ماده ۱۳ قانون داوری تجاری بین المللی

ماده ۱۳ قانون داوری تجاری بین المللی: تشریفات جرح

۱ - طرفین می‌توانند در مورد تشریفات جرح «داور» توافق نمایند.

۲ - در صورت نبودن چنین توافقی، طرفی که قصد جرح «داور» را دارد باید ظرف ۱۵ روز از تاریخ اطلاع از تشکیل «داوری» یا اطلاع از هر گونه اوضاع و احوال مذکور در بند ۱ ماده ۱۳ دلایل جرح را طی لایحه‌ای به «داور» اعلام کند. «داور» در مورد جرح اتخاذ تصمیم می‌کند، مگر این که «داور» مورد جرح از سمت خود کناره‌گیری کند یا طرف مقابل نیز جرح را بپذیرد.

۳ - جرحی که با رعایت تشریفات بندهای ۱ و ۲ این ماده به عمل آمده‌است اگر مورد قبول قرار نگیرد، طرفی که «داور» را جرح کرده می‌تواند ظرف ۳۰ روز پس از دریافت اخطاریه حاوی تصمیم مربوط به رد جرح، از مرجع موضوع ماده ۶ درخواست نماید که نسبت به جرح، رسیدگی و اتخاذ تصمیم کند. مادام که چنین درخواستی تحت رسیدگی است «داور» می‌تواند جریان داوری را ادامه داده و رأی نیز صادر کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۶ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۱۲ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۱۴ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۱۵ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۱۳ قانون نمونه آنسیترال

توضیح واژگان

• جرح داور: موجبات جرح داور شامل موارد ذیل است: اهلیت، تابعیت، بی‌طرفی، استقلال، شروط مورد توافق طرفین. از طریق جرح داور، می‌توان تقاضای عزل وی را مطرح نمود و چنانچه داور با آیین جرح برکنار شود، اصولاً دیگر امکان دخالت در داوری را ندارد.

• داور: در قوانین ایران و همچنین مقررات بین‌المللی، تعریفی از داور نشده‌است. لیکن می‌توان چنین گفت که در زبان فارسی، به معنای قاضی است. امروزه، به کسی داور گفته می‌شود که سمت قضا در دستگاه دولتی ندارد ولی در مرافعات بالقوه یا بالفعل رسیدگی قضایی کرده، فصل خصومت نموده و رأی می‌دهد. شایان ذکر است که داور، در اصل «دادور» بوده، به معنای صاحب داد و به جهت آسانی تکلم دال دوم آن حذف گردیده‌است. در واقع، داور کسی است که دربارهٔ موضوعی که به او ارجاع شده قضاوت می‌کند و در خصوص این که حق با چه کسی است، اظهارنظر می‌نماید.
• توافق: توافق به معنای تلاقی و اتحاد اراده‌ی دو یا چند شخص نسبت به امری می‌باشد. تمام عقود و قراردادها توافق محسوب می‌شوند.
• داوری: به‌طور کلی، شیوه‌های حل اختلافات، به دو دستهٔ اصلی تقسیم می‌شوند:
  1. الف) رسیدگی قضایی در محاکم (علی‌الاصول شیوهٔ ترافعی)،
  2. ب) شیوه‌های دوستانهٔ مبتنی بر تراضی طرفین دعوی. گروه دوم، شامل داوری، سازش، مراجعه به کارشناس، میانجی‌گری و واقعیت‌یابی است. شایان ذکر است که وجه مشترک تمام این موارد، توافق و تراضی قبلی طرفین است و همین امر، اساس صلاحیت و مشروعیت مرجع رسیدگی مربوط است. داوری در لغت به معنای قضاوت، حکمیت، محاکمه، حکومت و حکم است. به عبارت دیگر، داوری را می‌توان صرف نظر کردن افراد از مداخله مراجع رسمی، در قطع و فصل دعاوی مربوط به حقوق خصوصی خودشان و تسلیم شدن آن‌ها به حکومت خصوصی اشخاصی که از نظر معلومات و اطلاعات فنی یا شهرت به رستگاری و امانت مورد اعتماد آن‌ها هستند، دانست.
• اخطاریه: سندی است که برای اشخاص، در مورد آنچه که اتفاق افتاده، آنچه باید بدانند یا اقدام نمایند، ارسال می‌شود.
• درخواست: درخواست مصدر مرخم درخواستن است که خود از جمله به معنی استدعا کردن و خواهش کردن آمده‌است. در مفهوم اعم به معنای تقاضا بوده و در هر مورد که طرفین یا کارشناسان و … امری را از دادگاه طلب می‌کنند مصداق دارد. در اصطلاح حقوقی نیز، نوشته‌ای است که در آن چیزی از مرجع قضایی خواسته می‌شود. مانند درخواست‌ها در امور حسبی.
• رأی داوری: تصمیم قاطع و الزام‌آور داور یا داوران در خصوص اموری که به آن‌ها ارجاع شده و جنبه نهایی با قضیه اعتبار امر مختومه را دارد، رأی داوری نام دارد.

مطالعات تطبیقی

ماده ۱۳ قانون نمونه آنسیترال نیز، در صورت جرح داور و عدم پذیرش آن، حق مراجعه به دادگاه را برای طرف ذی‌نفع در نظر گرفته‌است.

فلسفه و مبانی نظری

برخورداری از حق رسیدگی عادلانه توسط نهاد دادرسی بی‌طرف و مستقل، شامل داوری نیز می‌باشد. به همین جهت است که تضمین رسیدگی عادلانه با اتخاذ تمهیدات مناسبی از جمله جرح داور، در حقوق ایران مورد توجه قرار گرفته‌است. محدودیت زمانی مقرر در ماده ۱۳ قانون داوری تجاری بین المللی نیز، بدین جهت است که حق جرح داور بدون محدودیت زمانی، چنین نتیجه می‌دهد که طرفی که از موجب جرح آگاه است می‌تواند از آن به عنوان سلاحی برای اعتراض به رأی در طول داوری استفاده کند. به همین جهت است که قرار دادن مهلت برای جرح جهت حمایت و تثبیت داوری ضروری است.

نکات تفسیری دکترین ماده 13 قانون داوری تجاری بین المللی

مستفاد از ماده ۱۳ قانون داوری تجاری بین المللی، آنچه در خصوص آیین رسیدگی به جرح اولویت دارد، اصولاً روشی است که در قرارداد مورد توافق طرفین قرار گرفته‌است. چنانچه قواعد داوری خاصی در قرارداد طرفین درج شده باشد نیز، آیین جرح پیش‌بینی شده در همان قواعد، حاکم خواهد بود. در مقام بیان اهمیت مدت مقرر در ماده ۱۳ قانون داوری تجاری بین المللی، شایان ذکر است که چنانچه پیش از دعوای ابطال، جرح داور به دلیل نقض بی‌طرفی در مدت زمان مقرر در این ماده به عمل آمده باشد و دادگاه نیز بدان پاسخ مثبت داده باشد؛ با یکی از اسباب ابطال رأی داور مواجه خواهیم شد. نکتهٔ دیگر آن که به نظر می‌رسد اگر علل جرح پس از صدور رأی آشکار گردد، دیگر موضوع جرح نمی‌تواند علیه داور مطرح باشد. چراکه، پس از صدور رأی، مأموریت داور در عمل به پایان می‌رسد. همچنین، شایان ذکر است چنانچه موجبات جرح در جریان داوری و پیش از صدور رأی برای طرفین آشکار باشد و از این حق خویش استفاده ننمایند؛ بعداً نمی‌توانند به همان دلایل به رأی اعتراض کنند. چراکه، چنین فرض می‌شود که آنان از این حق خود صرف‌نظر نموده‌اند.

نکات توضیحی ماده 13 قانون داوری تجاری بین المللی

نظر به قراردادی بودن اساس داوری، همانند دیگر مسائل داوری، از قبیل زبان، محل، تعداد داوران و … طرفین در انتخاب آیین جرح نیز، آزاد هستند. نکتهٔ دیگر آن که، مراجع یکسانی برای تصمیم‌گیری در جرح داور، در مقررات داوری پیش‌بینی نشده‌است. در برخی قوانین و مقررات داوری، تصمیم‌گیری در جرح تا صدور رأی داور یا هیئت داوری به تأخیر می‌افتد و پس از آن است که دادگاه صالح تصمیم خواهد گرفت. لیکن در موارد دیگر، جرح در مراحل ابتدایی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 13 قانون داوری تجاری بین المللی

1. طرفین می‌توانند در مورد تشریفات جرح داور توافق کنند.
2. در صورت عدم توافق، درخواست جرح داور باید ظرف ۱۵ روز از تاریخ اطلاع از وضعیت داوری یا اوضاع و احوال مرتبط ارائه شود.
3. دلایل جرح باید به‌صورت لایحه به داور اعلام شود.
4. داور درباره جرح تصمیم می‌گیرد، مگر اینکه خود کناره‌گیری کند یا طرف مقابل جرح را بپذیرد.
5. در صورت رد جرح، طرف درخواست‌کننده می‌تواند ظرف ۳۰ روز پس از اعلام تصمیم از مرجع قانونی درخواست رسیدگی کند.
6. داور می‌تواند در حین رسیدگی به درخواست جرح، فرآیند داوری را ادامه دهد و رأی صادر کند.

مقالات مرتبط

• تعیین مقر در روش‌های جایگزین برخط حل اختلاف