اصل ۳۳ قانون اساسی

اصل ۳۳ قانون اساسی: هیچ‌کس را نمی‌توان از محل اقامت خود تبعید کرد یا از اقامت در محل مورد علاقه اش ممنوع یا به اقامت در محلی مجبور ساخت مگر در مواردی که قانون مقرر می‌دارد.

• مشاهده اصل قبلی
• مشاهده اصل بعدی

اصول و مواد مرتبط

اصل ۲۲ قانون اساسی

اصل ۳۲ قانون اساسی

اصل ۳۷ قانون اساسی

اصل ۳۹ قانون اساسی

پیشینه

اصل 14 متمم قانون اساسی مشروطه چنین بیان می‌دارد: «هیچ یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی‌بلد یا منع از اقامت در محلی یا مجبور به اقامت محل معینی نمود مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.». همچنین در اصل ۴۳ نخستین پیش نویس رسمی قانون اساسی این گونه آمده‌است: هیچ‌یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی بلد کرد یا از اقامت در محلی منع یا مجبور به اقامت در محلی ساخت، مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تبعید افراد از محل اقامت خود باید طبق قانون و ضوابط مقرر در آن باشد.اصل ۳۳ ق. ا روشنگر این مطلب است که قانون اساسی اقامتگاه افراد را محترم شناخته علی‌الخصوص در رابطه با تبعید یا منع از اقامت یا اجبار به اقامت، صراحت حکم قانون موید این مطلب است.در رابطه با مصونیت و آزادی مسکن باید گفت افراد در انتخاب محل سکونت خود آزادند و نمی‌توان کسی را به اقامت در محلی مجبور یا از سکونت در جایی ممنوع کرد مگر به موجب قانون، که گاهی ممنوعیت سکونت در محلی به عنوان مجازات در نظر گرفته می‌شود. دخالت قانون در اقامت اجباری یا منع اقامت در محل معین و تبعید به منظور اقدام تأمینی و مجازات را می‌توان در ارتباط نزدیک با نظم عمومی و حمایت از آزادی دیگران دانست. در حقوق بین‌الملل خصوصی اقامتگاه افراد را می‌توان به اقامتگاه ارادی و اقامتگاه اجباری تقسیم نمود.

نکات توضیحی

آزادی رفت و آمد ممکن است یک حق بشری روشن و حداقلی به نظر برسد اما حقیقتا یکی از بنیادی ترین حقوق بشر است که در صورت نقض آن مشکلات بی شمار و رنج ها و مشقت های بسیاری بر افراد تحمیل می شود. برای نمونه بدون آزادی خروج از کشور ممکن است افراد به لحاظ سیاسی مورد سرکوب واقع شوند یا از رعایت مذهبشان و بهره مندی از حق کار و تحصیل امتناع شود. بنابر این انکار آن درون مرزهای داخلی و بین المللی اثرات زیادی بر سایر حقوق بنیادین بشر بر جای خواهد گذاشت.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

آیه اصلی:

وَ قَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ لَنُخْرِجَنَّکُمْ مِنْ أَرْضِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِی مِلَّتِنَا ۖ فَأَوْحَیٰ إِلَیْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِکَنَّ الظَّالِمِینَ

پیامبر اکرم (ص) در این رابطه می فرمایند: همه سرزمین ها متعلق به خداست و بندگان همه بنده خدایند. پس هر جا که خیر و سعادت شما در آن است اقامت کنید.

رویه‌های قضایی

رای شعبه اول دادگاه عالی انتظامی قضات شماره دادنامه ۲۵۱ مورخ 1369/10/16.

مقالات مرتبط

• مقایسه نظام حقوقی ایران با اسناد بین المللی در ارتباط با عدالت آموزشی در اقلیت های قومی مذهبی
• قابلیت دادخواهی حق مسکن در نظام بین‌المللی حقوق بشر و حقوق ایران
• تفسیر قضائی‌ قانون‌ اساسی‌ در رویـه‌ دیـوان‌ عـدالت‌ اداری‌
• سازوکار نظارت بر نقض اصول مربوط به حقوق ملت در ساختار حقوق اساسی ایران