ماده ۲۴۰ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۲۴۰ قانون آیین دادرسی مدنی: اظهارات گواه باید عیناً در صورت مجلس قید و به امضا یا اثر انگشت او برسد و اگر گواه نخواهد یا نتواند امضا کند، مراتب در صورت مجلس قید خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

گواهی: عبارت است از این که شخص به نفع یکی از اصحاب دعوی و بر ضرر دیگری اعلام اطلاع و خبر از وقوع امری کند.

پیشینه

مفاد این ماده در ماده ۴۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ بیان شده بود.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

اظهارات گواه باید عیناً در صورت مجلس دادگاه قید شود و به منظور تصدیق اظهارات، صورت مجلس توسط گواه امضا شود، در صورت استنکاف باید مراتب در صورت مجلس درج و به تأیید دادگاه برسد. همچنین، اظهارات گواه باید با همان الفاظ وی در صورتجلسه قید شود تا در رسیدگی مجدد تشخیص داده شود که استنباط دادرس بدوی از کلمات شاهد درست بوده یا خیر. نکته‌ی دیگر آن که با توجه به کلمه «باید» در این ماده درج اظهارات گواه، امر و دستور قانون به دادگاه می‌باشد.

سوابق و مستندات فقهی

امام باقر (ع) می‌فرمایند: «اگر مرد شهادت را شنیده‌است ولی او را بر آن شاهد نگرفته‌اند، او مختار است اگر بخواهد، شهادت می‌دهد و اگر بخواهد، سکوت می‌کند؛ مگر از ظالم بفهمد که در این صورت باید شهادت دهد و برای او حلال نیست مگر این که شهادت دهد».

امام صادق (ع) فرمودند: «اگر مرد شهادت را بشنود ولی بر آن شاهد گرفته نشده بود، مختار است، اگر بخواهد، شهادت می‌دهد و اگر بخواهد، سکوت می‌کند، حضرت افزود: ولی اگر او را شاهد گرفته‌اند، حق ندارد مگر این که شهادت دهد».

امام باقر (ع) دربارهٔ مردی که در حسابرسی دو نفر حاضر می‌شود پس از آن، آن دو نفر از او می‌خواهند که بر آنچه از آن دو شنیده‌است شهادت می‌دهد، حضرت فرمود: آن در اختیار وی است. اگر بخواهد شهادت می‌دهد و اگر بخواهد، شهادت نمی‌دهد و اگر به حقی که شنیده‌است شهادت دهد یا شهادت ندهد، چیزی بر او نیست؛ چون آن دو نفر او را شاهد نگرفته بودند.

مصادیق و نمونه‌ها

همانطور که بیان شد، اظهارات گواه باید با همان الفاظ وی در صورتجلسه قید شود حتی اگر غلط تلفظ وجود داشته باشد مثلاً به جای دیوار بگوید دیفال، اهمیت این موضوع به این دلیل است که در رسیدگی مجدد تشخیص داده شود که استنباط دادرس بدوی از کلمات شاهد درست بوده یا خیر.