ماده ۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری

ماده ۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری: در اجرای اصل یکصد و هفتاد و سوم (۱۷۳) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور رسیدگی به شکایات، تظلّمات و اعتراضات مردم نسبت به مأموران، واحدها و آیین‌نامه‌های دولتی خلاف قانون یا شرع یا خارج از حدود اختیارات مقام تصویب کننده، دیوان عدالت اداری که در این قانون به اختصار «دیوان» نامیده می‌شود زیر نظر رئیس قوه قضائیه تشکیل می‌گردد.

• مشاهده ماده بعدی

اصول و مواد مرتبط

• اصل ۱۷۳ قانون اساسی

فلسفه و مبانی نظری

مستفاد از ماده‌ی فوق، هدف از تأسیس دیوان عدالت اداری رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم نسبت به مأموران، واحدها یا آیین‌نامه‌های اداری و احقاق حقوق آن‌هاست. نکته‌ی دیگر آن که دیوان به عنوان بخشی از قوه قضائیه دارای تشکیلات وسیعی است که می‌تواند از هر جهت قوه مجریه را به محاکمه بکشاند. این اقتدار دولت را از مصونیت خارج و حق تظلم و دادخواهی را به مردم اعطا می‌نماید.

نکات توضیحی

دیوان عدالت اداری یک دادگاه تخصصی است که به دعوای مردم علیه دولت رسیدگی می‌کند. رسیدگی به دعاوی اداری، امری تخصصی است و باید ارزان باشد و با سرعت انجام شود. همچنین، شایان ذکر است که دیوان عدالت اداری در تهران مستقر است و تعداد شعب آن، به پیشنهاد رئیس قوه قضائیه و تابع دادرسی خاص و ویژه است. نکته مهم دیگر این است که دعوای دولت علیه مردم در دیوان عدالت اداری قابل رسیدگی نمی‌باشد.

رویه‌های قضایی

• نظریه شماره 7/1400/318 مورخ 1400/05/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مرجع رفع ابهام از رای در قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره حدود صلاحیت دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره ۱۴۰۱۰۶۳۹۰۰۰۰۱۳۶۶۹۹)

رویه های قضایی

• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح رسیدگی به دعاوی ادارات دولتی علیه یکدیگر (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۱۰۷۰۱۳۷۵)