ماده 53 قانون مالیات های مستقیم

ماده 53 قانون مالیات های مستقیم: درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می گردد عبارتست از کل مال الاجاره اعم از نقدی و غیرنقدی پس از کسر بیست و پنج درصد بابت هزینه ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره.

درآمد مشمول مالیات در مورد اجاره دست اول املاک مورد وقف یا حبس بر اساس این ماده محاسبه خواهد شد.

در رهن تصرف، راهن طبق مقررات این فصل مشمول مالیات خواهد بود.

هرگاه موجر مالک نباشد درآمد مشمول مالیات وی عبارتست از مابه التفاوت اجاره دریافتی و پرداختی بابت ملک مورد اجاره.

حکم این ماده در مورد خانه های سازمانی متعلق به اشخاص حقوقی در صورتیکه مالیات آنها طبق دفاتر قانونی تشخیص شود جاری نخواهد بود.

تبصره 1 (اصلاحی 27/11/1380)- محل سکونت پدر یا مادر یا همسر یا فرزند یا اجداد و همچنین محل سکونت افراد تحت تکفل مالک اجاری تلقی نمی شود مگر این که به موجب اسناد و مدارک ثابت گردد که اجاره پرداخت می شود. در صورتی که چند واحد مسکونی محل سکونت مالک و یا افراد مزبور باشد یک واحد برای سکونت مالک و یک واحد مسکونی برای هر یک از افراد مذکور به انتخاب مالک از شمول مالیات موضوع این بخش خارج خواهد بود.

تبصره 2 (اصلاحی 27/11/1380)- املاکی که مجاناً در اختیار سازمان ها و مؤسسات موضوع ماده 2 این قانون قرار می گیرد غیر اجاری تلقی می شود.

تبصره 3 - از نظر مالیات بر درآمد اجاره املاک هر واحد آپارتمان یک مستغل محسوب میشود.

تبصره 4 - در مورد املاکی که با اثاثه یا ماشین آلات به اجاره واگذار میشود درآمد ناشی از اجاره اثاثه و ماشین آلات نیز جزء درآمد ملک محسوب و مشمول مالیات این فصل میشود.

تبصره 5 - مستحدثاتی که طبق قرارداد از طرف مستأجر در عین مستأجره بنفع موجر ایجاد میشود بر اساس ارزش معاملاتی روز تحویل مستحدثه به موجر تقویم و پنجاه درصد آن جزء درآمد مشمول مالیات اجاره سال تحویل محسوب میگردد.

تبصره 6 - هزینه هائی که به موجب قانون یا قرارداد بعهده مالک است و از طرف مستأجر انجام میشود و همچنین مخارجی که به موجب قرارداد انجام آن از طرف مستأجر تقبل شده در صورتی که عرفاً به عهده مالک باشد به بهای روز انجام هزینه تقویم و به عنوان مال الاجاره غیرنقدی به جمع اجاره بهای سال انجام هزینه اضافه میشود.

تبصره 7 - در صورتی که مالک اعیان احداث شده در عرصه استیجاری ملک را کلا یا جزئاً به اجاره واگذار نماید مبلغ اجاره پرداختی بابت عرصه به نسبت مورد اجاره از مال الاجاره دریافتی کسر و مازاد طبق مقررات صدر این ماده مشمول مالیات خواهد بود.

تبصره 8 - در صورتی که مالک محل سکونت خود را بفروشد و در سند انتقال بدون اجاره بها مهلتی برای تخلیه ملک داده شود در مدتی که محل سکونت انتقال دهنده میباشد تا شش ماه و در بیع شرط مادام که طبق شرایط معامله مبیع در اختیار بایع شرطی است اجاری تلقی نمیشود مگر اینکه بموجب اسناد و مدارک ثابت گردد که اجاره پرداخت میشود.

تبصره 9 (اصلاحی 31/04/1394)- وزارتخانه ها، مؤسسات و شرکتهای دولتی و دستگاههایی که تمام یا قسمتی از بودجه آنها به وسیله دولت تأمین می شود، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداریها و شرکتها و مؤسسات وابسته به آنها و همچنین سایر اشخاص حقوقی مکلفند مالیات موضوع این فصل را از مال الاجاره هایی که پرداخت می کنند کسر و ظرف سی روز به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آنرا به مؤجر تسلیم نمایند.

تبصره 10 (اصلاحی 27/11/1380)- واحدهای مسکونی متعلق به شرکتهای سازنده مسکن که قبل از انتقال قطعی و طبق اسناد و مدارک مثبته به موجب قرارداد واگذار می گردد مادام که در تصرف خریدار می باشد در مدت مذکور اجاری تلقی نمی شود و از لحاظ مالیاتی با خریدار مانند مالک رفتار خواهد شد مشروط براینکه مالیات نقل و انتقال قطعی موضوع ماده (59) این قانون به مأخذ تاریخ تصرف پرداخت شده باشد.

تبصره 11 (اصلاحی 31/03/1390)- مالکان مجتمع های مسکونی دارای بیش از سه واحد استیجاری که با رعایت الگوی مصرف مسکن بنا به اعلام وزارت راه و شهرسازی ساخته شده یا می شوند در طول مدت اجاره از صد درصد (100٪) مالیات بر درآمد املاک اجاری معاف می باشد در غیر این صورت درآمد هر شخص ناشی از اجاره واحد یا واحدهای مسکونی در تهران تا مجموع یکصد و پنجاه مترمربع زیربنای مفید و در سایر نقاط تا مجموع دویست مترمربع زیربنای مفید از مالیات بر در آمد ناشی از اجاره املاک معاف می باشد.

(اصلاحی ۱۴۰۳/۰۲/۱۰) موارد ذیل نیز مشمول تخفیف در پرداخت مالیات بر درآمد اجاره می شود:*الف – درآمد ناشی از اجاره برای سرپرست خانوار تا سقف میزان معافیت مالیات بر درآمد حقوق موضوع ماده (٨۴) این قانون و درآمد ناشی از اجاره برای موجرینی که همزمان در واحد مسکونی دیگری مستأجر هستند تا سقف اجاره ای که می پردازند، مشمول صددرصد (۱۰۰) تخفیف می گردد.

• ب- در صورت انعقاد قرارداد بلند مدت اجاره واحد مسکونی و عدم فسخ قرارداد در طول دوره درآمد اجاره برای قرارداد دو ساله مشمول هفتاد درصد (۷۰٪) تخفیف و برای قرارداد سه سال و بیشتر مشمول صددرصد (۱۰۰٪) تخفیف می گردد.
• ج- در صورت اجاره واحد مسکونی به خانوار دارای سه فرزند و بیشتر، خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور و یا سه دهک پایین درآمدی بر اساس تأییدیه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مشمول صددرصد (۱۰۰) تخفیف می گردد.
• د- واحدهایی که میزان اجاره‌بهای آنها حداقل پانزده درصد (۱۵٪) کمتر از ارزش اجاره منطقه ای موضوع ماده (۸) قانون ساماندهی بازار زمین مسکن و اجاره‌بها، باشد از پنجاه درصد (۵۰٪) تخفیف مالیات بر درآمد اجاره برخوردار می شوند.

آیین نامه اجرائی این بند توسط وزارت راه و شهرسازی تدوین می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده 52 قانون مالیات های مستقیم
• ماده 54 قانون مالیات های مستقیم
• ماده 84 قانون مالیات های مستقیم
• ماده 1 قانون ساماندهی بازار زمین مسکن و اجاره بها

نکات تفسیری دکترین ماده 53 قانون مالیات های مستقیم

با توجه به عرف امروز جامعه سوالی که مطرح می شود این است که ماده فوق را در خصوص وجود ودیعه چگونه بباسد تعریف کرد؟ در این مورد رویه سازمان امور مالیاتی این بوده است که ودیعه به عنوان مال الاجاره تلقی نمی شود. همچنین هنگام محاسبه مال الاجاره موضوع تبصره 9 این ماده چنانچه مبلغی به عنوان ودیعه وجود داشته باشد و در صورت انعقاد قرار داد رهن تصرف یا به اصطلاح امروزی آن رهن کامل ، مستاجر را مشمول این ماده به شمار نمی آورند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 53 قانون مالیات های مستقیم

1. درآمد مشمول مالیات املاک اجاری شامل کل مال الاجاره نقدی و غیرنقدی می‌شود، بعد از کسر ۲۵٪ برای هزینه‌ها و استهلاکات.
2. درآمد مشمول مالیات برای املاک وقف یا حبس به همان روش محاسبه می‌شود.
3. در رهن تصرف، راهن مالیات می‌پردازد.
4. اگر موجر مالک نباشد، درآمد مشمول مالیات تفاوت اجاره دریافتی و پرداختی است.
5. خانه‌های سازمانی اشخاص حقوقی با مالیات بر اساس دفاتر قانونی مشمول این ماده نمی‌شوند.
6. واحدهای مسکونی برای سکونت اعضای خانواده مالک اجاری تلقی نمی‌شوند مگر با اثبات اجاره.
7. املاکی که مجاناً به سازمان‌ها داده می‌شود غیر اجاری تلقی می‌شوند.
8. هر واحد آپارتمان به عنوان یک مستغل محاسبه می‌شود.
9. درآمد اجاره اثاثه و ماشین‌آلات هم به درآمد ملک و مالیات تعلق دارد.
10. مستحدثات مستأجر برای مالک بخشی از درآمد مشمول مالیات تلقی می‌شود.
11. هزینه‌های بر عهده مالک که مستأجر انجام می‌دهد به عنوان اجاره بهای غیرنقدی محسوب می‌شود.
12. اجاره پرداختی زمین از مال الاجاره دریافتی کسر می‌شود.
13. در فروش ملک با مهلت تخلیه بدون اجاره، ملک اجاری تلقی نمی‌شود.
14. وزارتخانه‌ها و نهادها مکلف به کسر و پرداخت مالیات اجاره به‌ موقع هستند.
15. واحدهای مسکونی شرکت‌های سازنده قبل از انتقال قطعی اجاری تلقی نمی‌شوند.
16. مالکان مجتمع‌های مسکونی با بیش از سه واحد استیجاری طبق الگوی مصرف معاف از مالیات هستند.
17. تخفیف‌های مختلف برای درآمد اجاره مورد بررسی قرار می‌گیرد.

رویه های قضایی

رأی شماره 30/4/12830 مورخ 1372/11/9 در شفاف سازی اجاره دست دوم که دو نظر وجود دارد؛ که حکم تبصره 9 عام بوده و کلیه اشخاص حقوقی مستأجر خواه دست اول و دوم را مکلف به کسر مالیات می داند و نظر این که چون اجاره دست دوم موجر مالک عین نیست و درآمد او مشمول مالیات قسمت اخیر این ماده نمی شود و هیأت عمومی شورای عالی مالیاتی رأی را اعلام می دارد:

1- نظر اکثریت که اصولا محاسبه هر نوع مالیات مستلزم معلوم و مشخص بودن درآمد و مأخذ مالیات است، صرف نظر از مشکلات فنی مشمول مالیات نیستند.

2- که با عنایت به این ماده و دایر بر تکلیف کسر مالیات درآمد از مال الاجاره و تسلیم آن به موجر کلیه اشخاص علی الاخصوص اجاره دست دوم مکلف به تبعیت هستند.

رأی شماره 201/24 مورخ 1369/6/19 حسب دستور رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور در رفع ابهام از نحوه تعیین مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی دارای درآمد اجاره در دو ملک جداگانه که مستأجرین آن متفاوت می باشند. مالیات بر درآمد هر واحد را مجزا باید حساب کرد و در محاسبه مالیات بر درآمد اجاره می بایسا کل اجاره های یک فرد به عنوان مودی مبنای محاسبه مالیات بر درآمد اجاره واقع گردد.

مطابق رأی شماره 201/10 مورخ 1396/4/10 برخورداری از معافیت موضوع تبصره 11 قانون نیازمند تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر نمی باشد.

ابطال بند ز بخشنامه 13530 مورخ 27/7/1384 سازمان امور مالیاتی که نظر به تبصره 11 ماده فوق درآمد هر شخص ناشی از اجاره واحد مسکونی تا تهران از مجموع 150 متر مربع و در سایر نقاط تا 200 متر مربع از مالیات بر دآمد ناشی از اجاره املاک معاف بوده ولی سازمان خلاف حکم مقنن و با استفاده از این بند موجب محدودیت شده است و لذا این بند ابطال می گردد.