اصل ۷۹ قانون اساسی

اصل ۷۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: برقراری حکومت نظامی ممنوع است‏. در حالت جنگ و شرایط اضطراری نظیر آن دولت حق دارد با تصویب مجلس شورای اسلامی موقتاً محدودیتهای ضروری را برقرار نماید، ولی مدت آن به هر حال نمی‌تواند بیش از سی روز باشد و در صورتیکه ضرورت همچنان باقی باشد دولت موظف است مجدداً از مجلس کسب مجوز کند.

فلسفه و مبانی نظری

پیشینه حکومت نظامی در ایران و قبل از پیروزی انقلاب موجب آن شد که در قانون اساسی مصوب 1358 حکومت نظامی ممنوع اعلام و برای زمان جنگ و شرایط اضطراری نظیر آن مقررات محدودیت های فردی را با تشریفات خاصی پیش بینی کنند.

توضیح واژگان

حکومت نظامی: اعمال مقررات ویژه همراه با سلب آزادی های فردی و اجتماعی از سوی دولت در موقعیت های بحرانی را حکومت نظامی گویند. به بیان دیگر حکوکت نظامی شیوه خاص استثنائی است که در آن حکومت سیاسی به طریق نظامی تبدیل می شود و وظایف اداری و انتظامی و حتی در مواردی قضایی در اختیار نیروهای مسلح قرار می گیرد تا با اختیارات فوق العاده تا رفع بحران به اداره امور کشور بپردازند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

آزادی های شرعی و قانون حق مستمر و پایدار افراد در هر جامعه است و تضمیت آن امری معقول و منطقی به نظر می رشد. اما گاهی عوامل ایذایی نظیر جنگ و بحرات حالتی را به وجود می آورد که کشور در شرایط استثنائی قرار می گیرد و اجرای این اصل عملی و یا حتی عقلایی نیست. در این شرایط اداره امور قواعد خاص خود را می طلبد. با این وجود پیش بینی موقتی بودن محدودیتها ی ضروری را می توان تاکیدی بر استثنایی بودن محدودست و اصالت آزادی دانست. این اصل در مقام بیان شرایط اضطراری است و مانع از آن است که قوه مجریه از حدود اختیارات خود خارج شده و هر شرایطی را اضطراری تلقی نماید. امری که در اصل 9 قانون اساسی و در ممنوعیت سلب آزادی با نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی نیز کاملا مشهود است.

مذاکرات تصویب

از صورت مشروح مذاکرات بر می آید که اعلام حکومت نظامی از شوی دولت ممنوع و اعلام آن در کشور مطلق غیر قانونی است. و محدودیت هایی که دولت به شکل قوق العاده بر قرار می کند نمی تواند به صورت حکومت نظامی باشد بلکه باید به طریق غیر نظامی اعمال گردد.

مواد مرتبط

اصل 9 قانون اساسی

قانون آیین نامه داخلی مجلس مصوب 1378

مقالات مرتبط

• تحلیلی بر موارد و شرایط تشکیل جلسۀ غیرعلنی مجلس شورای اسلامی؛ موضوع اصل 69 قانون اساسی ج.ا.ا
• نگرش انتقادی به قانونگذاریِ بحران؛ با نگاهی به بحران کووید 19