ماده ۲۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی

در دعوای بر میت پس از اقامه بینه، سوگند خواهان نیز لازم است و درصورت امتناع از سوگند، حق وی ساقط می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

استظهار: این واژه از ظهر (پشت) به معنای طلب پشتگرمی و یاری از دیگری و همچنین احتیاط آمده‌است.

پیشینه

مفاد این ماده در قوانین آیین دادرسی مدنی سال‌های ۱۲۹۰ و ۱۳۱۸ مشابهی نداشته‌است.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

در کلیه فروضی که خواهان برای اثبات ادعای خود دایر بر مطالبه حقی از متوفی اقامه می‌نماید، علاوه بر اقامه دلایل اثبات حق خویش ملزم به اتیان سوگند می‌باشد این سوگند سوگند استظهاری نامیده می‌شود. مطابق قانون خوانده دعوی بر علیه میت ورثه می‌باشند چرا که میت فاقد اهلیت می‌باشد، در صورت طرح دعوی به طرفیت متوفی به استناد ماده ۹۵۶ قانون مدنی و ماده ۲۳۲ قانون امور حسبی و ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوای خواهان صادر خواهد شد.

قرار اتیان سوگند استظهاری راساً از سوی دادگاه صادر می‌شود و نیازی به درخواست مدعی علیه یا خود مدعی نمی‌باشد.

امتناع خواهان از ادای سوگند منجر به سقوط حق وی می‌شود، این فرض زمانی مطرح می‌شود که اصل حق ثابت شده اما امر دیگری آن را ساقط می‌کند و با سقوط دعوا متفاوت است. رد سوگند استظهاری به خوانده یا خواندگان ممکن نیست و رد سگند تکلیفی برای یآنان ایجاد نمی‌کند و چنانچه خواهان خود قسم نخورد، حق او ساقط می‌شود.

سوابق و مستندات فقهی

در مورد اینکه ایا طرح دعوا بر علیه نابالغ یا مجنون یا غایب درحکم دعوا بر علیه میت می‌باشد یا خیر؟ و اینکه ایا خواهان باید سوگند یاد کند؟ میان فقها اختلاف نظر وجود دارد در این موادر عدم لزوم سوگند قوی تر به نظر می‌رسد زیرا دلیلی برای آن وجود ندارد و در مقابل این نظر کسانی که سوگند را لازم می‌دانند نابالغ و مجنون و غایب را با میت قیاس می‌کنند که همه آنها توان دفاع از خود را ندارند.