ویکی حقوق

ماده ۳۹۶ قانون مدنی

(تغییرمسیر از ماده 396 قانون مدنی)

ماده ۳۹۶ قانون مدنی: خیارات از قرار ذیلند:

  1. خیار مجلس
  2. خیار حیوان
  3. خیار شرط
  4. خیار تأخیر ثمن
  5. خیار رؤیت و تخلف وصف
  6. خیار غبن
  7. خیار عیب
  8. خیار تدلیس
  9. خیار تبعض صفقه
  10. خیار تخلف شرط.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

  • «خیار» در ماده ۳۹۶ قانون مدنی، به معنای حقی است که به صاحب آن، اختیار منحل نمودن معامله را اعطا می‌نماید.[۱]
  • «خیار مجلس»، به این معناست که هر یک از متعاقدین تا زمانی که در مجلس عقد حضور داشته باشند، می توانند بدون رضایت طرف دیگر، قرارداد را فسخ نماید.

[۲]

  • به حق فسخ ناشی از تجزیه و تفکیک مورد معامله، «تبعض صفقه» گویند.[۳]
  • به سلطه هر یک از متعاقدین نسبت به فسخ قرارداد، به جهت تخلف دیگری از عمل به شرط ضمن عقد، «خیار تخلف شرط» گویند.[۴]

مطالعات تطبیقی

  • برخلاف حقوق ایران که مبنای خیاراتی نظیر خیار عیب، تدلیس، تخلف وصف، و غبن فاحش را نفی ضرر می‌داند؛ در نظام حقوقی فرانسه، تحت تأثیر حقوق رم، عیب رضا، منجر به تجویز چنین خیاراتی گردیده‌ است.[۵]

نکات تفسیری دکترین ماده ۳۹۶ قانون مدنی

خیار فسخ، یکی از موجبات انحلال قراردادها به‌شمار می‌رود،[۶] و اثر مهم حق خیار را می‌توان عبارت از انحلال عقود لازم دانست.[۷]

منشأ برخی از خیارات، قبل یا به هنگام انعقاد عقد به وجود می‌آید و منشأ برخی دیگر، به هنگام عقد وجود نداشته و بعد از آن ایجاد می‌شود، ثمره بحث در این است که در مورد قسم اول، می‌توان حین انشای عقد، خیارات مزبور را اسقاط نمود؛ ولی در مورد قسم دوم، محل تأمل بوده و ممکن است این اشکال پیش آید که نمی‌توان حقی را که منشأ آن، هنوز به وجود نیامده؛ اسقاط نمود، که البته به دلیل عدم مخالفت اسقاط چنین خیاراتی با نظم عمومی، ایراد مزبور نیز قابل رفع است.[۸]

خیار، حقی استثنایی و خلاف اصل است و جز در مواردی که قانونگذار تجویز می‌نماید؛ قابلیت اعمال ندارد و نمی‌توان با استناد به منشأ خیار که نفی ضرر است؛ وجود حق فسخ را در هر موردی که ضرری حادث می‌گردد؛ امکان‌پذیر دانست.[۹]

شایان ذکر است حکمی که در رابطه با اثبات حق خیار صادر می‌گردد، اعلامی بوده و فایده اش این است که به اختلافاتی که در این رابطه بین طرفین وجود دارد؛ خاتمه می‌بخشد.[۱۰]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۳۹۶ قانون مدنی

  1. خیار مجلس: حق فسخ قرارداد تا زمانی که طرفین در محل قرارداد حضور دارند.
  2. خیار حیوان: حق فسخ قرارداد خرید و فروش حیوان تا سه روز.
  3. خیار شرط: حقی که در قرارداد به یکی از طرفین یا شخص ثالثی برای فسخ داده می‌شود.
  4. خیار تأخیر ثمن: حق فسخ به دلیل تأخیر در پرداخت بهای معامله.
  5. خیار رؤیت و تخلف وصف: حق فسخ به دلیل عدم تطابق مورد معامله با اوصاف مورد انتظار.
  6. خیار غبن: حق فسخ به دلیل نابرابری فاحش در قرارداد.
  7. خیار عیب: حق فسخ به علت وجود عیب در مورد معامله.
  8. خیار تدلیس: حق فسخ به دلیل فریب یا تقلب در قرارداد.
  9. خیار تبعض صفقه: حق فسخ در صورت باطل بودن بخشی از قرارداد.
  10. خیار تخلف شرط: حق فسخ به علت عدم اجرای شرط مقرر در قرارداد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

سوابق فقهی

  • خیار «مایفسد لیومه»، یا «خیار چیزهایی را که در همان روز فاسد می‌گردد»، را می‌توان به عنوان یکی از مصادیق خیارات مطرح نمود.[۱۲]

رویه‌های قضایی

انتقادات

  • قانونگذار نباید پیش از تعریف خیار فسخ، به تقسیم‌بندی آن می‌پرداخت.[۱۴]

پایان‌نامه و رساله‌های مرتبط

مقالات مرتبط

کتب مرتبط

منابع

  1. ↑ مراد مقصودی. حقوق مدنی (جلد سوم) (قراردادها و تعهدات) (به انضمام مجموعه مقالات حقوقی). چاپ 1. خرسندی، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4860320
  2. ↑ روشنعلی شکاری. شرح و ترجمه متون فقه بیع و خیارات. چاپ 1. کشاورز، 1380.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4717580
  3. ↑ سیدمرتضی قاسم زاده. حقوق مدنی اصول قراردادها و تعهدات نظری و کاربردی. چاپ 14. دادگستر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1449168
  4. ↑ آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد سوم). چاپ 1. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3555504
  5. ↑ حمید بهرامی احمدی. حقوق تعهدات و قراردادها با مطالعه تطبیقی در فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی. چاپ 1. دانشگاه امام صادق (ع)، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4316856
  6. ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (جلد دوم) (قواعد عمومی قراردادها، انعقاد و اعتبار قرارداد). چاپ 5. شرکت سهامی انتشار، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3040820
  7. ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (جلد پنجم) (قواعد عمومی قراردادها، انحلال قرارداد، خیارات). چاپ 2. شرکت سهامی انتشار، 1376.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2918308
  8. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دایرةالمعارف حقوق مدنی و تجارت (جلد اول) (حقوق تعهدات عقود و ایقاعات). چاپ 1. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4214836
  9. ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (جلد سوم) (قواعد عمومی قراردادها، آثار قرارداد در رابطه دو طرف و نسبت به اشخاص ثالث)). چاپ 3. شرکت سهامی انتشار، 1380.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2914560
  10. ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (جلد پنجم) (قواعد عمومی قراردادها، انحلال قرارداد، خیارات). چاپ 2. شرکت سهامی انتشار، 1376.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2918372
  11. ↑ عباسعلی کدخدایی. خیار تدلیس در حقوق ایران. دانشگاه شهید بهشتی، 1368-1369.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4307888
  12. ↑ علی اکبر ایزدی فرد. اندیشه‌های فقهی (حقوقی-اقتصادی) (جلد اول). چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2824896
  13. ↑ مجموعه قانون مدنی (قانون مدنی، نظریات شورای نگهبان، بخشنامه قوه قضائیه، آرای وحدت رویه و اصراری هیئت عمومی دیوانعالی کشور، آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، نظریات اداره کل حقوقی و اسناد و امور مترجمین قوه قضائیه). چاپ 8. معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5569184
  14. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد دوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 116940


برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=ماده_۳۹۶_قانون_مدنی&oldid=499797»