ماده 160 قانون اجرای احکام مدنی

ماده 160 قانون اجرای احکام مدنی: پرداخت حق اجراء پس از انقضای ده روز از تاریخ ابلاغ اجراییه بر عهده محکوم‌علیه است ولی در صورتی که طرفین سازش کنند یا بین‌خود ترتیبی برای اجرای حکم بدهند نصف حق اجراء دریافت خواهد شد. و در صورتی که محکوم‌به بیست هزار ریال یا کمتر باشد حق اجراء تعلق نخواهد گرفت.

مواد مرتبط

• ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی

• ماده 159 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 161 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 162 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 163 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 164 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 165 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 166 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 167 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 168 قانون اجرای احکام مدنی
• ماده 446 قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

حق اجرا: حق اجرا عبارت است از حقی که قانون به ازای خدمات اجرایی پیش‌بینی کرده است که پرداخت آن به عهدۀ محکوم‌علیه و شخصی است که اجرائیه علیه او صادر شده است. حق اجرا مشخص است و با توجه به این که پرونده مالی باشد یا غیرمالی متفاوت است. این حق در دعاوی مالی برابر 5 درصد محکوم‌به و یا نیم عشر و در دعاوی غیرمالی از ده هزار ریال تا پنجاه هزار ریال به تشخیص دادگاه می‌باشد. لیکن در مورد احکام کیفری چنین حقی پیش‌بینی نشده است. ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی، میزان هزینۀ اجرایی را پنج درصد مبلغ محکوم‌به شناخته و به آن نام «حق‌الاجرا» داده است. ابلاغ: در اصطلاح حقوقی ابلاغ، رساندن و تبلیغ آراء قضایی مثل اجرائیه، احضاریه، دادنامه، اخطاریه و اوراقی است که متضمن تصمیم دادگاه است.

اجرائیه: اجرائیۀ دادگاه، ورقه‌ای است که پس از رسیدگی به دعاوی حقوقی مالی و صدور حکم از ناحیۀ دادگاه و قطعیت آن بنا به تقاضای محکوم‌له و توسط دادگاه بدوی صادر می‌شود. ملاک اجرای حکم قطعی دادگاه نیز برگ اجرائیه است. محکوم‌علیه: شخصی است حقیقی یا حقوقی که در نتیجۀ حکم دادگاه با تکیه بر قدرت قانون، ملزم به اجرای موضوع حکم خواهد بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

پیش از انقضای مهلت ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه، ذمۀ محکوم‌علیه به حق اجرا مشغول نخواهد شد. همچنین، شایان ذکر است که طبق ماده 446 قانون آیین دادرسی مدنی، چنانچه محکوم‌علیه، مقیم خارج از کشور باشد؛ مهلت ده روزه به دو ماه افزایش پیدا خواهد کرد.

رویه‌های قضایی

رأی شمارۀ 965 مورخ 1316/04/29 شعبۀ اول دیوان عالی کشور، از قرار ذیل است:

«مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای اعسار از عشریه (مانند اعسار از هزینۀ دادرسی) دادگاهی است که رسیدگی نخستین به دعوای اصلی را کرده است. زیرا، عشریه هم همانند سایر هزینه‌های دادرسی است».

نظریۀ شمارۀ 7/395 مورخ 1379/02/03 ادارۀ حقوقی دادگستری، بیان می‌دارد: «قانون معافیت دولت از پرداخت حق‌الاجرا به موجب قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356نسخ شده، زیرا حکم ماده 160 قانون مذکور که به طور عام و کلی پرداخت حق‌الاجرا را پس از انقضای ده روز از تاریخ ابلاغ به عهدۀ محکو‌م‌علیه قرار داده است، شامل دولت هم در صورتی که محکوم‌علیه باشد، می‌شود».

همچنین، در نظریۀ شمارۀ 7/11398 مورخ 1379/11/24 ادارۀ حقوقی دادگستری، چنین بیان شده است که: «طبق ماده 160 قانون اجرای احکام مدنی، مطالبۀ حق اجرا فقط بعد از انقضای ده روز از تاریخ ابلاغ اجراییه مقدور است. در مواردی که محکوم‌علیه قبل از انقضای مهلت ده روز از تاریخ انتشار آگهی مربوط به مفاد اجراییه مطابق ماده 34 قانون، اقدام به پرداخت محکوم‌به می‌نماید، دایرۀ اجرا حق مطالبۀ حق اجرا را نخواهد داشت».