ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی: با درخواست اعاده دادرسی و پس از صدور قرار قبولی آن به شرح ذیل اقدام می‌گردد:

• الف - چنانچه محکوم به غیر مالی باشد اجرای حکم متوقف خواهد شد.
• ب - چنانچه محکوم به مالی است و امکان اخذ تأمین و جبران خسارت احتمالی باشد به تشخیص دادگاه از محکوم له تأمین مناسب اخذ و اجرای حکم ادامه می‌یابد.
• ج - در مواردی که درخواست اعاده دادرسی مربوط به یک قسمت از حکم باشد حسب مورد مطابق بندهای (الف) و (ب) اقدام می‌گردد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

• مقصود از اعاده دادرسی از سر گرفتن و دوباره رسیدگی کردن است، به عبارت دیگر به رسیدگی ماهوی مجدد به دعوایی منتهی به حکم قطعی گردیده، در همان مرجع صادر کننده حکم را اعاده دادرسی گویند.
• دعاوی غیرمالی ذاتی :دسته ای از دعاوی غیر مالی هستند که حق اصلی مورد ادعا از حقوق غیر مالی است مانند دعوای نسب و زوجیت.
• دعاوی غیرمالی اعتباری: دسته ای از دعاوی غیر مالی هستند که موضوع آن مستقیماً مطالبه مال نباشد اگرچه به‌طور غیر مستقیم منجر به تحصیل مال شود، مانند دعوای تصرف عدوانی، دعوای تقسیم.

فلسفه و مبانی نظری ماده

اخذ تأمین به منظور جبران خسارت احتمالی است که ممکن است از ادامه عملیات اجرایی حکم مورد درخواست اعاده دادرسی به محکوم علیه وارد آید.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

از ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی می‌توان چنین برداشت نمود که اصل بر توقف عملیات اجرایی در صورت صدور قرار قبولی دادخواست اعاده دادرسی است. البته از بند ب این ماده می‌توان نتیجه گرفت که در صورت عدم آغاز عملیات اجرایی در زمان صدور قرار پذیرش اعاده دادرسی در دعاوی مالی شروع به اجرای آن نیز مستلزم گرفتن تأمین مناسب از محکوم له خواهد بود. در هر حال در صورت توقف عملیات اجرایی تا روشن شدن نتیجه قطعی اعاده دادرسی، عملیات اجرایی همچنان متوقف می‌ماند مگر اینکه محکوم به مالی بوده و محکوم له درخواست ادامه آن را نماید؛ که در این صورت با اخذ تأمین عملیات اجرایی ادامه می‌یابد.

نکات توضیحی

برای توقف عملیات اجرایی دو شرط در حال اجرا بودن حکم و درخواست شخص محکوم علیه ضروری می‌باشد.

انتقادات

«ماده پیشنهادی: درخواست اعاده دادرسی اجرای حکمی را که مورد اعاده دادرسی است به تأخیر نمی‌اندازد. پس از صدور قرار قبولی اعاده دادرسی با تقاضای محکوم علیه و اخذ تأمین مناسب از او به تشخیص دادگاه صادر کننده حکم قطعی مورد اعاده دادرسی، اجرای حکم متوقف خواهد شد. در صورت رد اعاده دادرسی به موجب رای نهایی یا نقض حکم اصلی و عدم مطالبه خسارت ظرف مدت عین از تاریخ ابلاغ به محکوم له، تأمین به محکوم علیه مسترد می‌گردد.»

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره آرای دادگاه عمومی در مقام تجدیدنظرخواهی از آرای شورای حل اختلاف (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۶۰۰۰۹۰)
• رای شعبه دیوان عدالت اداری درباره استشهادیه افراد موثق و اعاده دادرسی(شماره دادنامه۹۱۰۹۹۷۰۹۰۲۱۰۲۶۱۰)
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۳۴۴ مورخ ۱۴۰۲/۰۶/۲۱ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره بند ب ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی

مصادیق و نمونه‌ها

• دعاوی غیرمالی ذاتی مانند دعوای نسب و زوجیت.
• دعاوی غیر مالی اعتباری مانند دعوای تصرف عدوانی و دعوای تقسیم.