ماده 18 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی

ماده 18 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی: هر گاه پس از صدور حکم اعسار ثابت شود، از مدیون رفع عسرت شده یا مدیون برخلاف واقع خود را معسر قلمداد کرده است، به تقاضای محکومٌ له، محکومٌ علیه تا زمان اجرای حکم یا اثبات حدوث اعسار یا جلب رضایت محکوم ٌله حبس خواهد شد. در این مورد نیز مفاد مواد (۴) و(۵) این قانون مجری است. این حکم در مورد مدیونی که به موجب ماده (۱۱) این قانون برای پرداخت دین او مهلت مناسب تعیین شده یا بدهی او تقسیط گردیده و در زمان مقرر دین خود یا اقساط تعیین شده را نپرداخته است نیز مجری است.

مواد مرتبط

• ماده 4 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
• ماده 5 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
• ماده 11 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
• ماده 16 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
• ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

عبارت «اثبات حدوث اعسار» در این ماده دارای دو مفهوم متضاد است:

الف: اعسار وضع و حال متغیر فرد محکوم‌علیه است. ممکن است اعسار فردی ثابت شود و سپس مالدار شود یا مجدداً وضعیت او دگرگون شود و معسر گردد.

ب: این عبارت دارای دو مفهوم است، یکی اینکه خلاف اظهارات محکوم‌له مبنی بر رفع عسرت ثابت گردد و دیگر اینکه ثابت شود اعسار درست بوده است. به عقیده برخی حقوقدانان استنباط اول صحیح‌تر می‌باشد.

پیشینه

ماده 31 قانون اعسار مصوب 1313 مقرر کرده بود: ((هر گاه معلوم شود پس از صدور حکم اعسار از معسر رفع عسرت شده و مع هذا {با این وجود} از حکم اعسار استفاده کرده، به تقاضای محکوم‌له یا متعهد‌له جزائا تعقیب و به حبس تادیبی تا دو ماه محکوم خواهد شد.))

همانطور که ملاحظه می‌شود در قانون سابق عدم اعلام رفع عسرت جرم محسوب می‌شده و معسر مکلف به رفع اعسار از خود بوده است اما در قانون فعلی عدم اعلام رفع عسرت جرم محسوب نمی‌شود.

نکات توضیحی

حبس موضوع این ماده همان حبس موضوع ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی می‌باشد و با حبس موضوع ماده 16 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی تفاوت دارد که جنبه‌ی کیفری داشت و حبس تعزیری بود. البته کسی که خود را خلاف واقع معسر جلوه داده ابتدائا مطابق ماده 18 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی حبس شده و پس از آن نیز به موجب ماده 16 باید مجازات جرم موضوع ماده 16 را تحمل کند و حبس تعزیری شود. سوال این است که اگر محکوم علیه حبس گردد آیا قبل از اثبات اعسار می‌تواند با ارائه وثیقه یا سپردن تامین یا کفیل از حبس آزاد گردد؟ به نظر می‌رسد با توجه به اینکه حبس موضوع ماده 18 همان حبس موضوع ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است، مشمول همان احکام نیز باشد و لذا با سپردن تامین یا کفیل آزادی محکوم‌علیه معقول است.