ماده 159 قانون اجرای احکام مدنی

ماده ۱۵۹ قانون اجرای احکام مدنی: در تخلیه مورد اجاره غیرمنقول صدی ده اجاره بهای سه ماه و در سایر مواردی که قانوناً تعیین بهای خواسته لازم نیست از هزار ریال تا پنج هزار ریال به تشخیص دادگاه بابت حق اجراء دریافت می‌شود.

مواد مرتبط

• ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۸ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۰ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۱ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۲ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۳ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۴ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۵ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۶ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۷ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۱۶۸ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و نحوهٔ مصرف آن

توضیح واژگان

تخلیه: به خالی کردن ملک از تصرف شخصی که شایستگی تصرف را ندارد؛ تخلیه گویند.

مال غیرمنقول: به مالی که حمل و نقل آن، بدون خرابی مال ممکن نبوده یا این که اصلاً قابل جابجایی نباشد، غیرمنقول گویند.

حق اجرا: حق اجرا عبارت است از حقی که قانون به ازای خدمات اجرایی پیش‌بینی کرده‌است که پرداخت آن به عهدهٔ محکوم‌علیه و شخصی است که اجرائیه علیه او صادر شده‌است. حق اجرا مشخص است و با توجه به این که پرونده مالی باشد یا غیرمالی متفاوت است. این حق در دعاوی مالی برابر ۵ درصد محکوم‌به یا نیم عشر و در دعاوی غیرمالی از ده هزار ریال تا پنجاه هزار ریال به تشخیص دادگاه می‌باشد. لیکن در مورد احکام کیفری چنین حقی پیش‌بینی نشده‌است. ماده ۱۵۸ قانون اجرای احکام مدنی، میزان هزینهٔ اجرایی را پنج درصد مبلغ محکوم‌به شناخته و به آن نام «حق‌الاجرا» داده‌است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

شایان ذکر است که میزان هزینهٔ اجرای حکم در تخلیهٔ مورد اجاره طبق بند ۲۲ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و نحوهٔ مصرف آن مصوب ۱۳۷۴/۱۲/۲۸ تغییر یافته‌است. به موجب این قانون، هزینهٔ اجرای احکام تخلیهٔ اعیان مستأجره سی درصد اجاره‌بهای یک ماه مستأجر است. البته، با وجود این تغییر ظاهری، عملاً در میزان هزینهٔ اجرایی قابل وصول، تغییر ایجاد نشده‌است. همچنین، لازم به ذکر است نظر به آن که طبق بند ۳ ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، تقویم خواسته در زمان تقدیم دادخواست، از تکالیف خواهان شمرده می‌شود مگر در دعاوی غیرمالی که تقویم خواسته قانوناً لازم نیست؛ منظور از بند دوم مادهٔ فوق، این است که در دعاوی غیرمالی، تعیین بهای خواسته ضرورت ندارد.

نکات توضیحی

ماده ۱۵۹ قانون اجرای احکام مدنی، شامل دو قسمت است:

۱) نحوهٔ محاسبهٔ هزینهٔ اجرایی حکم تخلیه که مطابق مادهٔ فوق، در تخلیهٔ مورد اجارهٔ غیرمنقول صدی ده اجاره‌بهای سه ماه پیش‌بینی شده‌است.

۲) در مواردی که تعیین بهای خواسته لازم نباشد، به عبارت دیگر، دعوا غیرمالی باشد؛ به تشخیص دادگاه بابت حق اجرا از یک هزار ریال تا پنج هزار ریال دریافت خواهد شد.

رویه‌های قضایی

نظریهٔ مشورتی شمارهٔ ۷/۲۵۵۴ مورخ ۱۳۸۰/۰۶/۱۲ ادارهٔ حقوقی قوهٔ قضاییه، بیان می‌دارد: «میزان اجاره‌بهای ماهانه، چنانچه در پرونده معین نشده باشد، با تحقیق از طرفین مشخص و معادل ۳۰ درصد آن وصول می‌شود. در موردی که تخلیه و اجور هر دو باشد، حق‌الاجرا از تخلیه به ترتیب فوق و از محکومیت به پرداخت اجور ۵ درصد وصول می‌گردد».

• رای دادگاه درباره اجرت المثل پس از پایان مدت اجاره (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۴۴۰۰۷۹۶)
• نظریه شماره 7/98/1324 مورخ 1399/01/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه محاسبه نیم عشر در فرض عدم تعیین اجاره بها