اصل ۲۱ قانون اساسی

اصل ۲۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید و امور زیر را انجام دهد:

• ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او.
• حمایت مادران‏، بالخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند، و حمایت از کودکان بی سرپرست‏.
• ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده. ‏
• ایجاد بیمه خاص بیوگان و زنان سالخورده و بی سرپرست‏.
• اعطای قیمومت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی‏.

• مشاهده اصل قبلی
• مشاهده اصل بعدی

اصول و مواد مرتبط

• اصل ۳ قانون اساسی
• اصل ۱۰ قانون اساسی
• اصل ۱۹ قانون اساسی
• اصل ۲۰ قانون اساسی
• اصل ۲۹ قانون اساسی
• ماده ۱ قانون حمایت خانواده
• ماده ۶ قانون حمایت خانواده
• ماده واحده لایحه قانونی راجع به تشکیل سازمان بهزیستی کشور

نکات توضیحی تفسیری دکترین

از دیدگاه قرآن، زن و مرد به لحاظ ارزش انسانی و استعداد و قابلیت درک مقامات معنوی برابرند. در مورد عهده‌دار شدن تکالیف و وظایف، تفاوت چندانی بین آنان وجود ندارد مگر آنچه به واسطه وضعیت خاص خلقت جسمی و روحی یا تفاوت‌های مقطعی موجود باشد.

نکات توضیحی

عقبه رویکرد موجود در این اصل معطوف به نگاه خاصی است که اسلام به جنس مونث دارد. از این دیدگاه جنس زن و مرد مکمل یکدیگر و مقوم بنای خانواده هستند. و هر کدام مسئولیت های خاص خود را دارند در نتیجه حق متفاوتی بر ایشان انشا می کند. در حقیقت ریشه این تفاوت ها به دو اصل حکمت و عدالت الهی بر می گردد. تردیدی نیست که همه حقوق ناشی شده از جنبه انسانیت انسان بین زن و مرد مشترک و یکسان است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

آیه اصلی:

وَیَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّسَاءِ ۖ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِیهِنَّ وَمَا یُتْلَیٰ عَلَیْکُمْ فِی الْکِتَابِ فِی یَتَامَی النِّسَاءِ اللَّاتِی لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا کُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْکِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْیَتَامَیٰ بِالْقِسْطِ ۚ... ، نساء ۱۲۷.

همچنین آیات و روایات ذیل بر این اصل دلالت دارند: سوره روم آیه ۲۱، نحل آیه ۹۷، بقره آیه ۲۲۸

رویه‌های قضایی

• رای وحدت رویه شماره 769 مورخ 1397/4/26 هیات عمومی دیوان عالی کشور
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دادگاه صالح رسیدگی به دعوی بطلان طلاق

مصادیق و نمونه ها

• حقوق معنوی زن که به موجب اصل ۲۱ قانون اساسی باید توسط دولت (به معنای عام) «تضمین» و «احیا» شود، مصادیق فراوانی دارد که حق انتخاب شدن به عنوان رییس جمهور یکی از مصادیق مهم آن است.
• تعبیر «حقوق زن در تمام جهات» عام است و یکی از مصادیق آن حق اشتغال زوجه است.

کتب مرتبط

حقوق مالی زوجه (اجرت المثل، نحله، تعدیل مهریه)

مقالات مرتبط

• بررسی بزه‌دیدگیِ اطفالِ معارض با قانون با رویکرد اتخاذ تدابیر حمایتی
• جایگاه احترام به کرامت انسانی در ارتقای اقتدار قضایی
• صلاحیت دادگاههای ایران در طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور
• کرامت انسانی و ابتنای حقوق بشری و شهروندی مندرج در قانون‌ اساسی جمهوری اسلامی ایران بر آن
• بررسی حقوقی نقش مالیات بر توسعۀ سیاسی و دموکراسی
• واکاوی مفهومی واژگان چندمعنا در قانون اساسی دولت به معنای «حکومت یا طبقۀ حاکم»
• حق بر شهر ایمن از منظر حقوق بشر و حقوق ایران
• بررسی تطبیقی رویکرد سند ۲۰۳۰ و سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش ایران به عدالت آموزشی جنسیتی
• تبیین موازین عدالت جنسیتی درحوزه حقوق بین‏ الملل تأمین اجتماعی
• واکاوی رویکرد دولت جمهوری اسلامی در تنظیم‌گریِ حقوقی خانواده
• اقدامهای دستگاههای دولتی ایران در زمینة پیشگیری از بزهکاری
• بررسی نظام حقوقی بیمه‌های خدمات درمانی در ایران با مقایسه بیمه‌های درمانی در آمریکا