اصل ۳۹ قانون اساسی

اصل ۳۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: هتک حرمت و حیثیت كسی كه به حكم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده، به هر صورت كه باشد ممنوع و موجب مجازات است.

• مشاهده اصل قبلی
• مشاهده اصل بعدی

مواد مرتبط

• اصل ۲۰ قانون اساسی
• اصل ۲۲ قانون اساسی
• اصل ۲۳ قانون اساسی
• اصل ۳۲ قانون اساسی
• اصل ۳۳ قانون اساسی
• اصل ۳۶ قانون اساسی
• اصل ۳۷ قانون اساسی
• اصل ۳۸ قانون اساسی
• اصل ۱۵۶ قانون اساسی
• اصل ۱۷۱ قانون اساسی
• ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی

توضیح واژگان

• هتک حرمت: به سلب حسن شهرت یک شخص در افکار عمومی یا خدشه دار کردن حیثیت، احترام، اعتبار یا اعتمادی که دیگران به وی دارند هتک حرمت گفته می شود.
• هتک حیثیت: هتک حیثیت یعنی آبروی کسی را بردن همچنان که هتک ناموس و هتک عرض نیز به همین معناست.
• قانون: اصل، رسم، شکل، قاعده، طریقه، نظم، دستور، آداب، آیین و شریعت از جمله موارد متعددی است که در کتب لغت فارسی برای معنای لغوی «قانون» اقامه گردیده‌است. در مقام ارائه تعریف این واژه چنین مقرر گردیده‌است: قانون به ضابطه‌ای کلی گفته می‌شود که بر افرادی منطبق و حکم همه آن افراد از آن ضابطه شناخته می‌شود.
• دستگیر: دستگیری، عمل متوقف کردن یا محروم کردن موقت از آزادی آمد و شد هر شخص مظنون یا متهم به ارتکاب جرم است به قصد بازجویی، بازرسی یا توقیف در آینده نزدیک.
• بازداشت: بازداشت در لغت به معنای اسیر، بندی، توقیف، حبس، دستگیر، زندانی، گرفتار، محبوس ، منع، جلوگیری، نهی است. اما در الفاظ حقوقی مشخصا بازداشت را، جلوگیری از آزادی شخص یا مال معین دانسته‌اند.
• زندانی: زندانی عبارت است از شخصی که به موجب حکم قطعی در راستای اجرای مجازات خود، در زندان است.
• تبعید: تبعید عبارت است از اخراج مجرم از محل ارتکاب بزه یا از اقامتگاه وی، در صورتی که این دو، متفاوت باشد او را از هر دو محل دور کرده و به جای دیگر می‌فرستند.
• مجازات: مجازات در لغت به معنی جزا دادن، پاداش و کیفر آمده است.

پیشینه

حرمت و حیثیت متهم در گذشته ی نه چندان دور معنا و اجرای مقبول نداشت و اشخاصی که به نحوی در معرض دستگیری قرار می گرفتند یا محکوم به حبس می شدند و یا به عنوان تبعیدی به محلی اعزام می شدند عموما منفور و ملعون ابدی محسوب شده و مورد بی حرمتی ها و تعرضات بسیار قرار می گرفتند. در سده گذشته به دنبال انقلاب جرم شناسی و بروز کیفرشناسی و توجه به این نکته که بزهکار نیز انسان است حرمت و حیثیت انسان در چرخه عدالت کیفری مطمح نظر قرار گرفت.

نکات تفسیری دکترین اصل 39 قانون اساسی

در اعمال این اصل باید این نکته مورد توجه قرار گیرد که فرد مجرم یا خاطی نباید مورد برخورد نامناسب قرار گیرد و تعرض به حیثیت مجرم، خلاف قانون و موازین حقوق بشر است. بر این اساس جزای عمل هر کس که مرتکب جرمی شده همان حکم صادره قانونی توسط دادگاه صالح است، بدین معنا که احترام به شخصیت و حیثیت افراد انسانی شامل محکومان نیز می‌شود و اعمال مجازاتی بیش از مجازات مقرر در حکم وی روا نیست و این ممنوعیت از لوازم امنیت قضائی به‌شمار می‌رود. لازم است ذکر شود این اصل نیز از مواردی است که اجرای آن منوط به هیچ شرطی از جمله رعایت احکام و موازین اسلامی نشده‌است.

نکات توضیحی اصل 39 قانون اساسی

خطاب عناوینی چون مجرم، جانی، تبهکار و نظایر آن که موهن و تحقیر آمیز است به فردی که مورد تعقیب قرار گرفته اصل احترام انسانها را متزلزل نموده و مغایرت آشکار با این اصل از قانون اساسی همچنین سایر موازین حقوق بشری دارد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی اصل 39 قانون اساسی

1. حفاظت از حرمت و حیثیت افراد حتی در صورت دستگیری، بازداشت، زندانی یا تبعید
2. ممنوعیت هتک حرمت و حیثیت قانونی افراد
3. مجازات برای افرادی که به نقض حرمت و حیثیت افراد اقدام کنند
4. تاکید بر حقوق انسانی و کرامت افراد تحت هر شرایط قانونی
5. اهمیت حمایت قانونی از dignity و حرمت انسانی افراد حتی در شرایط محدودیت حقوقی

مقالات مرتبط

• نقد کیفرشناختیِ تشهیر رسانه‌ای
• مسئولیت مدنی دولت در قبال نقض حقوق شهروندی و مراجع رسیدگی کننده به آن در حقوق ایران و کامن لا
• بررسی تطبیقی مدل اسلامی سیاست جنایی تقنینی ایران با مدل غربی اقتدارگرای فراگیر (از مدل های مرسوم دلماس مارتی)
• جایگاه احترام به کرامت انسانی در ارتقای اقتدار قضایی
• اخلاق حرفه‌ای قانون‌گذاری کیفری با تأکید بر نظام حقوقی ایران
• بررسی تطبیقی جبران خسارت معنوی هتک حیثیت اشخاص در نظام حقوقی ایران و انگلستان
• واکنش‌های کیفری عوام‌گرا در مقابله با جرایم خشونت‌بار در ایران
• جایگاه وموقعیت قاضی درتحقق اصول دادرسی عادلانه
• مبانی عدم تحمل کیفر؛ چالش‌های فراروی آن در اجرای حکم با رویکردی بر حقوق کیفری انگلیس
• ماهیت رسیدگی‌های موقت ، انواع و آثار آن ‏
• بررسی موازین حقوقی حاکم بر حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق ایران
• حریم خصوصی تابعان و پیوند آن با قضا، فقه، اخلاق و سیاست جنائی
• تساوی سلاح ها از منظر فقه و قوانین جمهوری اسلامی ایران
• پیامدها، تدابیر و سیاست جنایی داخلی و بین المللی در قبال پدیده قاچاق انسان
• ضرب زوجه به وسیله زوج در آیه ۳۴ سوره نساء؛ از مفهوم تا اجرا