اصل ۳۷ قانون اساسی: تفاوت میان نسخه‌ها
(ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اصل ۳۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران''': اصل، برائت است و هیچ‌کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود، مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد. | '''اصل ۳۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران''': اصل، برائت است و هیچ‌کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود، مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد. | ||
== مطالعات فقهی == | |||
=== سوابق فقهی === | |||
در حقوق اسلام به استناد آیاتی چون آیات 77 و 78 سوره یوسف و اصل عملیه برائت می توان به پذیرش و اعطای جایگاهی رفیع برای فرض برائت حکم کرد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه ها، قوانین|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=نامه هستی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4460708|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=ایمانی|نام۲=امیررضا|نام خانوادگی۲=قطمیری|چاپ=1}}</ref> | |||
اسلام برای نخستین بار اصل برائت را از طریق قائده "درأ" و " قبح عقاب بلا بیان" جاری ساخت. که به موجب آن انسانها از مصونیت و تامین اجتماعی کافی برخوردار شدند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد فقه (جلد چهارم) (بخش جزایی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=871924|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=13}}</ref> | |||
=== مستندات فقهی === | |||
آیه 83 سوره بقره و آیه 30 سوره حج را می توان از مستندات فقهی اصل برائت برشمرد. همچنین امام صادق (ع)در حدیثی به محمد بن فضل می فرماید: گوش و دیده ات را در مورد برادر خویش تکذیب کن. اگر پنجاه تن بگویند که وی چنان گفت و او بگوید من نگفته ام سخن وی را درست پندار و آن دیگران را باور مکن. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد فقه بخش مدنی (جلد دوم) (مالکیت و مسئولیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1698844|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=28}}</ref> | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | |||
در اصل 37 قانون اساسی اصل برائت در یکی از مهمترین زمینه ها یعنی حقوق کیفری شناسایی می شود و نتیجه آن تکلیف قانونگدار در رعایت این اصل همچنین نتیجه منطقی دیگر آن در مقام تفسیر قوانین است که باید این اصل در تفسیر قوانین نیز رعایت گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد سوم) (حقوق خصوصی و اسلامی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1089184|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> اصل برائت از اصول عملیه است که هنگام شک در اصل تکلیف و دست نیافتن به دلیل معتبر از کتاب، سنت، عقل و یا اجماع به آن رجوع می شود و نتیجه آن برداشته شدن مسئولیت تکلیف مجهول از عهده مکلف است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2624244|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=3}}</ref>بنابراین هر کسی تا جرمی درباره اش ثابت نشده محکوم به برائت است و برای مجرم شناخته شدن هر انسانی، لازم است دادگاه صالح علیه او حکم صادر کند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق اساسی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3212348|صفحه=|نام۱=آیت اله عباسعلی|نام خانوادگی۱=عمیدزنجانی|چاپ=3}}</ref> با این وجود ذکر این نکته ضروریست که گرچه آزادی لازمه وجودی انسان و برای همگان لازم الحترام است و تعرض بدان نارواست اما تجاوز افراد به حقوق یکدیگر موجب پذیرش و تاسیس اصل مسئولیت کیفری و اعمال محدودیت بر این آزادی است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4160224|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=هاشمی|چاپ=1}}</ref> | |||
== اصول و مواد مرتبط == | |||
بند 14 [[اصل ۳ قانون اساسی|اصل 3 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۲۰ قانون اساسی|اصل 20 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۲۲ قانون اساسی|اصل 22 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۲۳ قانون اساسی|اصل 23 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۲۵ قانون اساسی|اصل 25 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۳۲ قانون اساسی|اصل 32 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۳۳ قانون اساسی|اصل 33 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۳۶ قانون اساسی|اصل 36 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۳۸ قانون اساسی|اصل 38 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۱۵۶ قانون اساسی|اصل 156 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۱۶۷ قانون اساسی|اصل 167 قانون اساسی]] | |||
[[اصل ۱۶۹ قانون اساسی|اصل 169 قانون اساسی]] | |||
[[ماده ۴ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده 4 قانون آیین دادرسی کیفری]] مصوب 1392 | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱۳ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۳۲
اصل ۳۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: اصل، برائت است و هیچ‌کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود، مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد.
مطالعات فقهی
سوابق فقهی
در حقوق اسلام به استناد آیاتی چون آیات 77 و 78 سوره یوسف و اصل عملیه برائت می توان به پذیرش و اعطای جایگاهی رفیع برای فرض برائت حکم کرد. [۱]
اسلام برای نخستین بار اصل برائت را از طریق قائده "درأ" و " قبح عقاب بلا بیان" جاری ساخت. که به موجب آن انسانها از مصونیت و تامین اجتماعی کافی برخوردار شدند. [۲]
مستندات فقهی
آیه 83 سوره بقره و آیه 30 سوره حج را می توان از مستندات فقهی اصل برائت برشمرد. همچنین امام صادق (ع)در حدیثی به محمد بن فضل می فرماید: گوش و دیده ات را در مورد برادر خویش تکذیب کن. اگر پنجاه تن بگویند که وی چنان گفت و او بگوید من نگفته ام سخن وی را درست پندار و آن دیگران را باور مکن. [۳]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در اصل 37 قانون اساسی اصل برائت در یکی از مهمترین زمینه ها یعنی حقوق کیفری شناسایی می شود و نتیجه آن تکلیف قانونگدار در رعایت این اصل همچنین نتیجه منطقی دیگر آن در مقام تفسیر قوانین است که باید این اصل در تفسیر قوانین نیز رعایت گردد. [۴] اصل برائت از اصول عملیه است که هنگام شک در اصل تکلیف و دست نیافتن به دلیل معتبر از کتاب، سنت، عقل و یا اجماع به آن رجوع می شود و نتیجه آن برداشته شدن مسئولیت تکلیف مجهول از عهده مکلف است. [۵]بنابراین هر کسی تا جرمی درباره اش ثابت نشده محکوم به برائت است و برای مجرم شناخته شدن هر انسانی، لازم است دادگاه صالح علیه او حکم صادر کند. [۶] با این وجود ذکر این نکته ضروریست که گرچه آزادی لازمه وجودی انسان و برای همگان لازم الحترام است و تعرض بدان نارواست اما تجاوز افراد به حقوق یکدیگر موجب پذیرش و تاسیس اصل مسئولیت کیفری و اعمال محدودیت بر این آزادی است. [۷]
اصول و مواد مرتبط
بند 14 اصل 3 قانون اساسی
ماده 4 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392
منابع
- ↑ عباس ایمانی و امیررضا قطمیری. قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه ها، قوانین. چاپ 1. نامه هستی، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4460708
- ↑ سیدمصطفی محقق داماد. قواعد فقه (جلد چهارم) (بخش جزایی). چاپ 13. مرکز نشر علوم اسلامی، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 871924
- ↑ سیدمصطفی محقق داماد. قواعد فقه بخش مدنی (جلد دوم) (مالکیت و مسئولیت). چاپ 28. مرکز نشر علوم اسلامی، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1698844
- ↑ ناصر کاتوزیان. مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد سوم) (حقوق خصوصی و اسلامی). چاپ 1. میزان، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1089184
- ↑ آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2624244
- ↑ آیت اله عباسعلی عمیدزنجانی. کلیات حقوق اساسی. چاپ 3. مجد، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3212348
- ↑ سیدمحمد هاشمی. حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی. چاپ 1. میزان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4160224