ماده ۱۷ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری

ماده ۱۷ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری: شعب دیوان به شکایتی رسیدگی می‌کنند که شخص ذی‌نفع یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی، رسیدگی به شکایت را برابر قانون، درخواست کرده باشد.

تبصره ۱ (الحاقی ۱۰ˏ۰۲ˏ۱۴۰۲)ـ دادستانی کل کشور، سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات کشور در حدود اختیارات قانونی خود، صلاحیت طرح شکایت نسبت به موضوعاتی که متضمن تضییع حقوق عمومی است و رسیدگی به آن برابر ماده (۱۰) این قانون در صلاحیت دیوان عدالت اداری قرار دارد را دارند. این مراجع از پرداخت هزینه دادرسی معافند و حق تجدید نظرخواهی دارند و رسیدگی به شکایت مذکور با رعایت مصادیق اهم لازم الرعایه خارج از نوبت انجام می‌شود.

تبصره ۲ (الحاقی ۱۰ˏ۰۲ˏ۱۴۰۲)ـ سازمان‌های مردم نهادی که موضوع فعالیت آنها طبق اساسنامه مربوط، در زمینه حمایت از حقوق عامه از قبیل امر به معروف و نهی از منکر و موضوعات محیط زیستی، منابع طبیعی، میراث فرهنگی، بهداشت عمومی و حمایت از حقوق شهروندی است، می‌توانند در خصوص موضوعات تخصصی مرتبط با فعالیت خود، نسبت به غیرقانونی بودن تصمیمات و اقدامات یا خودداری از انجام وظیفه مقامات و مراجع موضوع ماده (۱۰) این قانون که متضمن تضییع حقوق عمومی است در دیوان طرح شکایت کنند و حق تجدید نظرخواهی دارند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

علی رغم رویه غالب دیوان عدالت اداری مبنی بر پذیرش شکایات َخاص حقیقی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی به عنوان خوانده، باید خاطر نشان ساخت که دیوان در مواردی از رای وحدت رویه خود عدول کرده و شکایات برخی از اشخاص حقوقی حقوق عمومی یا به عبارت دیگر واحد های دولتی را نیز پذیرفته است. این تشتت در آرا و عمل دیوان را می توان ناشی از عدم تعریف دقیق از مفهوم دولت و واحد های دولتی و ماهیت فعالیت آنها قلمداد کرد.