ماده ۱۸ قانون داوری تجاری بین المللی

ماده ۱۸ قانون داوری تجاری بین المللی: رفتار مساوی با طرفین

رفتار با طرفین باید به نحو مساوی باشد و به هر کدام از آنان فرصت کافی برای طرح ادعا یا دفاع و ارائه دلایل داده شود.

مواد مرتبط

• ماده ۳۳ قانون داوری تجاری بین‌المللی

مطالعات تطبیقی

ماده ۱۸ قانون نمونه آنسیترال، بیان می‌دارد که باید با طرفین به‌طور برابر رفتار شود و به هر یکی از طرفین فرصت و امکان مناسب دفاع نیز داده شود. این قانون، در قوانین بسیاری از کشورها مورد پیروی قرار گرفته‌است.

در ماده ۳ قانون داوری ۱۹۹۶ انگلیس نیز چنین مقرر شده‌است که: «هیئت داوری می‌بایستی: (الف) نسبت به طرفین منصفانه و بی‌طرفانه رفتار کند و به هر یک از طرفین فرصت معقول برای ارائه دعوا یا دفاع بدهد، و (ب) آیین مناسب با اوضاع و احوال هر قضیه را انتخاب و از ایجاد هزینه‌های غیرضرور و تطویل دادرسی بپرهیزد».

بند ۲ ماده ۱۵ قواعد داوری آی‌سی‌سی نیز بدین موضوع اشاره می‌کند. تحت این عنوان که:«در تمام موارد هیئت داوری بایستی منصفانه و بی‌طرفانه رفتار نماید و اطمینان حاصل کند که هر یک از طرفین فرصت کافی برای ارائه دعوا یا دفاع دارند».

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این امکان برای دیوان داوری فراهم است که در غیاب طرفین، دربارهٔ قواعدی که باید در طول دادرسی اعمال شود، تصمیم‌گیری کند. اصل رفتار برابر نسبت به طرفین و حق درخواست استماع مندرج در مادهٔ فوق، اختیارات وسیع داوران را محدود می‌کند. شایان ذکر است که نقض این اصول، از موارد ابطال رأی داوری است. چراکه، هرچند آمره بودن این ماده صراحتاً بیان نشده‌است، لیکن از فحوی آن چنین برداشت می‌شود که امکان توافق خلاف آن نیست. به عبارت دیگر، دادرسان دادگاه‌ها، به رأی داوری‌ای که بدون توجه به قواعد اساسی عدالت دادرسی از جمله رفتار مساوی با طرفین صادر شده باشد، وقعی نخواهند گذاشت.

نکات توضیحی

چنین گفته شده‌است که: «داور مانند قاضی بایستی مستقل از طرف‌های اختلاف باشد و بی‌طرفانه با رعایت قانون حاکم بر موضوع اختلاف یا با رعایت عدالت و انصاف؛ از وقایع، ادعاها و دفاعیات طرف‌ها آگاه شود و در کوتاه‌ترین زمان حکم موضوع را مستدل و مستند به قانون حاکم بر قضیه به نحوی صادر کند که بتوان حکم را اجرا کرد».

طبق اصل ترافعی بودن رسیدگی داوری، که یکی اصل عام حقوق دادرسی است، طرفین باید بتوانند ادعاها و ادلهٔ خود را مطرح نموده و از ادعاها، دفاعیات و ادلهٔ طرف دیگر نیز مطلع شوند. شایان ذکر است که ابلاغ مناسب و ارائه فرصت کافی برای دفاع به طرفین از سوی داور جهت رعایت اصل ترافعی بودن رسیدگی کافی است. هر چند یکی از طرفین، لایحهٔ دفاعی خود را ارسال نکند یا در جلسهٔ رسیدگی حاضر نشود.