اصل ۷۶ قانون اساسی: تفاوت میان نسخه‌ها
(ابرابزار) |
جز (added Category:قوه مقننه using HotCat) |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
[[رده:اصول قانون اساسی]] | [[رده:اصول قانون اساسی]] | ||
[[رده:قوه مقننه]] | |||
نسخهٔ ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۳:۲۱
اصل ۷۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد.
توضیح واژگان
تمام امور کشور: عبارت تمام امور کشور را از حیث ادبی می‌توان به معنای کلیه امور سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دانست.[۱]
پیشینه
اصل ۳۳ متمم قانون اساسی مشروطه: «هریک از مجلسین حق تحقیق و تفحص در هر امری از امور مملکتی دارند».
مطالعه تطبیقی
اصل ۴۰ قانون اساسی بلژیک مصوب Each house has the right of inquiry :۱۸۳۱
فلسفه و مبانی نظری اصل
مبنای اصل نظارت پارلمان یا حق تحقیق و تفحص اصل ۷۶ ق. ا را می‌توان ایجاد اهرم فشاری برای قوه مقننه دانست؛ تا قوای دیگر ار از اعمال خلاف بازدارند. امروزه وظیفه نظارتی قوه مقننه در تمامی نظام‌های نوین حقوق اساسی مورد پذیرش قرار گرفته‌است.[۲]
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
من جمله محدودیت‌های وارده بر اصل ۷۶ ق. ا را می‌توان تحقیق و تفحص در رابطه با قوه قضائیه دانست؛ چرا که در این صورت اصل ۱۵۶ ق. ا مورد تهدید قرار می‌گیرد؛ به بیانی دیگر در صورت تحقیق و تفحص اصل استقلال قاضی و دستگاه قضا تهدید خواهد شد.[۳]
رویه‌های حکومتی
- نظریه تفسیری شماره ۲۸۱۳ تاریخ ۱۳۶۰/۰۴/۰۳: «حق مذکور در اصل ۷۶ قانون اساسی در حقوق مجلس شورای اسلامی است و نمایندگان این حق را ندارند.»[۴]
- نظر تفسیری شماره ۳۰۹۳ مورخ ۸ /۵ /۱۳۶۰: «از دقت در اصول ۷۶، ۸۴، ۸۸، ۱۳۴، ۱۳۷ قانون اساسی استفاده می‌شود که دولت و وزراء در برابر مجلس و نمایندگان مجلس مسئولند و سؤال نمایندگان باید در مجلس به آن پاسخ داده شود و به غیر این صورت سؤال نمایندگان از دولت و هر مقام اجرائی دیگر و پاسخ آنها حکم سئوال و پاسخ‌های عادی را دارد.»
- نظریه تفسیری شماره ۲۴۳۹ تاریخ ۱۳۶۱/۰۱/۱۷: «اصل ۷۶ قانون اساسی مربوط به مجلس شورای اسلامی است نه آحاد نمایندگان و اصل ۸۴ نیز ناظر به حق اظهارنظر نمایندگان است. البته طبق اصل ۸۸ نماینده مجلس حق دارد از وزیر سؤال نماید و از او توضیح بخواهد و به هر حال از این اصول و سایر اصول قانون اساسی استفاده نمی‌شود که نماینده مجلس شورای اسلامی بتواند در امور اجرایی مربوط به انتخاب کنندگان خود دخالت کند و برای انجام آنها با ارگان‌های دولتی قرارداد یا موافقتنامه ای امضاء کند.» [۵]
- نظریه تفسیری شماره ۳۳۰۸ تاریخ ۱۳۶۷/۱۰/۰۳: «اصل ۷۶ قانون اساسی شامل مواردی از قبیل مقام معظم رهبری، مجلس خبرگان و شورای نگهبان که مافوق مجلس شورای اسلامی می‌باشند نمی‌شود.» [۶]
اصول مرتبط
اصل ۵۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
اصل ۵۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
اصل ۵۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
اصل ۸۵ قانون اساسی جمهوری اسلام ایران.
اصل ۸۸ قانون اساسی جمهوری اسلام ایران.
اصل ۸۹ قانون اساسی جمهوری اسلام ایران.
اصل ۹۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
منابع
- ↑ نشریه دادرسی، شماره 49، فروردین و اردیبهشت 1383. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1925976
- ↑ نشریه دادرسی، شماره 49، فروردین و اردیبهشت 1383. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1925908
- ↑ اندیشه صادق شماره 11 و 12 تابستان و پاییز 1382. ایرانچاپ، 1382. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2161752
- ↑ مجموعه نظریات شورای نگهبان 17 (تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی) به انضمام استفساریه‌ها و تذکرات 1388-1359. چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4917380
- ↑ مجموعه نظریات شورای نگهبان 17 (تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی) به انضمام استفساریه‌ها و تذکرات 1388-1359. چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4918324
- ↑ مجموعه نظریات شورای نگهبان 17 (تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی) به انضمام استفساریه‌ها و تذکرات 1388-1359. چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4921620