اصل ۳۳ قانون اساسی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
* [[اصل ۳۲ قانون اساسی|مشاهده اصل قبلی]] | * [[اصل ۳۲ قانون اساسی|مشاهده اصل قبلی]] | ||
* [[اصل ۳۴ قانون اساسی|مشاهده اصل بعدی]] | * [[اصل ۳۴ قانون اساسی|مشاهده اصل بعدی]] | ||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
[[اصل ۲۲ قانون اساسی]] | [[اصل ۲۲ قانون اساسی]] | ||
| خط ۸: | خط ۷: | ||
[[اصل ۳۷ قانون اساسی]] | [[اصل ۳۷ قانون اساسی]] | ||
[[اصل ۳۹ قانون اساسی]] | [[اصل ۳۹ قانون اساسی]] | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
[[اصل 14 متمم قانون اساسی مشروطه]] چنین بیان می‌دارد: «هیچ یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی‌بلد یا منع از اقامت در محلی یا مجبور به اقامت محل معینی نمود مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.». همچنین در اصل ۴۳ نخستین پیش نویس رسمی قانون اساسی این گونه آمده‌است: هیچ‌یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی بلد کرد یا از اقامت در محلی منع یا مجبور به اقامت در محلی ساخت، مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد اول) (آزادی، عدالت، حقوق عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3091336|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> | [[اصل 14 متمم قانون اساسی مشروطه]] چنین بیان می‌دارد: «هیچ یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی‌بلد یا منع از اقامت در محلی یا مجبور به اقامت محل معینی نمود مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.». همچنین در اصل ۴۳ نخستین پیش نویس رسمی قانون اساسی این گونه آمده‌است: هیچ‌یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی بلد کرد یا از اقامت در محلی منع یا مجبور به اقامت در محلی ساخت، مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد اول) (آزادی، عدالت، حقوق عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3091336|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات تفسیری دکترین اصل 33 قانون اساسی == | |||
== نکات تفسیری دکترین == | |||
تبعید افراد از محل اقامت خود باید طبق قانون و ضوابط مقرر در آن باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3998568|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=مهرپور|چاپ=3}}</ref>اصل ۳۳ ق. ا روشنگر این مطلب است که [[قانون اساسی]] اقامتگاه افراد را محترم شناخته علی‌الخصوص در رابطه با تبعید یا منع از اقامت یا اجبار به اقامت، صراحت حکم قانون موید این مطلب است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به قانون مجازات اسلامی (1375-1370)|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=695736|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=نوربها|چاپ=2}}</ref>در رابطه با مصونیت و [[آزادی مسکن]] باید گفت افراد در انتخاب محل سکونت خود آزادند و نمی‌توان کسی را به اقامت در محلی مجبور یا از سکونت در جایی ممنوع کرد مگر به موجب قانون، که گاهی ممنوعیت سکونت در محلی به عنوان مجازات در نظر گرفته می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نظام حقوقی اسلام|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=دفتر تحقیقات و تدوین کتب درسی مرکز جهانی علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=596544|صفحه=|نام۱=جلیل|نام خانوادگی۱=قنواتی|چاپ=1}}</ref> دخالت قانون در اقامت اجباری یا منع اقامت در محل معین و تبعید به منظور [[اقدامات تأمینی و تربیتی|اقدام تأمینی]] و مجازات را می‌توان در ارتباط نزدیک با [[نظم عمومی]] و حمایت از آزادی دیگران دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد اول) (آزادی، عدالت، حقوق عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3089548|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> در [[حقوق بین‌الملل خصوصی]] اقامتگاه افراد را می‌توان به [[اقامتگاه ارادی]] و [[اقامتگاه اجباری]] تقسیم نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته‌های حقوق بین‌الملل خصوصی (جلد اول) کلیات، تابعیت، اقامتگاه، وضعیت بیگانگان و پناهندگان|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3308232|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=آل کجباف|چاپ=11}}</ref> | تبعید افراد از محل اقامت خود باید طبق قانون و ضوابط مقرر در آن باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3998568|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=مهرپور|چاپ=3}}</ref>اصل ۳۳ ق. ا روشنگر این مطلب است که [[قانون اساسی]] اقامتگاه افراد را محترم شناخته علی‌الخصوص در رابطه با تبعید یا منع از اقامت یا اجبار به اقامت، صراحت حکم قانون موید این مطلب است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به قانون مجازات اسلامی (1375-1370)|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=695736|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=نوربها|چاپ=2}}</ref>در رابطه با مصونیت و [[آزادی مسکن]] باید گفت افراد در انتخاب محل سکونت خود آزادند و نمی‌توان کسی را به اقامت در محلی مجبور یا از سکونت در جایی ممنوع کرد مگر به موجب قانون، که گاهی ممنوعیت سکونت در محلی به عنوان مجازات در نظر گرفته می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نظام حقوقی اسلام|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=دفتر تحقیقات و تدوین کتب درسی مرکز جهانی علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=596544|صفحه=|نام۱=جلیل|نام خانوادگی۱=قنواتی|چاپ=1}}</ref> دخالت قانون در اقامت اجباری یا منع اقامت در محل معین و تبعید به منظور [[اقدامات تأمینی و تربیتی|اقدام تأمینی]] و مجازات را می‌توان در ارتباط نزدیک با [[نظم عمومی]] و حمایت از آزادی دیگران دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد اول) (آزادی، عدالت، حقوق عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3089548|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> در [[حقوق بین‌الملل خصوصی]] اقامتگاه افراد را می‌توان به [[اقامتگاه ارادی]] و [[اقامتگاه اجباری]] تقسیم نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته‌های حقوق بین‌الملل خصوصی (جلد اول) کلیات، تابعیت، اقامتگاه، وضعیت بیگانگان و پناهندگان|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3308232|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=آل کجباف|چاپ=11}}</ref> | ||
== نکات توضیحی اصل 33 قانون اساسی == | |||
== نکات توضیحی == | |||
آزادی رفت و آمد ممکن است یک حق بشری روشن و حداقلی به نظر برسد اما حقیقتا یکی از بنیادی ترین حقوق بشر است که در صورت نقض آن مشکلات بی شمار و رنج ها و مشقت های بسیاری بر افراد تحمیل می شود. برای نمونه بدون آزادی خروج از کشور ممکن است افراد به لحاظ سیاسی مورد سرکوب واقع شوند یا از رعایت مذهبشان و بهره مندی از حق کار و تحصیل امتناع شود. بنابر این انکار آن درون مرزهای داخلی و بین المللی اثرات زیادی بر سایر [[حقوق بنیادین بشر]] بر جای خواهد گذاشت. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی آزادی رفت و آمد در اسناد و رویه بین المللی و نظام حقوقی ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5014288|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=خدیمی|چاپ=}}</ref> | آزادی رفت و آمد ممکن است یک حق بشری روشن و حداقلی به نظر برسد اما حقیقتا یکی از بنیادی ترین حقوق بشر است که در صورت نقض آن مشکلات بی شمار و رنج ها و مشقت های بسیاری بر افراد تحمیل می شود. برای نمونه بدون آزادی خروج از کشور ممکن است افراد به لحاظ سیاسی مورد سرکوب واقع شوند یا از رعایت مذهبشان و بهره مندی از حق کار و تحصیل امتناع شود. بنابر این انکار آن درون مرزهای داخلی و بین المللی اثرات زیادی بر سایر [[حقوق بنیادین بشر]] بر جای خواهد گذاشت. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی آزادی رفت و آمد در اسناد و رویه بین المللی و نظام حقوقی ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5014288|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=خدیمی|چاپ=}}</ref> | ||
== سوابق و مستندات فقهی == | == سوابق و مستندات فقهی == | ||
=== سوابق و مستندات فقهی === | === سوابق و مستندات فقهی === | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۰: | ||
پیامبر اکرم (ص) در این رابطه می فرمایند: همه سرزمین ها متعلق به خداست و بندگان همه بنده خدایند. پس هر جا که خیر و سعادت شما در آن است اقامت کنید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (شرحی بر فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی سال پنجم شماره 16 بهار 1388|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5044780|صفحه=|نام۱=محمود|نام خانوادگی۱=سراجی|چاپ=}}</ref> | پیامبر اکرم (ص) در این رابطه می فرمایند: همه سرزمین ها متعلق به خداست و بندگان همه بنده خدایند. پس هر جا که خیر و سعادت شما در آن است اقامت کنید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (شرحی بر فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی سال پنجم شماره 16 بهار 1388|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5044780|صفحه=|نام۱=محمود|نام خانوادگی۱=سراجی|چاپ=}}</ref> | ||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی اصل 33 قانون اساسی == | |||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی == | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | {{هوش مصنوعی (ماده)}} | ||
# هر فرد حق دارد محل اقامت خود را خود انتخاب کند و به اختیار و علاقه شخصی در آن سکونت کند. | # هر فرد حق دارد محل اقامت خود را خود انتخاب کند و به اختیار و علاقه شخصی در آن سکونت کند. | ||
| خط ۳۴: | خط ۲۷: | ||
# اصل بر آزادی اقامت افراد است و هر گونه محدودیت باید مستند به قانون باشد. | # اصل بر آزادی اقامت افراد است و هر گونه محدودیت باید مستند به قانون باشد. | ||
# این اصل به حمایت از آزادی‌های فردی و حقوق شهروندی تاکید دارد. | # این اصل به حمایت از آزادی‌های فردی و حقوق شهروندی تاکید دارد. | ||
== رویه های قضایی == | == رویه های قضایی == | ||
* [[رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال آیین نامه وزارت بهداری، در مورد قسمت اقامت اجباری خارج از مرکز موضوع ماده ۳ بند الف]] | * [[رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال آیین نامه وزارت بهداری، در مورد قسمت اقامت اجباری خارج از مرکز موضوع ماده ۳ بند الف]] | ||
رای شعبه اول [[دادگاه عالی انتظامی قضات]] شماره [[دادنامه]] ۲۵۱ مورخ 1369/10/16.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آرای دادگاه‌های انتظامی قضات (امور حقوقی) (آرای دادگاه‌های انتظامی قضات در رابطه با تخلفات در پرونده‌های حقوقی، خانوادگی، مسائل اداری، اخلاقی و رفتاری و شئون قضات، امور وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3639048|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=کریم زاده|چاپ=1}}</ref> | رای شعبه اول [[دادگاه عالی انتظامی قضات]] شماره [[دادنامه]] ۲۵۱ مورخ 1369/10/16.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آرای دادگاه‌های انتظامی قضات (امور حقوقی) (آرای دادگاه‌های انتظامی قضات در رابطه با تخلفات در پرونده‌های حقوقی، خانوادگی، مسائل اداری، اخلاقی و رفتاری و شئون قضات، امور وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3639048|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=کریم زاده|چاپ=1}}</ref> | ||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
* [[مطالعه تطبیقی نمودهای قاعده تحذیر در حقوق کیفری ایران ، سوریه و لبنان]] | * [[مطالعه تطبیقی نمودهای قاعده تحذیر در حقوق کیفری ایران ، سوریه و لبنان]] | ||
| خط ۴۷: | خط ۳۸: | ||
* [[تفسیر قضائی قانون اساسی در رویـه دیـوان عـدالت اداری]] | * [[تفسیر قضائی قانون اساسی در رویـه دیـوان عـدالت اداری]] | ||
* [[سازوکار نظارت بر نقض اصول مربوط به حقوق ملت در ساختار حقوق اساسی ایران]] | * [[سازوکار نظارت بر نقض اصول مربوط به حقوق ملت در ساختار حقوق اساسی ایران]] | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
| خط ۵۴: | خط ۴۴: | ||
[[رده:اصول قانون اساسی]] | [[رده:اصول قانون اساسی]] | ||
[[رده:حقوق ملت]] | [[رده:حقوق ملت]] | ||
{{DEFAULTSORT:اصل 0165}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۲
اصل ۳۳ قانون اساسی: هیچ‌کس را نمی‌توان از محل اقامت خود تبعید کرد یا از اقامت در محل مورد علاقه اش ممنوع یا به اقامت در محلی مجبور ساخت مگر در مواردی که قانون مقرر می‌دارد.
مواد مرتبط
اصل ۲۲ قانون اساسی اصل ۳۲ قانون اساسی اصل ۳۷ قانون اساسی اصل ۳۹ قانون اساسی
پیشینه
اصل 14 متمم قانون اساسی مشروطه چنین بیان می‌دارد: «هیچ یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی‌بلد یا منع از اقامت در محلی یا مجبور به اقامت محل معینی نمود مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.». همچنین در اصل ۴۳ نخستین پیش نویس رسمی قانون اساسی این گونه آمده‌است: هیچ‌یک از ایرانیان را نمی‌توان نفی بلد کرد یا از اقامت در محلی منع یا مجبور به اقامت در محلی ساخت، مگر در مواردی که قانون تصریح می‌کند.[۱]
نکات تفسیری دکترین اصل 33 قانون اساسی
تبعید افراد از محل اقامت خود باید طبق قانون و ضوابط مقرر در آن باشد.[۲]اصل ۳۳ ق. ا روشنگر این مطلب است که قانون اساسی اقامتگاه افراد را محترم شناخته علی‌الخصوص در رابطه با تبعید یا منع از اقامت یا اجبار به اقامت، صراحت حکم قانون موید این مطلب است.[۳]در رابطه با مصونیت و آزادی مسکن باید گفت افراد در انتخاب محل سکونت خود آزادند و نمی‌توان کسی را به اقامت در محلی مجبور یا از سکونت در جایی ممنوع کرد مگر به موجب قانون، که گاهی ممنوعیت سکونت در محلی به عنوان مجازات در نظر گرفته می‌شود.[۴] دخالت قانون در اقامت اجباری یا منع اقامت در محل معین و تبعید به منظور اقدام تأمینی و مجازات را می‌توان در ارتباط نزدیک با نظم عمومی و حمایت از آزادی دیگران دانست.[۵] در حقوق بین‌الملل خصوصی اقامتگاه افراد را می‌توان به اقامتگاه ارادی و اقامتگاه اجباری تقسیم نمود.[۶]
نکات توضیحی اصل 33 قانون اساسی
آزادی رفت و آمد ممکن است یک حق بشری روشن و حداقلی به نظر برسد اما حقیقتا یکی از بنیادی ترین حقوق بشر است که در صورت نقض آن مشکلات بی شمار و رنج ها و مشقت های بسیاری بر افراد تحمیل می شود. برای نمونه بدون آزادی خروج از کشور ممکن است افراد به لحاظ سیاسی مورد سرکوب واقع شوند یا از رعایت مذهبشان و بهره مندی از حق کار و تحصیل امتناع شود. بنابر این انکار آن درون مرزهای داخلی و بین المللی اثرات زیادی بر سایر حقوق بنیادین بشر بر جای خواهد گذاشت. [۷]
سوابق و مستندات فقهی
سوابق و مستندات فقهی
آیه اصلی:
وَ قَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِرُسُلِهِمْ لَنُخْرِجَنَّکُمْ مِنْ أَرْضِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِی مِلَّتِنَا ۖ فَأَوْحَیٰ إِلَیْهِمْ رَبُّهُمْ لَنُهْلِکَنَّ الظَّالِمِینَ[۸]
پیامبر اکرم (ص) در این رابطه می فرمایند: همه سرزمین ها متعلق به خداست و بندگان همه بنده خدایند. پس هر جا که خیر و سعادت شما در آن است اقامت کنید. [۹]
نکات توصیفی هوش مصنوعی اصل 33 قانون اساسی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- هر فرد حق دارد محل اقامت خود را خود انتخاب کند و به اختیار و علاقه شخصی در آن سکونت کند.
- تبعید یا اجبار به اقامت در مکانی دیگر نیازمند پایه قانونی است و بدون وجود قانون، امکان‌پذیر نیست.
- ممنوعیت از اقامت در محل مورد علاقه‌ی فرد تنها طبق موارد قانونی می‌تواند اعمال شود.
- اصل بر آزادی اقامت افراد است و هر گونه محدودیت باید مستند به قانون باشد.
- این اصل به حمایت از آزادی‌های فردی و حقوق شهروندی تاکید دارد.
رویه های قضایی
رای شعبه اول دادگاه عالی انتظامی قضات شماره دادنامه ۲۵۱ مورخ 1369/10/16.[۱۰]
مقالات مرتبط
- مطالعه تطبیقی نمودهای قاعده تحذیر در حقوق کیفری ایران ، سوریه و لبنان
- آیین دادرسی افتراقی در پولشویی با رویکرد امنیت گرایی
- مقایسه نظام حقوقی ایران با اسناد بین المللی در ارتباط با عدالت آموزشی در اقلیت های قومی مذهبی
- قابلیت دادخواهی حق مسکن در نظام بین‌المللی حقوق بشر و حقوق ایران
- تفسیر قضائی قانون اساسی در رویـه دیـوان عـدالت اداری
- سازوکار نظارت بر نقض اصول مربوط به حقوق ملت در ساختار حقوق اساسی ایران
منابع
- ↑ ناصر کاتوزیان. مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد اول) (آزادی، عدالت، حقوق عمومی). چاپ 1. میزان، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3091336
- ↑ حسین مهرپور. مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. چاپ 3. دادگستر، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3998568
- ↑ رضا نوربها. نگاهی به قانون مجازات اسلامی (1375-1370). چاپ 2. میزان، 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 695736
- ↑ جلیل قنواتی. نظام حقوقی اسلام. چاپ 1. دفتر تحقیقات و تدوین کتب درسی مرکز جهانی علوم اسلامی، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 596544
- ↑ ناصر کاتوزیان. مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد اول) (آزادی، عدالت، حقوق عمومی). چاپ 1. میزان، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3089548
- ↑ حسین آل کجباف. بایسته‌های حقوق بین‌الملل خصوصی (جلد اول) کلیات، تابعیت، اقامتگاه، وضعیت بیگانگان و پناهندگان. چاپ 11. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3308232
- ↑ مسعود خدیمی. بررسی تطبیقی آزادی رفت و آمد در اسناد و رویه بین المللی و نظام حقوقی ایران. دانشگاه شهید بهشتی، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5014288
- ↑ سیدمرتضی قاسم‌زاده و حسن ره پیک. تبیان حقوق پژوهش نامه قرآنی حقوق (جلد سوم) (حقوق عمومی). چاپ 2. دادگستر، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1407280
- ↑ محمود سراجی. حقوق ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (شرحی بر فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران). فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی سال پنجم شماره 16 بهار 1388، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5044780
- ↑ احمد کریم زاده. آرای دادگاه‌های انتظامی قضات (امور حقوقی) (آرای دادگاه‌های انتظامی قضات در رابطه با تخلفات در پرونده‌های حقوقی، خانوادگی، مسائل اداری، اخلاقی و رفتاری و شئون قضات، امور وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری). چاپ 1. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3639048