ماده ۲۷۳ قانون آیین دادرسی مدنی

چنانچه خوانده از ادای سوگند امتناع ورزد و سوگند را به خواهان واگذار نماید، با سوگند وی ادعایش ثابت می‌شود ودرصورت نکول ادعای او ساقط و به موجب آن حکم صادر می‌گردد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

قسم مدعی: قسمی که مدعی بدون بینه پس از اسحلاف از خوانده و رد یمین از طرف خوانده به خواهان اداء کند.

نکول: منظور از نکول خودداری از ادای سوگند است، در بخش انتهایی این ماده نکول خواهان مورد حکم قرار گرفته، لذا اگر خواهان سوگند رد شده از مدعی را ادا ننماید ادعای او ساقط می‌شود.

یمین مردوده :: در صورتی که مدعی بینه نداشته باشد و استحلاف مدعی علیه کند و مدعی علیه از مدعی بخواهد که سوگند بر صحت دعوی خود ادا نماید، سوگند مدعی را یمین مردوده گویند.

پیشینه

در اصول محاکمات لبنان نیز قواعد سوگند مطابق این ماده می‌باشد.

این ماده در قوانین آیین دادرسی مدنی سال‌های ۱۲۹۰ و ۱۳۱۸ مشابهی ندارد.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

شخصی که بدواً سوگند متوجه او شده‌است می‌تواند از اتیان سوگند سر باز زده، آن را به درخواست کننده رد نماید سوگند درخواست کننده مشروط به اذن حاکم بوده و اثبات ادعای وی با سوگند در موردی است که درخواست کننده اصیل باشد مشروط بر اینکه موضوع سوگند، مشترک میان آن دو باشد مانند دینی که یکی ادعای وجود و دیگری ادعای عدم آن را می‌کند اما اگر موضوع سوگند مصوص شخصی باشد که درخواست اتیان سوگند از وی شده‌است حق ندارد آن را به درخواست کننده رد کند.

منظور از نکول خودداری از ادای سوگند است، در بخش انتهایی این ماده نکول خواهان مورد حکم قرار گرفته، لذا اگر خواهان سوگند رد شده از مدعی را ادا ننماید ادعای او ساقط می‌شود.

رد سوگند یک عمل ارادی یک طرفه می‌باشد و مانند درخواست سوگند، بایدواجد شرایط قانونی باشد، از جمله این شرایط این است که با اراده کامل صورت گیرد ولذا رد سوگند توسط اشخاص فاقد اهلیت یا مجبور پذیرفته نمی‌شود.

در میان فقها اختلاف نظر وجود دارد که آیا یمین مردوده در حکم اقرار است یا شهادت؟ به نظر می‌رسد سوگند دلیل مستقلی است و رد کردن آن هم، دلیل جداگانه ای محسوب می‌شود.

سوابق و مستندات فقهی

در صحیحهٔ جمییل بن دراج از امام صادق (ع) استناد کرد که بر طبق این روایت اگر مدعی اقامه بینه نکند و منکر قسم را به او رد نماید (یمین مردوده) ولی مدعی از ادای سوگند خودداری کند دیگر حقی در مورد دعوا نخواهد داشت.