اصل ۱۲ قانون اساسی

اصل ۱۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: دین رسمی ایران‏، اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری است و این اصل الی الابد غیرقابل تغییر است و مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی‏، شافعی‏، مالکی‏، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل می‌باشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی‏، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه‏ (ازدواج‏، طلاق‏، ارث و وصیت‏) و دعاوی مربوط به آن در دادگاه‌ها رسمیت دارند و در هر منطقه‌ای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها بر طبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب‏.

• مشاهده اصل قبلی
• مشاهده اصل بعدی

مواد مرتبط

• اصل ۱۳ قانون اساسی
• اصل ۲۹ قانون اساسی
• ماده ۷ قانون شوراهای حل اختلاف

توضیح واژگان

احوال شخصیه: احوال شخصیه دربرگیرنده احکامی است که به انسان اختصاص دارد و به معنای خصوصیاتی است که وضع و هویت شخصی و حقوقی و تکالیف فرد را در خانواده و اجتماع معین می‌کند، به عبارت دیگر مجموعه اوصافی که وضع شخص را در خانواده و جامعه معین می‌کند و از شخصیت او جدا نیست مانند نکاح، طلاق و نسب را احوال شخصیه می‌گویند.

ازدواج:نکاح در لغت به معنای ازدواج، زناشویی و یا پیوند و تقابل است، و در اصطلاح حقوقی عبارت است از رابطه حقوقی که به وسیله عقد میان زن و مرد حاصل می‌گردد و به آن‌ها حق تمتع جنسی از یکدیگر را می‌دهد، و در تعریفی دیگر، نکاح، عبارت است از تراضی زن و مرد برای تشکیل زندگی مشترک.

طلاق:طلاق در لغت، به معنای رها کردن و در اصطلاح حقوقی، ایقاعی تشریفاتی است که به موجب آن مرد، نکاح دائم را به پایان می‌رساند، در واقع خروج از رابطه زوجیت، با لفظ خاص، یا زایل شدن قید زوجیت در نکاح دائم، با لفظ مخصوص و در حضور شهود را طلاق گویند.

ارث:ارث در لغت به معنای "بقا" است، و در اصطلاح حقوقی عبارت است از حصه هر یک از ورثه از ماترک متوفی،

وصیت:به تملیک مال اعم از عین یا منافع یا اعطای حق تصرف آن برای دیگری بعد از دوران حیات، وصیت گویند. وصیت را به معنای وصل و الحاق دانسته‌اند؛ گویا موصی با وصیت، تصرفات زمان حیات خود در اموالش را، به تصرفات پس از وفات خویش، وصل می‌کند.

دعوا:یعنی اخبار حق به سود خود و به زیان غیر، و عبارتست از اینکه شخصی به عنوان مدعی به دادگاه مراجعه و شخص دیگری را به عنوان مدعی‌علیه، طرف دعوا خود قرار داده و از وی موضوع خاصی را مطالبه نماید،

پیشینه

نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی (متوفای ۷۲۵ ه‍.ق) که خود پیرو آیین تشیع بودند، سلسله صفویه را تشکیل دادند و در طول دو قرن حکومت خود در سراسر کشور به توسعه این آیین پرداختند. شاه اسماعیل صفوی به این مذهب رسمیت بخشید و جانشینان وی یکی پس از دیگری رسمیت مذهب تشیع را به نحو غیرقابل زوالی تثبیت کردند. در سه قرن اخیر مذهب تشیع در ایران رو به فزونی داشته‌است.با آغاز دوره قانون نویسی در ایران این مذهب خاستگاه قانون اساسی یافت، اصل اول متمم قانون اساسی مشروطیت، مذهب رسمی ایران را اسلام و طریقه حقه جعفریه اثنی عشریه مقرر داشته بود.

نکات تفسیری دکترین اصل 12 قانون اساسی

از مفاد اصل ۱۲ چنین برداشت می‌شود که مقصود از «اسلام» در قانون اساسی، اسلام از دیدگاه مذهب جعفری است و دادگاه در فرضی که قانونی وجود ندارد، باید با استناد به منابع معتبر مذهب تشیع، حکم دعوا را استنباط کند،به عبارت دیگر مفاد این اصل به لحاظ سیاسی؛ به معنای انتخاب اکثریت ملت ایران است که مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند، و به لحاظ حقوقی به معنی آن است که از میان مذاهب مختلف اسلامی، معیار، مذهب جعفری اثنی عشری (تشیع) است. بدون ذکر مذهب فقهی معین، اجتهاد مستمر مذکور در اصل دوم، موازین اسلامی مذکور در اصل چهارم و ولایت فقیه مذکور در اصل پنجم، هیچ‌کدام مفهوم مشخص پیدا نمی‌کنند.رسمیت دین اسلام و مذهب شیعه بدین معناست که فقه شیعه بر کلیه امور و شئون، مناسبات و روابط و اعمال حقوقی و سیاسی جامعه باید حاکمیت داشته باشد.با وجود اینکه دین رسمی ایران، اسلام و مذهب رسمی، تشیع معرفی شده، مذاهب دیگر نیز تا آنجا که پیروانی داشته باشند، به رسمیت شناخته شده‌اند. قانون اساسی پیروان چهارگانه اهل سنت را اقلیت نمی‌شمارد و آنها را جزیی از ملت مسلمان و برخوردار از حقوق اکثریت می‌داند.

نکات توضیحی اصل 12 قانون اساسی

در مورد ایرانیان غیر شیعه و اقلیت های مذهبی این اصل وجود دارد که احوال شخصیه تابع قواعد و عادات مسلمه متداول در مذهب آنهاست با وجود اعمال این اصول در مواردی که با مشکل مواجه می شود که اهم آن موارد عبارت است از عدم وحدت قوانین خارجی، عدم قانون راجع به احوال شخصیه و نیز مشکل تابعیت مضاعف یا بی تابعیتی اشخاص

نکات توصیفی هوش مصنوعی اصل 12 قانون اساسی

1. دین رسمی ایران اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری است.
2. این اصل تا ابد به صورت غیرقابل تغییر باقی می‌ماند.
3. مذاهب اسلامی دیگر شامل حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی احترام کامل دارند.
4. پیروان این مذاهب آزادی کامل در انجام مراسم مذهبی خود بر اساس فقه‌شان دارند.
5. پیروان این مذاهب در زمینه تعلیم و تربیت دینی و مسائل احوال شخصیه همچون ازدواج، طلاق، ارث و وصیت رسمیت دارند.
6. دعاوی مرتبط با احوال شخصیه در دادگاه‌ها به رسمیت شناخته می‌شوند.
7. در مناطقی که پیروان یکی از این مذاهب اکثریت دارند، مقررات محلی طبق آن مذهب و در چارچوب اختیارات شوراها اجرا می‌شود.
8. حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب در همه موارد ضروری است.

پایان نامه و رساله های مرتبط

• تاثیر نظم عمومی بر احوال شخصیه اقلیت های دینی ایران
• بررسی مفهوم موازین اسلامی در قانون اساسی

مقالات مرتبط

• تأملی «ایضاحی‌ـ انتقادی‌ـ اصلاحی» در اصول و مواد قانونی مربوط به احوال شخصیه اقلیت‌های دینی و مذهبی در حقوق ایران
• تضمین حقوق شهروندی در پرتو شوراهای اسلامی با نگاهی به اسناد حقوق بشری
• مقایسه نظام حقوقی ایران با اسناد بین المللی در ارتباط با عدالت آموزشی در اقلیت های قومی مذهبی
• کرامت انسانی و ابتنای حقوق بشری و شهروندی مندرج در قانون‌ اساسی جمهوری اسلامی ایران بر آن
• شناسایی حق تعیین سرنوشت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در پرتوی نظریه قدرت موسس
• تأثیر مداخلات دولت در صندوق‏های بازنشستگی با هدف تحقق عدالت اجتماعی
• جایگاه مراجع خاص اقلیت‌های دینی در حقوق ایران و آثار تصمیمات آن‌ها
• ارث اقلیت‌های دینی و مذهبی در ایران
• تقلب نسبت به قانون و دادگاه در تعارض قوانین
• نگرش نظام‌مند به قانون اساسی مبتنی بر الگوهای انسجام متن
• وضعیت عناصر مؤلف مدرنیته و نسبت میان آنها و نظام حقوقی در ایران و انگلستان
• جایگاه «تبلیغ دینی» در قانون اساسی
• مفهوم و جایگاه حق مشارکت در حیات فرهنگی از منظر حقوق بین الملل بشر و حقوق ایران
• ابعاد فقهی و حقوقی آزادی عقیده
• قلمرو احوال شخصیه
• بررسی حکم ازدواج اکراهی در نکاح میان مذهبی
• حقوق و آزادی‌های اقلیت‌های مذهبی در نظام حقوقی ایران در پرتو قانون اساسی و نظرات شورای نگهبان
• هویت در قانون اساسی

کتب مرتبط

• احوال شخصیه اهل سنت (طلاق، وصیت، ارث، حجر) در مذهب شافعی و حنفی