ماده ۴۱۰ قانون مدنی

ماده ۴۱۰ قانون مدنی: هرگاه کسی مالی را ندیده و آن را فقط به وصف بخرد، بعد از دیدن اگر دارای اوصافی که ذکر شده‌است نباشد مختار می‌شود که بیع را فسخ کند یا به همان نحو که هست قبول نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۵۳ قانون مدنی
• ماده ۳۹۶ قانون مدنی
• ماده ۴۱۱ قانون مدنی
• ماده ۴۱۲ قانون مدنی

توضیح واژگان

• «بیع»، یعنی تبادل مالی در مقابل مال دیگر.
• «فسخ»، حقی است که شخص به موجب آن، می‌تواند از حق قانونی یا قراردادی خود، استفاده نموده و عقدی را برهم زند.

مطالعات تطبیقی

• برخلاف حقوق ایران، که مبنای خیاراتی نظیر خیار تخلف وصف را نفی ضرر می‌داند؛ در نظام حقوقی فرانسه، تحت تأثیر حقوق رم، عیب رضا، منجر به تجویز چنین خیاراتی گردیده‌ است.

نکات تفسیری دکترین ماده ۴۱۰ قانون مدنی

طرفین جهت رهایی از غرر و جهالت، باید آن قبیل ویژگی‌های مورد معامله را که اختلاف در آنها، موجب تفاوت قیمت می‌گردد؛ معین نمایند و در صورت فقدان اوصاف مزبور، متضرر حق فسخ عقد را پیدا می‌کند. لازم است ذکر شود که میزان مبیع، تنها به عنوان وصف فرعی آن، مطرح نبوده و در واقع بیانگر میزان مورد معامله است؛ و به تناسب مقدار مبیع است که قیمت آن تعیین می‌گردد، به همین جهت هرگاه مبیع، کمتر یا بیشتر از آنچه که مورد تراضی طرفین، واقع گردیده؛ درآید؛ حسب مورد ثمن نیز، کاهش یا افزایش می‌یابد، البته در مواردی هم به ندرت پیش می‌آید که مقدار مبیع، در نظر متبایعین، وصفی فرعی بوده؛ که تأثیر مستقیم در روابط بین طرفین ندارد، به همین دلیل تخلف از مقدار تعیین شده؛ به منزله تخلف از شرط صفت بوده؛ و سبب ایجاد حق فسخ می‌گردد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۴۱۰ قانون مدنی

1. خریدار می‌تواند مالی را صرفاً بر اساس توصیف خریداری کند بدون اینکه آن را دیده باشد.
2. پس از مشاهده کالا، اگر دارای اوصافی که توصیف شده‌ بود نباشد، خریدار حق انتخاب دارد.
3. خریدار می‌تواند قرارداد بیع را فسخ کند اگر کالا با توصیف مطابقت نداشته باشد.
4. امکان قبول کالا به همان صورت که هست نیز برای خریدار وجود دارد، حتی اگر با توصیف منطبق نباشد.
5. ماده ۴۱۰ قانون مدنی حق انتخاب به خریدار می‌دهد و وضعیت را به انتخاب او واگذار می‌کند.
6. اهمیت توصیف دقیق کالا در قراردادهای بیع را نشان می‌دهد، زیرا توصیف مبنای تصمیم‌گیری خریدار است.
7. امکان فسخ قرارداد نشان‌دهنده نوعی حمایت قانونی از حقوق خریدار است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• با استناد به روایتی از امام حسین، خیار رؤیت و تخلف از وصف، مورد پذیرش قرار گرفته‌است.

رویه های قضایی

• به موجب اتفاق نظر قضات دادگاه‌های حقوقی تهران مورخه ۱۳۶۶/۱۱/۲۹، اگر خریدار مدعی گردد که مورد معامله، با آنچه که مورد توافق طرفین واقع گردیده؛ متفاوت بوده؛ و جنس آن نامرغوب است؛ در این صورت اگر مبیع، عین معین باشد؛ برای وی، خیار رؤیت و تخلف وصف به وجود می‌آید؛ نه خیار عیب، و مشتری می‌تواند با استناد به خیار مزبور، عقد را فسخ نموده؛ یا به همان صورتی که هست؛ قبول نماید، و در فرض کلی فی الذمه بودن مبیع، حق خیار منتفی بوده؛ و بایع باید فرد مرغوبی را که تعهد نموده؛ به طرف مقابل خود تحویل دهد.

• رای دادگاه درباره شرط مطالبه ارش (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۰۰۱۰۰۰۹۶۶)
• رای دادگاه درباره اقامه دعوای تقابل در مرحله واخواهی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۷۰۴۰۰۰۹۵)
• رای دادگاه درباره اختلاف وصف مبیع با شرط قراردادی (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۱۴۹۷)
• نظریه شماره 7/98/520 مورخ 1398/10/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مصادیق و نمونه ها

• اگر شخصی باغ خود را به فروش رسانیده؛ و پس از تحقق بیع، معلوم گردد که آب قنات حفر شده در آن باغ، کمتر از میزان مورد توافق طرفین است؛ در این صورت خریدار می‌تواند معامله را فسخ نماید.

پایان نامه و رساله های مرتبط

• مسئولیت مدنی ناشی از اعتماد در حقوق ایران و نظام حقوقی کامن لا

مقالات مرتبط

• تاملی بر شرایط تجزیه پذیری قرارداد با تاکید بر مقررات بین المللی
• تعهدات‌ آگاهانه‌ در قراردادهای‌ واگذاری‌ معادن
• شیوه های پولی جبران خسارت قراردادی در حقوق ایران، امارات و کنوانسیون بیع بین المللی کالا
• اسباب و آثار حقوقی انحلال قراردادهای تبلیغاتی در بستر فضای‌ مجازی
• زمان انتقال مالکیت در قانون پیش فروش ساختمان مصوب سال 1389
• بررسی فسخ قرارداد در تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق اتحادیه اروپا
• تفسیر قوانین مقتبس؛ کاربست‌ها و رویکردها
• بررسی تطبیقی خیار تدلیس با خیار عیب و خیار تخلّف از وصف
• تأثیر تدلیس منسوب به شخص ثالث بر وضعیت معامله در حقوق ایران و فقه امامیه