ماده ۲۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۲۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی: قبل از ادای گواهی، دادگاه حرمت گواهی کذب و مسؤولیت مدنی آن و مجازاتی که برای آن مقرر شده‌است را به گواه خاطر نشان می‌سازد. گواهان قبل از ادای گواهی نام و نام خانوادگی، شغل، سن و محل اقامت خود را اظهار و سوگند یاد می‌کنند که تمام حقیقت را گفته و غیر از حقیقت چیزی اظهار ننمایند.

تبصره - در صورتی که احقاق حق متوقف به گواهی باشد و گواه حاضر به اتیان سوگند نشود الزام به آن ممنوع است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۸ قانون مسئولیت مدنی
• ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

شهادت وسیله‌ای برای اثبات حق یا کشف جرم شناخته شده‌است و بعضی از حقوقدانان شهادت را به عنوان چشم و گوش قضاوت دانسته‌اند، ولی همیشه شهود حقیقت را بازگو نمی‌کنند و قضات باید متوجه جنبه‌های خطرناک شهادت دروغ باشند. یکی از وظایف دادرسین قبل از ادای گواهی یادآوری حرمت شهادت کذب می‌باشد. قاضی مخیر است گواهی گواه را با اتیان سوگند یا بدون آن استماع نماید اما در هر حال مطابق تبصره این ماده الزام شاهد به اتیان سوگند ممنوع می‌باشد. چنین بیان شده است که هرگاه شاهد عادل بوده و شرایط دیگر را نیز داشته باشد، گواهی بدون سوگند او شنیده شده و دارای همان توان اثباتی است.

نکته‌ی دیگر آن که عدم تعقیب جزایی گواهی کذب مانع از مطالبه خسارت از لحاظ مدنی نمی‌باشد و ضرر و زیان ناشی از این گواهی مطابق ماده ۸ قانون مسئولیت مدنی قابل مطالبه می‌باشد.

نکات توضیحی

قانونگذار برای پرهیز از شهادت دروغ ضمانت اجرایی مؤثر (مجازات مقرر در ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی) پیش‌بینی نموده است. قران کریم نیز این موضوع را یکی از گناهان کبیره قلمداد نموده‌است.

مطالعات فقهی

در شریعت اسلامی در مورد لزوم سوگند شاهد در محکمه دو قول وجود دارد: قول اول، قول حنیفیان است که معتقدند الزامی به سوگند شاهد وجود ندارد و قول دوم، این است که به دلیل اینکه عدالت شاهد امری پنهانی و ناشناخته می‌باشد، با ادای سوگند این امر پنهانی تقویت می‌شود و لذا سوگند شاهد ضروری به نظر می‌رسد.

رویه‌های قضایی

• رای دادگاه درباره اثر اقامه دعوای اعسار از پرداخت محکومه به در اثبات مدیونیت و شرایط شهود معارض (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۲۰۱۷۷۵)