اصل ۱۱۴ قانون اساسی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
رئيس‏ جمهور براي‏ مدت‏ چهار سال‏ با راي‏ مستقيم‏ مردم‏ انتخاب‏ مي‌شود و انتخاب‏ مجدد او بصورت‏ متوالي‏ تنها براي‏ يك‏ دوره‏ بلامانع است‏.
'''اصل ۱۱۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران:''' [[رئیس‌ جمهور|رئیس‌جمهور]] برای مدت چهار سال با [[انتخابات مستقیم|رای مستقیم]] مردم انتخاب می‌شود و انتخاب مجدد او به صورت متوالی تنها برای یک دوره بلامانع است‏.
 
* [[اصل ۱۱۳ قانون اساسی|مشاهده اصل قبلی]]
* [[اصل ۱۱۵ قانون اساسی|مشاهده اصل بعدی]]
 
== اصول و مواد مرتبط ==
[[اصل ۶ قانون اساسی]]
 
[[اصل ۱۱۳ قانون اساسی]]
 
== توضیح واژگان ==
رئیس‌جمهور: به رئیس دولت - کشوری که برگزیده و مبعوث شهروندان از طریق انتخابات باشد، «رئیس‌جمهوری» می‌گویند.
 
رژیم جمهوری: به رژیمی که در راس قوه مجریه آن فرد یا افراد انتخابی قرار گرفته باشد، اصطلاحاً «رژیم جمهوری» اطلاق می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه‌ها، قوانین|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=نامه هستی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4437240|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=ایمانی|نام۲=امیررضا|نام خانوادگی۲=قطمیری|چاپ=1}}</ref>
 
== مطالعات تطبیقی ==
دوره ریاست جمهوری کشورهای گوناگون از ۴ تا ۷ سال در نوسان است:
 
ریاست جمهوری در جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحده آمریکا و ایسلند ۴ سال است. در کشورهای آلمان، پرتقال، یونان و فرانسه ۵ سال، در مکزیک، اتریش، فنلاند و لبنان شش سال و در ایتالیا و الجزایر ۷ سال است و معمولاً انتخاب رئیس‌جمهور برای دو دوره پیاپی مانعی ندارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی حقوق اساسی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4712776|صفحه=|نام۱=بیژن|نام خانوادگی۱=عباسی|چاپ=2}}</ref>
 
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
امروزه اصل محدودیت دوره ریاست جمهوری و انتخاب مجدد به عنوان یکی از اصول [[دموکراسی|مردم سالاری]] پذیرفته شده‌است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=515856|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=علی|نام خانوادگی۲=مهاجری|چاپ=3}}</ref> با این حال به نظر می‌رسد محدودیت انتخاب مجدد رئیس‌جمهور مربوط به انتخاب مجدد متوالی باشد و انتخاب مجدد یک نفر برای چند مرتبه متناوب یا با فاصله از این اصل استنباط نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران حاکمیت و نهادهای سیاسی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3849636|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=هاشمی|چاپ=23}}</ref>
 
== انتقادات ==
اصطلاح «به صورت متوالی» در این اصل به نظر زائد می‌رسد زیرا تمرکز و تداوم قدرت آن هم در سطح ریاست جمهوری باید کلا در حد دو دوره محدود شود و در این مورد تفاوتی بین متوالی یا متناوب بودن نیست زیرا در کشورهای دیگر نیز چنین است، برای مثال در قانون اساسی آمریکا مطابق اصلاحیه بیست و دوم ۱۹۵۱ آمده‌است: هیچ‌کس بیش از دو بار به سمت ریاست جمهوری انتخاب نخواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جستاری بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5190476|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=محمدی گرگانی|چاپ=1}}</ref>
 
== منابع ==
{{پانویس}}
 
{{الگو:اصول قانون اساسی}}
 
[[رده:اصول قانون اساسی]]
[[رده:قوه مجریه]]
[[رده:ریاست جمهوری و وزرا]]
[[رده:انتخابات ریاست جمهوری]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۹

اصل ۱۱۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: رئیس‌جمهور برای مدت چهار سال با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود و انتخاب مجدد او به صورت متوالی تنها برای یک دوره بلامانع است‏.

اصول و مواد مرتبط

اصل ۶ قانون اساسی

اصل ۱۱۳ قانون اساسی

توضیح واژگان

رئیس‌جمهور: به رئیس دولت - کشوری که برگزیده و مبعوث شهروندان از طریق انتخابات باشد، «رئیس‌جمهوری» می‌گویند.

رژیم جمهوری: به رژیمی که در راس قوه مجریه آن فرد یا افراد انتخابی قرار گرفته باشد، اصطلاحاً «رژیم جمهوری» اطلاق می‌شود.[۱]

مطالعات تطبیقی

دوره ریاست جمهوری کشورهای گوناگون از ۴ تا ۷ سال در نوسان است:

ریاست جمهوری در جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحده آمریکا و ایسلند ۴ سال است. در کشورهای آلمان، پرتقال، یونان و فرانسه ۵ سال، در مکزیک، اتریش، فنلاند و لبنان شش سال و در ایتالیا و الجزایر ۷ سال است و معمولاً انتخاب رئیس‌جمهور برای دو دوره پیاپی مانعی ندارد. [۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

امروزه اصل محدودیت دوره ریاست جمهوری و انتخاب مجدد به عنوان یکی از اصول مردم سالاری پذیرفته شده‌است،[۳] با این حال به نظر می‌رسد محدودیت انتخاب مجدد رئیس‌جمهور مربوط به انتخاب مجدد متوالی باشد و انتخاب مجدد یک نفر برای چند مرتبه متناوب یا با فاصله از این اصل استنباط نمی‌شود.[۴]

انتقادات

اصطلاح «به صورت متوالی» در این اصل به نظر زائد می‌رسد زیرا تمرکز و تداوم قدرت آن هم در سطح ریاست جمهوری باید کلا در حد دو دوره محدود شود و در این مورد تفاوتی بین متوالی یا متناوب بودن نیست زیرا در کشورهای دیگر نیز چنین است، برای مثال در قانون اساسی آمریکا مطابق اصلاحیه بیست و دوم ۱۹۵۱ آمده‌است: هیچ‌کس بیش از دو بار به سمت ریاست جمهوری انتخاب نخواهد شد.[۵]

منابع

  1. عباس ایمانی و امیررضا قطمیری. قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه‌ها، قوانین. چاپ 1. نامه هستی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4437240
  2. بیژن عباسی. مبانی حقوق اساسی. چاپ 2. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4712776
  3. عباس زراعت و علی مهاجری. آیین دادرسی کیفری (جلد دوم). چاپ 3. فکرسازان، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 515856
  4. سیدمحمد هاشمی. حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران حاکمیت و نهادهای سیاسی (جلد دوم). چاپ 23. میزان، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3849636
  5. محمد محمدی گرگانی. جستاری بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. چاپ 1. شهر دانش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5190476