر پوربدخشان - عضو ممیز- و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواهی آقای س.م.ن. ه. ، با وکالت آقای ر. س. ، وکیل پایه یک دادگستری ، نسبت به دادنامه شماره ۱۲۷۵- ۹۴ مورخ ۱۳۹۴/۸/۹ شعبه شانزدهم دادگاه تجدیدنظر استان خراسان رضوی که در مقام تایید دادنامه بدوی شماره ۳۷۸۴ - ۹۳ مورخ ۱۳۹۳/۸/۹ و ۱۰۱۰ - ۹۴ مورخ ۱۳۹۴/۶/۱۴ شعبه چهل و یکم دادگاه عمومی خانواده شهرستان مشهد اصدار یافته و متضمن حکم بر اثبات رابطه زوجیت دائم فیمابین زوج فرجام خواه و زوج فرجام خوانده - خانم م. د. - از تاریخ ۱۳۸۱/۱۰/۲۵ با مهریه یکصد و چهارده عدد سکه طلای تمام بهار آزادی می باشد ، وارد و موجه بنظر نمی رسد ، زیرا به دلالت مندرجات اوراق پرونده و همان گونه که در گزارش عضو ممیز نیز تفصیلا انعکاس یافته است ، زوجه فرجام خوانده ، به شرح دادخواست بدوی تقدیمی و توضیحات بعدی خود و وکیل تعرفه شده اش در جلسات رسیدگی و مراحل دادرسی و لوایح ارائه شده ، ضمن استناد به مجموعه ای از دلایل و مدارک و مستندات ، مدعی وجود رابطه زوجیت دائم میان خود و زوج فرجام خواه گردیده و صدور حکم بر اثبات رابطه زوجیت دائم فیمابین از تاریخ ۱۳۸۱/۱۰/۲۵ با صداقیه ۱۱۴ سکه طلای تمام بهار آزادی را از دادگاه تقاضا نموده است و محکمه نخستین با توجه به محتویات پرونده و اظهارات زوجه و وکیل وی و مفاد و مودای شهادت پنج نفر گواه تعرفه شده از سوی زوجه و مجموعه عکس های خانوادگی ارائه شده توسط مشارالیها و مصون ماندن دعوی و مستندات آن از ناحیه زوج فرجام خواه- در آن مقطع از دادرسی - ادعای زوجه فرجام خوانده را وارد و ثابت دانسته و به شرح دادنامه غیابی شماره ۳۷۸۴- ۹۳ مورخ ۱۳۹۳/۱۲/۲۱و با استناد به مواد ۱۲۵۷ و ۱۲۵۸ قانون مدنی ، حکم بر اثبات رابطه زوجیت دائم بین طرفین از تاریخ ۱۳۸۱/۱۰/۲۵ با صداق و مهریه ۱۱۴ عدد سکه تمام بهار آزادی صادر نموده است و به دنبال اعتراض و واخواهی وکیل زوج خوانده بدوی - فرجام خواه فعلی- نسبت به دادنامه غیابی مزبور و طرح مجدد پرونده امر در دادگاه نخستین و انجام یک سلسله رسیدگی ها و اقدامات قضایی، دادگاه، اعتراض و واخواهی وکیل زوج را وارد ندانسته و طی دادنامه شماره ۱۰۱۰- ۹۴ مورخ ۱۳۹۴/۶/۱۴ ضمن رد واخواهی ، دادنامه معترض عنه را تایید و استوار نموده است و متعاقب اعتراض و تجدیدنظر خواهی وکیل زوج واخواه و مطرح شدن پرونده در دادگاه تجدیدنظر استان ، دادنامه تجدیدنظر خواسته در مرجع اخیرالذکر نیز عینا تایید گشته است که بر این استنباط و تشخیص قضایی دادگاه خدشه و خللی وارد نگردیده است . چه آن که محتویات و اوراق پرونده و مستندات و مدارک مضبوط در آن - از جمله ، موارد احصاء شده در بند های ذیل الذکر - و نیز اقدامات و رسیدگی های قضایی انجام شده ، من حیث المجموع ،مبین صحت ادعای زوجه فرجام خوانده بوده و وجود رابطه زوجیت شرعی و دائم فیمابین مشارالیها و زوج فرجام خواه از تاریخ مرقوم و با صداقیه معلوم و مقرر اعلام شده از سوی زوجه فرجام خوانده را مدلل و ثابت می دارد : ۱- مندرجات سند عادی مورخ ۱۳۸۳/۸/۹ و گواهی دست نویس منتسببه عاقدو مجری صیغه عقد نکاح منعقد شده میان طرفین - مرحوم حاج م. م. ح. آرام- که از قضات سابق دادگستری خراسان و امام جماعت مسجد چهارده معصوم علیهم السلام معرفی شده و اصالت مستند موصوف و صحت امضاء ذیل آن و صدور و انتساب متن و امضای سند عادی مزبور به مرحوم عاقد، درهیچ یک از مراحل دادرسی ، مورد تعرض و تکذیب صریح زوج فرجام خواه و وکیل وی قرار نگرفته است ( برگ چهاردهم پرونده ) و ۲- متن و مندرجات استشهادیه تنظیمی پیوست دادخواست بدوی که هفت نفر از مطلعین و گواهان ، ذیل آن را تسجیل و امضاء نموده اند (برگ سوم پرونده ) و ۳- مفاد و مودای شهادت پنج نفر از شهود تعرفه شده از سوی زوجه فرجام خوانده که با حضور در دادگاه و با رعایت تشریفات قانونی و اتیان به ادای شهادت مبادرت نموده و صحت مدعای زوجه را مورد تصدیق و گواهی قرار داده اند و حتی برخی از آنان ، به حضور خود در مجلس عقد و به این که شاهد جاری شدن صیغه نکاح دائم توسط عاقد مرحوم فیمابین زوجین با مهریه معلوم و مقرر اعلامی بوده اند ، تصریح نموده اند (برگ های ۱۷ الی ۲۱ پرونده ) و ۴- مجموعه عکس های خانوادگی ارائه شده در مرحله رسیدگی غیابی و نیز فیلم های مضبوط در لوح فشرده (C.D.) ابرازی از سوی زوجه و وکیل وی در مرحله رسیدگی واخواهی در تاریخ ۱۳۹۴/۴/۳۱ (الصاق شده به پوشه پرونده قضایی پیوست و نیز برگ ۴۹ همان پرونده ) و ۵- اظهارات و مدافعات طرفین و وکلای آنان در جلسات رسیدگی بدوی (در مرحله واخواهی) ، خصوصا ، اظهارات زوج فرجام خواه در جلسه رسیدگی مورخ ۱۳۹۴/۵/۱۹ و نیز اظهارات نامبرده در جلسه مواجهه حضوری انجام شده میان زوجین از یک سو ، وبین زوج فرجام خواه و احد از گواهان زوجه - به نام خانم ن. پ.- از سوی دیگر ، در تاریخ ۱۳۹۴/۵/۲۲ (برگ های ۵۰ و ۵۱و ۵۴ الی ۵۶ پرونده ) و ۶- تصویر مصدق دستور جلب و بازداشت زوج فرجام خواه که در تاریخ ۱۳۸۳/۸/۱۲ و در پی طرح شکایت کیفری زوجه فرجام خوانده علیه زوج مبنی بر ترک انفاق و عدم ثبت واقعه ازدواج ، توسط دادیار شعبه اول دادسرای عمومی و انقلاب تهران (ناحیه ۲۳ - نیابت ) در پرونده کلاسه ../ .../ ۱/ نمرجعمزبور صدور یافته است (برگ ۶۹ پرونده ) ۷- محتویات پرونده کیفری استنادی کلاسه۹۳۰۶۰۱ مطروحه در شعبه ۱۳۰ دادگاه جزایی مشهد ، موضوع شکایت کیفری مجدد زوجه فرجام خوانده علیه زوج فرجام خواه مبنی بر ترک انفاق و عدم ثبت واقعه نکاحیه فیمابین زوجین که تصاویر برخی از اوراق پرونده مزبور(که به صدور قرار اناطه منتهی گردیده ) ، توسط دادگاه بدوی استخراج و تهیه و ضم پرونده حاضر گردیده است . (برگ های ۲۵ الی ۳۱ پرونده ) و ۸- موجه و موثر نبودن دفاعیات وکیل زوج فرجام خواه ، خصوصا در این بخش که موکل وی دارای تابعیت افغانی و غیر ایرانی بوده و انجام و وقوع عقد نکاح میان او و زن تبعه ایرانی بدون اذن و اجازه دولت ایران ممنوع است ، چه آن که عدم اتیان تشریفات قانونی و شکلی مربوط به ازدواج تبعه ایرانی با تبعه خارجی ، مانع تشخیص صحت عقد نکاح و مخل اعتبار شرعی نکاح واقع شده میان زوجین - در فرض احراز وقوع آن - نمی باشد ، بنابراین و با توجه به مراتب اشعاری ، دادنامه های بدوی و فرجام خواسته که متکی بر ارزیابی ادله اثباتی و مبتنی بر استنباط قضایی و تشخیص دادگاه های محترم رسیدگی کننده بوده ، با توجه به مجموع اوراق و محتویات پرونده و موارد احصاء شده هشت گانه پیشین ، موجها و منطبق بر موازین قانونی اصدار یافته و از حیث ماهوی و از منظر رعایت اصول و قواعد دادرسی ، ایراد و اشکال موثر در تخدیش بر آراء موصوف مترتب نبوده و اعتراضات وکیل فرجام خواه در حد و کیفیتی نیست که به مبانی استنباط و تشخیص دادگاه و مالا اساس دادنامه فرجام خواسته خدشه و خللی وارد و موجبات نقض آن را فراهم سازد فلذا ضمن رد فرجام خواهی فرجام خواه ، مستندا به مادتین ۳۷۰ و ۳۹۶ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ، دادنامه فرجام خواسته ابرام میگردد.

رئیس شعبه هشتم دیوان عالی کشور: حسن عباسیان مستشار: سیروس کیقبادی عضو معاون: جعفرپوربدخشان

مواد مرتبط

جستارهای وابسته

برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=رای_شعبه_حقوقی_دیوان_عالی_کشور_درباره_اثر_عدم_رعایت_تشریفات_شکلی_ازدواج_زن_ایرانی_با_مرد_خارجی&oldid=262700»