ماده ۳۱ قانون داوری تجاری بین المللی

ماده ۳۱ قانون داوری تجاری بین المللی: ختم رسیدگی

رسیدگی داوری با صدور رأی نهایی یا به موجب دستور «داور» در موارد زیر خاتمه می‌یابد:

1. استرداد دعوا توسط خواهان مگر این که خوانده بدان اعتراض نماید و «داور» برای وی منافع قانونی و موجهی در حل و فصل نهایی اختلاف احراز نماید.
2. عدم امکان یا عدم لزوم ادامه رسیدگی به دلیل دیگر به تشخیص «داور».
3. توافق طرفین در ختم رسیدگی.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۲ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۴۹۵ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۳۲ قواعد داوری آنسیترال

توضیح واژگان

• ختم رسیدگی: در عرف قضایی اصطلاح ختم رسیدگی، در مفهوم ختم دادرسی است.
• داوری: داوری در لغت به معنای قضاوت، حکمیت، محاکمه، حکومت و حکم است. به عبارت دیگر، داوری را می‌توان صرف نظر کردن افراد از مداخله مراجع رسمی، در قطع و فصل دعاوی مربوط به حقوق خصوصی خودشان و تسلیم شدن آن‌ها به حکومت خصوصی اشخاصی که از نظر معلومات و اطلاعات فنی یا شهرت به رستگاری و امانت مورد اعتماد آن‌ها هستند، دانست.
• رأی نهایی: حکم نهایی که به آن رأی نهایی نیز گفته می‌شود، حکمی است که به علت سپری شدن مراحل قانونی رسیدگی یا سپری شدن مدت اعتراض و تجدیدنظر و فرجام، دعوا پایان یافته محسوب می‌شود؛ بنابراین، حکم نهایی حکمی قطعی و غیرقابل فرجام است.
• داور: در قوانین ایران و همچنین مقررات بین‌المللی، تعریفی از داور نشده‌است. لیکن می‌توان چنین گفت که در زبان فارسی، به معنای قاضی است. امروزه، به کسی داور گفته می‌شود که سمت قضا در دستگاه دولتی ندارد ولی در مرافعات بالقوه یا بالفعل رسیدگی قضایی کرده، فصل خصومت نموده و رأی می‌دهد. چنین گفته شده‌است که داور، در اصل «دادور» بوده، به معنای صاحب داد و به جهت آسانی تکلم دال دوم آن حذف گردیده‌است. در واقع، داور کسی است که دربارهٔ موضوعی که به او ارجاع شده قضاوت می‌کند و در خصوص این که حق با چه کسی است، اظهارنظر می‌نماید.
• استرداد دعوا: استرداد دعوا به معنی پس گرفتن، رها کردن، چشم پوشیدن و اعراض می‌باشد و در آیین دادرسی مدنی استرداد دعوی عملی است که در آن خواهان از برخی از اعمال دادرسی چشم می‌پوشد.
• خواهان: خواهان به معنای خواستار، کسی که از دیگری چیزی طلب دارد، آرزومند، مشتاق و مدعی می‌باشد و در دادرسی حقوقی کسی است که چیزی را در دادگاه به ضرر دیگری می‌خواهد.
• خوانده: هر شخص حقیقی یا حقوقی که ادعای خواهان علیه اوست و قول او موافق اصل و ظاهر است، خوانده نام دارد. به عبارت دیگر، در حقوق به مدعی علیه یا کسی که توسط خواهان دعوایی در محاکم دادگستری علیه او طرح شده باشد، از جنبه حقوقی خوانده می‌گویند.
• توافق: به معنای تلاقی و اتحاد اراده‌ی دو یا چند شخص نسبت به امری می‌باشد. تمام عقود و قراردادها توافق محسوب می‌شوند.

مطالعات تطبیقی

در بند ۱ ماده ۳۲ قواعد داوری آنسیترال چنین مقرر شده‌است که:«دیوان داوری، حق دارد علاوه بر احکام نهایی، قرار موقت، قرار اعدادی و رأی جزئی در مورد بخشی از دعوا صادر نماید».

نکات تفسیری دکترین ماده 31 قانون داوری تجاری بین المللی

مستفاد از ماده ۳۱ قانون داوری تجاری بین المللی، رأی داوری ممکن است نهایی یا غیرنهایی باشد. مقصود از نهایی شدن رأی داوری، عدم امکان هر گونه اعتراض عادی و حتی فوق‌العاده به اعتبار رأی داوری است. نکتهٔ دیگر آن که، رأی داوری دارای اعتبار امر مختوم است. بدین معنا که این امکان برای طرفین وجود ندارد که مجدداً به همین سبب، طرح دعوا نمایند. لیکن چنانچه ختم رسیدگی بدون صدور رأی نهایی داوری اعلام گردد؛ چنین تصمیمی از اعتبار امر مختوم برخوردار نیست و به همین جهت، طرح دعوای متعاقب طرفین ممکن خواهد بود.

نکات توضیحی ماده 31 قانون داوری تجاری بین المللی

در خصوص بند نخست ماده ۳۱ قانون داوری تجاری بین المللی، چنین بیان شده‌است که استرداد دعوا توسط خواهان در وضعیت‌های ذیل قابل پیش‌بینی است:

الف) اقامه دعوای اصلی توسط خواهان و عدم اقامهٔ دعوای تقابل توسط خوانده: با درخواست خواهان، دعوا قابل استرداد است.

ب) درخواست استرداد دعوای اصلی توسط خواهان و رضایت خوانده به استرداد دعوای متقابل: هم دعوای اصلی و هم دعوای متقابل، مسترد می‌گردد.

ج) درخواست استرداد دعوای اصلی توسط خواهان و موافقت خوانده به استرداد دعوای اصلی: در این صورت چنانچه خوانده از هیئت داوری تقاضای رسیدگی به دعوای تقابل را داشته باشد، دادرسی در دعوای تقابل ادامه خواهد یافت.

همچنین، لازم است ذکر شود، اصولاً در رأیی که طبق آن اختلاف طرفین، به‌طور قطعی حل و فصل شده‌است، عبارت «رأی داوری نهایی» توسط دیوان داوری، قید می‌گردد.

نکتهٔ دیگر آن که فرایند صدور دستور ختم رسیدگی، شامل موارد ذیل است:

1. هیئت داوری ادامهٔ رسیدگی را غیرلازم یا غیرممکن بداند،
2. قصد هیئت داوری مبنی بر خاتمه دادن رسیدگی به طرفین ابلاغ گردد،
3. در صورت وجود اعتراض طرفین، این اعتراض توسط هیئت داوری دریافت شود،
4. پس از بررسی اعتراض، نظر هیئت داوری بر غیرموجه بودن اعتراض باشد.

مستند به ماده ۳۲ قانون داوری تجاری بین‌المللی، طرفین می‌توانند ظرف ۳۰ روز، از تاریخ ابلاغ رأی نهایی درخواست اصلاح، تکمیل یا تفسیر رأی را داشته باشند. با انجام این موارد، ظرف ۹۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی، هیئت داوری منحل خواهد شد. در نهایت شایان ذکر است که با صدور رأی داور و فراغت او از رسیدگی، وی استحقاق دارد که تمام دستمزد خویش را دریافت دارد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 31 قانون داوری تجاری بین المللی

1. رسیدگی داوری با صدور رأی نهایی خاتمه می‌یابد.
2. داور می‌تواند با صدور دستور رسیدگی را خاتمه دهد.
3. استرداد دعوا توسط خواهان یکی از موارد خاتمه رسیدگی است، مگر اینکه خوانده اعتراض کند و داور برای او منافع قانونی و موجهی بیابد.
4. عدم امکان یا عدم لزوم ادامه رسیدگی می‌تواند به تشخیص داور دلیلی برای ختم رسیدگی باشد.
5. توافق طرفین برای ختم رسیدگی تحت نظر داور امکان‌پذیر است.

مقالات مرتبط

• استقلال شرط داوری در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون داوری تجاری بین المللی با مطالعه قانون نمونه داوری آنسیترال