ماده ۵۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
فاطمه امیدی (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
تبصره - احکام جزائی دادگاههای صالح مبنی بر استرداد کل یا بخشی از اموال محکوم علیه یا ضبط آن مستثنی میباشد. | تبصره - احکام جزائی دادگاههای صالح مبنی بر استرداد کل یا بخشی از اموال محکوم علیه یا ضبط آن مستثنی میباشد. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۵۲۴ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۵۲۴ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
* [[ماده ۱۲۹ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۲۹ | * [[ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی]] | ||
* [[ماده | * [[ماده ۴ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی]] | ||
* [[ماده | * [[ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی]] | ||
* [[ماده | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
خط ۲۵: | خط ۲۴: | ||
== رویههای قضایی == | == رویههای قضایی == | ||
* [[نظریه شماره ۷/۱۴۰۰/۲۲۹ مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۳۱ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره توقیف منزل پیشخرید شده محکوم علیه]] | |||
* [[نظریه شماره | |||
== سوابق و مستندات فقهی == | == سوابق و مستندات فقهی == | ||
مقررات آیین دادرسی مدنی ایران در مورد مستثنیات دین تا حد زیادی از متون فقهی به خصوص کتاب تحریرالوسیله اقتباس شدهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان= | مقررات آیین دادرسی مدنی ایران در مورد مستثنیات دین تا حد زیادی از متون فقهی به خصوص کتاب تحریرالوسیله اقتباس شدهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=گزیدهای از پایاننامههای علمی قضات در امور حقوقی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=689084|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> در قرآن کریم از جمله در آیات ۲۸۰ سوره بقره، ۲۸۶ سوره بقره، ۷ سوره طلاق، نیز به مستثنیات دین اشاراتی شدهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مستثنیات دین (مطالعه تطبیقی در فقه، حقوق ایران و آمریکا)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=هما|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1498956|صفحه=|نام۱=رضا|نام خانوادگی۱=مؤمنی|چاپ=1}}</ref> | ||
حنفیها و حنبلیها، اعتقاد دارند که در صورتی که مدیون کسب و کاری داشته باشد که بتواند نیازمندیهای خود را با کار کردن بدست آورد، هیچیک از اموال او مشمول مستثنیات دین نمیباشد ولی اگر چنین نباشد، خوراک و پوشاک او و افراد تحت تکفل وی را مستثنی نموده و همچنین مسکن و خادم و مرکب را در آن صورت جزء مستثنیات عنوان نمودهاند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=408724|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> | حنفیها و حنبلیها، اعتقاد دارند که در صورتی که مدیون کسب و کاری داشته باشد که بتواند نیازمندیهای خود را با کار کردن بدست آورد، هیچیک از اموال او مشمول مستثنیات دین نمیباشد ولی اگر چنین نباشد، خوراک و پوشاک او و افراد تحت تکفل وی را مستثنی نموده و همچنین مسکن و خادم و مرکب را در آن صورت جزء مستثنیات عنوان نمودهاند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=408724|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> | ||
خط ۳۵: | خط ۳۳: | ||
== مصادیق و نمونهها == | == مصادیق و نمونهها == | ||
* میز و صندلی و مبلمان گرانقیمت جز مستثنیات دین نیست چرا که بدون آن زندگی مختل نمیشود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=409104|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> | * میز و صندلی و مبلمان گرانقیمت جز مستثنیات دین نیست چرا که بدون آن زندگی مختل نمیشود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=409104|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> | ||
* لباس و اشیاء و لوازم مورد احتیاج افراد تحت تکفل مدیون و همچنین آذوقه مورد نیاز مدیون و خانواده اش جز مستثنیات دین میباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فصلنامه | * لباس و اشیاء و لوازم مورد احتیاج افراد تحت تکفل مدیون و همچنین آذوقه مورد نیاز مدیون و خانواده اش جز مستثنیات دین میباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فصلنامه دیدگاههای حقوقی شماره 12 زمستان 1377|ترجمه=|جلد=|سال= 1377|ناشر=دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=348604|صفحه=|نام۱=دانشکده علوم قضایی| خدمات اداری|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=409128|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> | ||
== منابع | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}} | {{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}} | ||
نسخهٔ ۱۹ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۰۰
ماده ۵۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی: در کلیه مواردی که رأی دادگاه برای وصول دیِن به موقع اجراء گذارده میشود اجراء رأی از مستثنیات دیِن اموال محکوم علیه ممنوع میباشد.
تبصره - احکام جزائی دادگاههای صالح مبنی بر استرداد کل یا بخشی از اموال محکوم علیه یا ضبط آن مستثنی میباشد.
مواد مرتبط
- ماده ۱۲۹ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی
- ماده ۴ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی
- ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی
توضیح واژگان
دین: مفرد دیون است و به معنای وام، قرض، وام مدت دار است و در زبان عامیانه به «بدهی» معروف است.[۱]
مستثنیات دین: اموالی که برابر قانون در هنگام اجرای حکم و قرار با سند رسمی مشمول مقررات اجرا نبوده و توقیف نمیشود و به ضرر مالک مدیون به فروش نمیرسد.[۲][۳]
پیشینه
مستثنیات دین ریشه در تاریخ حقوق همه ادیان و نظامهای حقوقی دارد. ۱۰۲۱۶۵/ در نظام حقوقی آمریکا نیز معافیتهایی برای بخشی از اموال بدهکار در نظر گرفته شدهاست.[۴]
این ماده در قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۳۱۸ وجود نداشتهاست.[۵][۶]نکات توضیحی و تفسیری دکترین
رعایت مقررات مربوط به مستثنیات دین در هر کجا که دینی وجود دارد الزامی میباشد. خواه مرجع اعلام این دین دادگاه باشد یا مرجع غیر قضایی که به موجب قانون مجاز به صدور رای میباشد، در هر حال رعایت مستثنیات دین الزامی است.[۷] در این ماده نیز به ممنوعیت استیفای محکوم به را از مستثنیات دین اموال محکوم علیه بیان میکند[۸] و بر اساس تبصره این ماده چنانچه حکم جزایی صادره از مراجع مبنی بر استرداد یا ضبط کل یا بخشی از اموال محکوم علیه باشد، مستثنیات دین در این مورد لحاظ نخواهد شد.[۹] شمول مستثنیات دین در دو مصوبه قانون اجرای احکام ذیل ماده ۶۵ این قانون و قانون اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا مشخص شدهاست.[۱۰] و مطابق قوانین مقررات مربوط به مستثنیات دین از قوانین آمره نبوده و توافق طرفین بر خلاف این مقررات ممکن میباشد.[۱۱]
رویههای قضایی
سوابق و مستندات فقهی
مقررات آیین دادرسی مدنی ایران در مورد مستثنیات دین تا حد زیادی از متون فقهی به خصوص کتاب تحریرالوسیله اقتباس شدهاست.[۱۲] در قرآن کریم از جمله در آیات ۲۸۰ سوره بقره، ۲۸۶ سوره بقره، ۷ سوره طلاق، نیز به مستثنیات دین اشاراتی شدهاست.[۱۳]
حنفیها و حنبلیها، اعتقاد دارند که در صورتی که مدیون کسب و کاری داشته باشد که بتواند نیازمندیهای خود را با کار کردن بدست آورد، هیچیک از اموال او مشمول مستثنیات دین نمیباشد ولی اگر چنین نباشد، خوراک و پوشاک او و افراد تحت تکفل وی را مستثنی نموده و همچنین مسکن و خادم و مرکب را در آن صورت جزء مستثنیات عنوان نمودهاند.[۱۴]
مصادیق و نمونهها
- میز و صندلی و مبلمان گرانقیمت جز مستثنیات دین نیست چرا که بدون آن زندگی مختل نمیشود.[۱۵]
- لباس و اشیاء و لوازم مورد احتیاج افراد تحت تکفل مدیون و همچنین آذوقه مورد نیاز مدیون و خانواده اش جز مستثنیات دین میباشد.[۱۶][۱۷]
منابع
- ↑ رضا مؤمنی. مستثنیات دین (مطالعه تطبیقی در فقه، حقوق ایران و آمریکا). چاپ 1. هما، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1498712
- ↑ منصور عطاشنه، کریم ایمانی و ابوالفضل فرشیدی راد. مستثنیات دین (مطالعه تطبیقی). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4248268
- ↑ مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی). چاپ 1. جنگل، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 409312
- ↑ رضا مؤمنی. مستثنیات دین (مطالعه تطبیقی در فقه، حقوق ایران و آمریکا). چاپ 1. هما، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1498816
- ↑ علی رفیعی. روند نمای تقنینی قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. فکرسازان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2800524
- ↑ عباس زراعت. محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران. چاپ 3. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 567820
- ↑ علی مهاجری. قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. فکرسازان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 577804
- ↑ علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد چهارم). چاپ 4. فکرسازان، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4044520
- ↑ علی مهاجری. قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. فکرسازان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 577808
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات). چاپ 1. ققنوس، 1382. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 611460
- ↑ مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی). چاپ 1. جنگل، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 409828
- ↑ گزیدهای از پایاننامههای علمی قضات در امور حقوقی (جلد دوم). چاپ 1. جنگل، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 689084
- ↑ رضا مؤمنی. مستثنیات دین (مطالعه تطبیقی در فقه، حقوق ایران و آمریکا). چاپ 1. هما، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1498956
- ↑ مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی). چاپ 1. جنگل، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 408724
- ↑ مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی). چاپ 1. جنگل، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 409104
- ↑ فصلنامه دیدگاههای حقوقی شماره 12 زمستان 1377. دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 348604
- ↑ مستثنیات دین در حقوق ایران (نگرشی کاربردی). چاپ 1. جنگل، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 409128