ماده 149 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت

ماده ۱۴۹ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت:بازرس یا بازرسان می‌توانند در هر موقع هر گونه رسیدگی و بازرسی لازم را انجام داده و اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به شرکت را مطالبه کرده و مورد رسیدگی قرار دهند. بازرس یا بازرسان می‌توانند به مسئولیت خود در انجام وظایفی که بر عهده دارند از نظر کارشناسان استفاده کنند به شرط آنکه آنها را قبلاً به شرکت معرفی کرده باشند. این کارشناسان در مواردی که بازرس تعیین می‌کند مانند خود بازرس حق هر گونه تحقیق ورسیدگی را خواهند داشت.

مواد مرتبط

• ماده 144 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 145 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 146 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 147 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 148 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 149 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 150 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 151 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 152 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 153 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 154 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 155 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
• ماده 156 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت

توضیح واژگان

بازرس شرکت:بازرس یا بازرسان شرکت تجاری یکی از انواع ارکان شرکت می‌باشد. بازرس در هر شرکت سهامی کسی است که اختیار نظارت در اعمال هیئت مدیره و تفتیش اعمال و دفاتر و حق هر گونه اظهار نظر در امور جاری شرکت را دارد. این بازرس در شرکت سهامی خاص می‌تواند از اعضا شرکت باشد ولی در شرکت سهامی عام باید خارج از اعضا و سهامداران باشد و باید اینها نامشان در فهرست رسمی بازرسان شرکتها قیدشده باشد.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

سابقا در مواد قبلی بیان نمودیم که عمده وظیفه بازرس شرکت سهامی را می توان در نظارت بر شرکت خلاصه نمود. در این راستا بازرسان شرکت سهامی برای اینکه به وظایف خویش که دو وظیفه اصلی شان در ماده 148 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت بیان گردید، بتوانند عمل نمایند لازم است اختیاراتی داشته باشند. به طور کلی بازرس یا بازرسان دو اختیار عمده دارندکه در این ماده اشاره گردیده است.باید افزود که این ماده نظارت تامه ای را با اختیارات گسترئه برای بازرس در انجام بازرسی در نظر گرفته است.این اختیارات بازرسان عبارت است از:

1. بازرسی از اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به شرکت: بازرسان شرکت سهامی اختیار دارند در هر موقع از سال مالی رسیدگی قرار دهند. بازرس یا بازرسان می توانند به مسئولیت خود در انجام وظایف محوله از نظر کارشناسان استفاده نمایند مشروط بر اینکه آنها را به شرکت معرفی نموده باشند این کارشناسان نیز حق هرگونه تحقیق و تفحص را همانند بازرسان خواهند داشت.
2. نحوه گزارش بازرسان: در صورتی که شرکت بازرسان متعددی داشته باشد هریک از بازرسان می توانند به تنهایی وظایف خود را انجام دهند ولی کلیه بازرسان مکلف هستند گزارش واحدی تهیه نمایند و در صورت اختلاف نظر بین بازرسان موارد اختلاف با ذکر دلیل در گزارش قید خواهد شد.

مطلبی که شایسته است در اینجا بدان بپردازیم این است که در صورتی که مدارک و اطلاعات نزد شرکت باشد مدیران و مدیر عامل باید انها در اختیار بازرس قرار دهند اما در صورتی که این مدارک و اطلاعات نزد شخص ثالثی باشد معلوم نیست تکلیف چه باشد. قانون گذار فرانسه در این موارد به صراحت این حق را به بازرس داده است که اطلاعات مربوط به شرکت را از خود شرکت یا شرکت های وابسته به ان یا از اشخاصی که به حساب شرکت اقداماتی کرده اند و به شرکت مربوط می شوند مطالبه نماید. در حالی در حقوق ایران چنین اختیاری به بازرس داده نشده است و به نظر می رسد که صرفا می تواند به خود شرکت یا شرکت های وابسته به آن مراجعه نماید.

نکات توضیحی

نکته ای که باید در اینجا بدان توجه داشت این است که اگر اعضای هیات مدیره یا مدیر عامل عامدا مانع یا مخل انجام انجام وظایف بازرسان بشوند و یا اسناد و مدارک مورد نیاز را در اختیار انها قرار ندهند به جز مجازات حبس یا جزای نقدی و یا هر دو محکوم می شوند.