ماده ۳۳ قانون داوری تجاری بین المللی

ماده ۳۳ قانون داوری تجاری بین المللی: درخواست ابطال رأی

۱ - رأی داوری در موارد زیر به درخواست یکی از طرفین توسط دادگاه موضوع ماده ۶ قابل ابطال است:

الف - یکی از طرفین فاقد اهلیت بوده باشد.

ب - موافقتنامه داوری به موجب قانونی که طرفین بر آن موافقتنامه حاکم دانسته‌اند معتبر نباشد و در صورت سکوت قانون حاکم، مخالف صریح قانون ایران باشد.

ج - مقررات این قانون در خصوص ابلاغ اخطاریه‌های تعیین داور یا درخواست داوری رعایت نشده باشد.

د - درخواست کننده ابطال، به دلیلی که خارج از اختیار او بوده، موفق به ارائه دلایل و مدارک خود نشده باشد.

ه- «داور» خارج از حدود اختیارات خود رأی داده باشد. چنانچه موضوعات مرجوعه به داوری قابل تفکیک باشد، فقط آن قسمتی از رأی که خارج از حدود اختیارات «داور» بوده، قابل ابطال است.

و - ترکیب هیئت داوری یا آیین دادرسی مطابق موافقتنامه داوری نباشد یا در صورت سکوت یا عدم وجود موافقتنامه داوری، مخالف قواعد مندرج در این قانون باشد.

ز - رأی داوری مشتمل بر نظر موافق و مؤثر داوری باشد که جرح او توسط مرجع موضوع ماده ۶ پذیرفته شده‌است.

ح - رای داوری مستند به سندی بوده باشد که جعلی بودن آن به موجب حکم نهایی ثابت شده باشد.

ط - پس از صدور رأی داوری مدارکی یافت شود که دلیل حقانیت معترض بوده و ثابت شود که آن مدارک را طرف مقابل مکتوم داشته یا باعث کتمان آن‌ها شده‌است.

۲ - در خصوص موارد مندرج در بندهای (ح) و (ط) این ماده، طرفی که از سند مجعول یا مکتوم متضرر شده‌است، می‌تواند پیش از آن که درخواست ابطال رأی داوری را به عمل آورد، از «داور» تقاضای رسیدگی مجدد نماید، مگر در صورتی که طرفین به نحو دیگری توافق کرده باشند.

۳ - درخواست ابطال رای موضوع بند ۱ این ماده ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ رای داوری اعم از رای تصحیحی، تکمیلی یا تفسیری به معترض، باید به دادگاه موضوع ماده ۶ تقدیم شود، و الا مسموع نخواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۴ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۲ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۳ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۶ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۸ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۱۸ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۳۲ قانون داوری تجاری بین‌المللی
• ماده ۱۹۰ قانون مدنی

مطالعات تطبیقی

مشابه بند ز مندرج در مادهٔ فوق، در قانون نمونه آنسیترال یا کنوانسیون نیویورک، وجود ندارد. چراکه طبق استانداردهای پذیرفته شده در اسناد بین‌المللی، تنها دیوان داوری یا سازمان داوری صلاحیت تصمیم‌گیری در خصوص جرح داور را دارد و به همین دلیل، دادگاه نباید در این موضوع دخالت کند.

در خصوص مهلت اعتراض به رأی داوری نیز، چنین بیان شده‌است که مهلت مزبور در سوئیس ۳۰ روز پس از ابلاغ رأی داوری خواهد بود.

نکات تفسیری دکترین ماده 33 قانون داوری تجاری بین المللی

در خصوص مادهٔ فوق، موارد ذیل حائز اهمیت است:

اولاً، چنین بیان شده‌است که رأی داوری یک سند خصوصی به حساب می‌آید و به همین جهت است که همیشه در معرض درخواست ابطال در مقابل دادگاه‌های دولتی قرار دارد.

ثانیاً، نظر به استعمال لفظ «درخواست» در این ماده، درخواست ابطال رأی داوری تابع مقررات مربوط به «دادخواست» نیست.

عدم اهلیت طرفین در قرارداد داوری، بی‌اعتباری آن را در پی دارد. در این خصوص شایان ذکر است که در رویهٔ داوری‌های بین المللی، ایرادات عدم اهلیت به استناد ممنوعیت‌های موجود در قوانین داخل کشورها را، با استناد به اصولی مانند حسن‌نیت، منع سوءاستفاده از حق و نظم عمومی فراملی رد می‌کنند.

ثالثاً، چنانچه طرفین، در خصوص قواعد رسیدگی و آیین آن توافق کرده باشند، دیوان داوری نباید از حدود آن تجاوز نماید. در غیر این صورت، مستند به ماده ۳۳ قانون داوری تجاری بین المللی، رأی داوری قابل ابطال خواهد بود.

رابعاً، مستفاد از مادهٔ فوق، مهلت درخواست ابطال رأی، سه ماه است و با انقضای آن، درخواست ابطال مسموع نخواهد بود.

نکات توضیحی ماده 33 قانون داوری تجاری بین المللی

این ماده بیانگر این امر است که قانونگذار فرصت لازم جهت جلوگیری از اجرای رأی مخدوش یا معیوب را به محکوم‌علیه داده‌است. جهات اعتراض به رأی داوری را می‌توان به پنج گروه تقسیم نمود:

1. بی‌اعتباری موافقتنامه داوری (بندهای الف و ب ماده ۳۳)
2. عدم رعایت موازین دادرسی صحیح و حق دفاع (بندهای ج، د، و ماده ۳۳)
3. خروج داور از حدود صلاحیت خود (بند ه ماده ۳۳)
4. مواردی که از موجبات اعاده دادرسی است (بندهای ح، ط ماده ۳۳)
5. رأی داوری که جرح وی پذیرفته شده باشد (بند ز ماده 33).

باید توجه داشت که طرح درخواست ابطال در مراجع قضایی، تعلیق رسیدگی داور را در پی نخواهد داشت.

انتقادات

چنین بیان شده‌است که در مادهٔ فوق، بیان نشده‌است که معیار اهلیت یا عدم اهلیت طرفین طبق چه قانونی است. در این صورت، به نظر می‌رسد که دادگاه ایران چاره‌ای جز مراجعه به قانون خود (به عنوان قانون مقر دادگاه)، برای تشخیص اهلیت ندارد.

عدم قابلیت اعاده دادرسی آرای داوری

• با توجه به اینکه در قانون آیین دادرسی مدنی اعاده دادرسی از آرای داوری پیش بینی نشده است، اساسا اعاده دادرسی از آرای داوری ممکن نیست؛ مگر در مورد آرای مشمول قانون داوری تجاری بین المللی مصوب ۱۳۷۶ که موضوع مشمول بند ۲ ماده ۳۳ آن قانون باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 33 قانون داوری تجاری بین المللی

1. رأی داوری به درخواست یکی از طرفین قابل ابطال است.
2. یکی از دلایل ابطال رأی، فقدان اهلیت یکی از طرفین است.
3. معتبر نبودن موافقتنامه داوری طبق قانون حاکم تعیین‌شده توسط طرفین می‌تواند موجب ابطال باشد.
4. عدم رعایت مقررات ابلاغ اخطاریه‌های تعیین داور یا درخواست داوری از دلایل ابطال است.
5. عدم توانایی در ارائه دلایل به دلایلی خارج از کنترل درخواست‌کننده، می‌تواند موجب ابطال رأی شود.
6. رأی داوری خارج از حدود اختیارات داور قابل ابطال است.
7. ترکیب نادرست هیئت داوری یا آیین دادرسی مخالف موافقتنامه داوری می‌تواند رأی داوری را باطل کند.
8. اگر رأی داوری بر اساس نظر مؤثر داوری باشد که جرح او پذیرفته شده، رأی باطل است.
9. استفاده از سند جعلی در رأی داوری و اثبات نهایی آن می‌تواند رأی را باطل کند.
10. کشف مدارکی پس از صدور رأی که دلیل حقانیت معترض بوده و ثابت شود که طرف مقابل عمداً آن را پنهان کرده، موجب ابطال است.
11. متضرر از سند مجعول یا مکتوم می‌تواند قبل از درخواست ابطال، رسیدگی مجدد را از داور درخواست کند.
12. درخواست ابطال رأی ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ باید به دادگاه موضوع ماده ۶ ارائه شود.

مقالات مرتبط

• اصول حقوقی حاکم بر داوری سازمان جهانی مالکیت فکری
• ماهیت حقوقی داوری
• بررسی روش‌های فوق‌العادۀ شکایت از رأی داوری؛ بازبینی مفهوم نهایی‌بودن آرای داوری در نظام حقوقی ایران
• تفسیر مضیق اختیار دادگاه در اجرای آرای داوری خارجی؛ هماهنگی با مشی حمایتی کنوانسیون شناسایی و اجرای داوری خارجی نیویورک
• بی طرفی مقرّ داوری بین المللی در امر اثبات دعوا؛ «مطالعة تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس
• استقلال شرط داوری در قراردادهای تجاری بین المللی

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/1402/1296 مورخ 1402/08/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه