اصل ۳۳ قانون اساسی

اصل ۳۳ قانون اساسی: هیچ‏كس را نمی‏توان از محل اقامت خود تبعید كرد یا از اقامت در محل مورد علاقه ‏اش ممنوع یا به اقامت در محلی مجبور ساخت، مگر در مواردی كه قانون مقرر می‏دارد.

• مشاهده اصل قبلی
• مشاهده اصل بعدی

اصول و مواد مرتبط

• اصل ۲۲ قانون اساسی
• اصل ۳۲ قانون اساسی
• اصل ۳۷ قانون اساسی
• اصل ۳۹ قانون اساسی

توضیح واژگان

• محل اقامت: محل اقامت، محلی است که شخص در آن جا سکونت دارد و مرکز مهم امور او نیز است.
• تبعید: عبارت است از اخراج مجرم از محل ارتکاب بزه یا از اقامتگاه وی، در صورتی که این دو، متفاوت باشد او را از هر دو محل دور کرده و به جای دیگر می‌فرستند.
• قانون: اصل، رسم، شکل، قاعده، طریقه، نظم، دستور، آداب، آیین و شریعت از جمله موارد متعددی است که در کتب لغت فارسی برای معنای لغوی «قانون» اقامه گردیده‌است. در مقام ارائه تعریف این واژه چنین مقرر گردیده‌است: قانون به ضابطه‌ای کلی گفته می‌شود که بر افرادی منطبق و حکم همه آن افراد از آن ضابطه شناخته می‌شود.

پیشینه

اصل 14 متمم قانون اساسی مشروطه چنین بیان می‌دارد: «هیچ یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی‌بلد یا منع از اقامت در محلی یا مجبور به اقامت محل معینی نمود مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.». همچنین در اصل ۴۳ نخستین پیش نویس رسمی قانون اساسی این گونه آمده‌است: هیچ‌یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی بلد کرد یا از اقامت در محلی منع یا مجبور به اقامت در محلی ساخت، مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.

نکات تفسیری دکترین اصل 33 قانون اساسی

تبعید افراد از محل اقامت خود باید طبق قانون و ضوابط مقرر در آن باشد.اصل ۳۳ ق. ا روشنگر این مطلب است که قانون اساسی اقامتگاه افراد را محترم شناخته علی‌الخصوص در رابطه با تبعید یا منع از اقامت یا اجبار به اقامت، صراحت حکم قانون موید این مطلب است.در رابطه با مصونیت و آزادی مسکن باید گفت افراد در انتخاب محل سکونت خود آزادند و نمی‌توان کسی را به اقامت در محلی مجبور یا از سکونت در جایی ممنوع کرد مگر به موجب قانون، که گاهی ممنوعیت سکونت در محلی به عنوان مجازات در نظر گرفته می‌شود. دخالت قانون در اقامت اجباری یا منع اقامت در محل معین و تبعید به منظور اقدام تأمینی و مجازات را می‌توان در ارتباط نزدیک با نظم عمومی و حمایت از آزادی دیگران دانست. در حقوق بین‌الملل خصوصی اقامتگاه افراد را می‌توان به اقامتگاه ارادی و اقامتگاه اجباری تقسیم نمود.

نکات توضیحی اصل 33 قانون اساسی

آزادی رفت و آمد ممکن است یک حق بشری روشن و حداقلی به نظر برسد اما حقیقتا یکی از بنیادی ترین حقوق بشر است که در صورت نقض آن مشکلات بی شمار و رنج ها و مشقت های بسیاری بر افراد تحمیل می شود. برای نمونه بدون آزادی خروج از کشور ممکن است افراد به لحاظ سیاسی مورد سرکوب واقع شوند یا از رعایت مذهبشان و بهره مندی از حق کار و تحصیل امتناع شود. بنابر این انکار آن درون مرزهای داخلی و بین المللی اثرات زیادی بر سایر حقوق بنیادین بشر بر جای خواهد گذاشت.

نکات توصیفی هوش مصنوعی اصل 33 قانون اساسی

1. هر فرد حق دارد محل اقامت خود را خود انتخاب کند و به اختیار و علاقه شخصی در آن سکونت کند.
2. تبعید یا اجبار به اقامت در مکانی دیگر نیازمند پایه قانونی است و بدون وجود قانون، امکان‌پذیر نیست.
3. ممنوعیت از اقامت در محل مورد علاقه‌ی فرد تنها طبق موارد قانونی می‌تواند اعمال شود.
4. اصل بر آزادی اقامت افراد است و هر گونه محدودیت باید مستند به قانون باشد.
5. این اصل به حمایت از آزادی‌های فردی و حقوق شهروندی تاکید دارد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• آیه اصلی: آیه 13 سوره ابراهیم وَ قَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ لَنُخْرِجَنَّکُمْ مِنْ أَرْضِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِی مِلَّتِنَا ۖ فَأَوْحَیٰ إِلَیْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِکَنَّ الظَّالِمِینَ

• پیامبر اکرم (ص) در این رابطه می فرمایند: همه سرزمین ها متعلق به خداست و بندگان همه بنده خدایند. پس هر جا که خیر و سعادت شما در آن است اقامت کنید.

رویه های قضایی

• رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال آیین نامه وزارت بهداری، در مورد قسمت اقامت اجباری خارج از مرکز موضوع ماده ۳ بند الف

• رای شعبه اول دادگاه عالی انتظامی قضات شماره دادنامه ۲۵۱ مورخ 1369/10/16 «... اصولاً ممنوع الخروج نمودن خوانده تجویز نشده و اصل 33 قانون اساسی نیز مبین همین معنی است، لذا دستور ممنوع الخروج کردن خوانده دعوی از طرف دادرس دادگاه مدنی خاص به عذر اینکه نامبرده برای مواجهه با خواهان باید در دسترس باشد...»

مقالات مرتبط

• تأثیر رویه قضایی دادگاه اروپایی حقوق بشر بر چگونگی تحدید حقوق و آزادی های اساسی در قانون اساسی ایران
• مطالعه تطبیقی نمودهای قاعده تحذیر در حقوق کیفری ایران ، سوریه و لبنان
• آیین دادرسی افتراقی در پولشویی با رویکرد امنیت گرایی
• قابلیت دادخواهی حق مسکن در نظام بین‌المللی حقوق بشر و حقوق ایران
• سازوکار نظارت بر نقض اصول مربوط به حقوق ملت در ساختار حقوق اساسی ایران
• بررسی موازین حقوقی حاکم بر حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق ایران
• چالش های جدید اصول حاکم بر حقوق کیفری
• نظارت اساسی بر همه‌پرسی تقنینی در ایران و ایتالیا
• حریم خصوصی تابعان و پیوند آن با قضا، فقه، اخلاق و سیاست جنائی
• مطالعه تطبیقی سیاست جنایی ایران و مصر نسبت به ربا
• ضرب زوجه به وسیله زوج در آیه ۳۴ سوره نساء؛ از مفهوم تا اجرا
• بررسی فقهی حقوقی فساد مالی در آئینه سیاست جنایی تقنینی ایران